Thay vì dừng lại ở tuyên truyền chính sách một chiều, truyền thông đã từng bước trở thành "động lực mềm", hỗ trợ người dân – đặc biệt là hộ nghèo, cận nghèo ở vùng sâu, vùng đồng bào dân tộc thiểu số – tiếp cận thông tin, tri thức và các dịch vụ công thiết yếu, từ đó nâng cao năng lực tự vươn lên thoát nghèo.
Với đặc thù địa hình miền núi, dân cư phân tán, tỷ lệ hộ nghèo còn cao ở một số xã, việc đưa thông tin đến đúng người, đúng thời điểm được xác định là một trong những yếu tố quyết định hiệu quả giảm nghèo đa chiều. Trên nền tảng đó, năm 2025, công tác truyền thông giảm nghèo tại Thái Nguyên đã mở rộng nội hàm, gắn với các lĩnh vực người nghèo thiếu thông tin nhất như pháp luật, dự báo khí tượng – phòng chống thiên tai, chuyển đổi số, bảo tồn văn hóa gắn với sinh kế.
Theo các báo cáo đánh giá, toàn tỉnh hiện còn 23.061 hộ nghèo (5,46%) và 15.482 hộ cận nghèo (3,67%), chủ yếu tập trung tại các xã miền núi như Thượng Quang, Hiệp Lực, Nghiên Loan, Cao Minh. Trong bối cảnh đó, truyền thông giảm nghèo đã phát huy vai trò rõ nét ở ba nhóm tác động chính.
Trước hết, truyền thông pháp luật được đẩy mạnh theo hướng gần dân, dễ hiểu, tập trung vào các lĩnh vực nhạy cảm như đất đai, hôn nhân – gia đình, phòng chống bạo lực. Thông qua hệ thống loa truyền thanh thông minh, các điểm kết nối số và sinh hoạt cộng đồng, nhiều quy định pháp luật cơ bản đã được chuyển tải kịp thời, góp phần giảm tranh chấp, hạn chế vi phạm pháp luật và củng cố an sinh xã hội tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Truyền thông pháp luật được đẩy mạnh theo hướng gần dân
Bên cạnh đó, truyền thông dự báo khí tượng, cảnh báo thiên tai tiếp tục được coi là giải pháp quan trọng bảo vệ sinh kế cho người nghèo. Việc cập nhật sớm thông tin về mưa lớn, rét đậm, giông lốc thông qua hạ tầng truyền thông cơ sở đã giúp người dân chủ động hơn trong sản xuất, chăn nuôi, hạn chế thiệt hại về cây trồng, vật nuôi – những tài sản sinh kế vốn rất mong manh đối với hộ nghèo miền núi.
Việc cập nhật sớm thông tin giúp người dân vùng cao chủ động trong xuất tránh thiệt hại tài sản sinh kế
Đáng chú ý, truyền thông năm 2025 không đứng ngoài các mô hình sinh kế, mà trực tiếp đồng hành cùng người dân trong quá trình chuyển đổi. Nhiều hoạt động truyền thông đã hỗ trợ số hóa văn hóa dân tộc để phát triển du lịch cộng đồng, kết nối tiêu thụ nông sản qua nền tảng số, quảng bá sản phẩm OCOP, cũng như hướng dẫn người dân tiếp cận vốn vay, tham gia liên kết sản xuất với hợp tác xã, doanh nghiệp. Việc đầu tư 33 công trình hạ tầng phục vụ dân sinh và sản xuất tại các xã nghèo đã tạo điều kiện để thông tin được lan tỏa thuận lợi và hiệu quả hơn.
Phiên Megalive quảng bá và bán trực tuyến các sản phẩm đặc trưng, tiêu biểu của tỉnh Thái Nguyên được tổ chức bên lề Hội nghị phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo trong thương mại điện tử năm 2025 (Nguồn: Báo và phát thanh, truyền hình Thái Nguyên)
Một điểm nhấn khác trong năm 2025 là vai trò của lực lượng thanh niên tình nguyện và các nhóm hỗ trợ chuyển đổi số cộng đồng. Thông qua hình thức "cầm tay chỉ việc", nhiều hộ dân lần đầu biết cách sử dụng điện thoại thông minh để nhận cảnh báo thiên tai, tra cứu thông tin pháp luật, nộp hồ sơ dịch vụ công trực tuyến hoặc quảng bá, bán sản phẩm nông nghiệp trên mạng. Điều này đặc biệt có ý nghĩa tại các xã có tỷ lệ người phụ thuộc cao, nơi khả năng tiếp cận thông tin còn nhiều hạn chế.
Tuy đạt nhiều kết quả tích cực, công tác truyền thông giảm nghèo năm 2025 vẫn bộc lộ một số tồn tại. Một số xã nghèo còn thiếu trang thiết bị truyền thanh hoặc chưa kết nối đồng bộ với hệ thống cảnh báo sớm. Việc tiếp cận Internet chưa đồng đều dẫn đến chênh lệch thông tin giữa các vùng. Ở một số nơi, nội dung truyền thông vẫn còn nặng tính phổ biến, chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu "hiểu để làm" của người dân; đội ngũ cán bộ truyền thông cơ sở còn thiếu kỹ năng và nhân lực trẻ am hiểu công nghệ.
Từ những kết quả và bài học rút ra, năm 2026, Thái Nguyên xác định đổi mới truyền thông giảm nghèo theo hướng thực chất và bền vững hơn. Trọng tâm không chỉ là cung cấp thông tin, mà là hướng dẫn người dân thực hành: từ hoàn thiện hồ sơ đất đai, đăng ký kết hôn, tiếp cận dịch vụ công trực tuyến đến kỹ năng phòng tránh thiên tai và ứng dụng công nghệ trong sản xuất, kinh doanh.
Song song với đó, tỉnh tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số trong truyền thông cộng đồng, mở rộng hệ thống loa truyền thanh thông minh, bản tin số và xây dựng các thư viện dữ liệu số về pháp luật, nông nghiệp, văn hóa để người dân có thể chủ động tra cứu. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ thôn, xóm và phát huy vai trò của thanh niên, phụ nữ được xác định là yếu tố then chốt, tạo nên "hạt nhân truyền thông" bền vững tại cơ sở.
Nhìn về giai đoạn 2026–2030, truyền thông giảm nghèo tại Thái Nguyên không chỉ là công cụ tuyên truyền, mà là một cấu phần chiến lược của chính sách an sinh xã hội. Khi thông tin được trao đúng cách, người dân không chỉ biết chính sách, mà còn đủ năng lực tiếp cận, thực hiện và giám sát chính sách. Đó cũng là nền tảng để tỉnh thực hiện mục tiêu giảm nghèo đa chiều 1–1,5% mỗi năm, xây dựng cộng đồng phát triển bao trùm, chủ động thích ứng trước những biến động về kinh tế, xã hội và môi trường. Truyền thông, trong tầm nhìn mới, sẽ tiếp tục là "đòn bẩy mềm" mở đường cho người nghèo Thái Nguyên vươn lên bằng tri thức, pháp luật và sinh kế bền vững.
Hà Anh
