Trong cuồn cuộn thác lũ thi đấu và sự kiện, bóng đá hiện đại diễn ra với cường độ khủng khiếp tới mức 4 năm là quãng thời gian dài đằng đẵng. Cảm giác như Gareth Southgate dẫn dắt đội tuyển Anh vào đến bán kết World Cup trên đất Nga đã là chuyện từ ngày xưa.
Mặt khác, theo dõi đội tuyển quốc gia khó khăn hơn hẳn CLB bởi thời gian thi đấu ít ỏi và thiếu tính liên tục. Mỗi ĐTQG tính ra mỗi năm chỉ thi đấu trên dưới 15 trận là nhiều. Hoặc như HLV Carlo Ancelotti từng chia sẻ về việc ông muốn dẫn dắt một CLB hơn ĐTQG là bởi: “Các HLV ĐTQG thực ra chỉ làm việc có 6 tuần/năm”.
Công việc tuy “nhàn hạ” như vậy song áp lực lại nhiều và nguy cơ mất việc cực cao. Thống kê chỉ ra trong số các huấn luyện viên trưởng của 32 ĐTQG tham dự VCK World Cup 2022, chỉ có 13 nhà cầm quân từng hiện diện tại giải đấu lớn nhất hành tinh vào mùa Hè 2018.
Không chỉ biến động ở ghế HLV, tình hình nhân sự ở cấp ĐTQG cũng thiên biến khôn lường. Vì vậy, việc đánh giá tương quan giữa các ĐTQG không hề dễ dàng. Nhìn chung, tuy có những bất cập nhất định nhưng bảng xếp hạng FIFA vẫn là định lượng cập nhật liên tục, có tính hệ thống và được chấp nhận một cách rộng rãi.
Mới đây, như tin đã đưa, bảng xếp hạng FIFA vừa được cập nhật phiên bản tháng 10/2022, phiên bản cuối cùng trước khi World Cup 2022 khởi tranh tại Qatar. Từ BXH FIFA có thể phần nào nhìn ra cục diện World Cup, chẳng hạn như những ứng viên hàng đầu, bảng tử thật hay những đội bóng thăng tiến mạnh mẽ nhất.
Ứng cử viên số 1?
Brazil! Đội quân vàng xanh đến với World Cup 2022 không chỉ với tư cách là ứng cử viên số một trong mắt nhà cái mà thực tế là đội bóng đứng đầu trên bảng xếp hạng FIFA. Selecao đã vượt qua Bỉ vào hồi tháng 3 để lần đầu trở lại đỉnh bảng kể từ tháng 8/2017 và giữ vững vị trí cho đến trước thềm ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh. Chắc chắn vị thế ấy sẽ đem đến cho Neymar và các đồng đội thêm sự tự tin.
Bên cạnh đó, dưới sự dẫn dắt của HLV Tite, Brazil thi đấu đầy thăng hoa bay bổng. Trong 30 lần ra quân gần nhất, những hậu duệ của Pele, Zico hay Ronaldo lại tái hiện hình ảnh những vũ công samba ngẫu hứng và cống hiến, khi đã thắng tới 24 trận và 13 trong số đó ghi được từ 3 bàn trở lên. Chỉ có đội tuyển Argentina là có thể đánh bại Brazil trong thời gian qua, nhưng Messi và đồng đội đã hạ Selecao tới 2 lần, bao gồm trận chung kết Copa America 2021 ngay trên thánh địa Maracana.
Trên hàng công của đội tuyển Brazil có sự hiện diện của dồi dào các ngôi sao hàng đầu như Richarlison, Gabriel Jesus, Roberto Firmino, Vinicius, Rodrygo và đặc biệt là chủ công Neymar, người vẫn giữ vai trò linh hồn của mọi đợt lên bóng. Tại vòng loại World Cup 2022, Selecao đã ghi tới 39 bàn thắng sau 17 trận, nhiều hơn đội có hàng công hiệu quả thứ hai tại Nam Mỹ tới tận 12 bàn.
Xếp sau Brazil, Bỉ là đội hạt giống cao nhất châu Âu và thứ hai World Cup. Quỷ đỏ đã thua một trong hai trận đấu tại Nations League vừa qua trước láng giềng Hà Lan với tỷ số tối thiểu 1-0. Đứng thứ ba là nhà vô địch Copa America, Argentina và thứ tư là đội tuyển Pháp, ĐKVĐ thế giới. Trong khi đó, đội bóng có thứ hạng cao nhất sẽ vắng mặt tại ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh ở Qatar là đội tuyển Italia, ĐKVĐ châu Âu. Trong bảng xếp hạng FIFA tháng 10/2022, đoàn quân thiên thanh còn tiến 1 bậc để chiếm lấy vị trí thứ 6, đẩy Tây Ban Nha xuống thứ 7.
Đội nào thăng tiến, đội nào sa sút?
So sánh bảng xếp hạng FIFA tháng 8/2018, thời điểm kết thúc World Cup 2018, với BXH FIFA tháng 10/2022, trước thềm World Cup 2022, có 20 đội tuyển quốc gia tranh tài ở Qatar vào tháng 11 tới thăng tiến thứ hạng. Trong đó, đội chủ nhà chính là ĐTQG thăng tiến mạnh mẽ nhất. Cách đây 4 năm, Qatar chỉ đứng hạng 98, bên cạnh Ấn Độ và Palestine, còn hiện tại đội bóng này đứng thứ 50, kẹp giữa CH Ireland và Ả Rập Xê-út.
Sự thăng tiến của Qatar phần nhiều nhờ chăm chỉ tham gia các giải đấu. Trong 3 năm qua, ĐT Qatar đã dự 4 giải đấu lớn ở 3 châu lục, bao gồm làm khách mời ở Copa America cũng như Cúp Vàng CONCACAF. Thành tích đáng kể nhất của Qatar là giành chức vô địch Asian Cup 2019, ngoài ra còn lọt vào bán kết Cúp Vàng CONCACAF.
Dưới sự dẫn dắt của HLV Felix Sanchez, người được bổ nhiệm vào tháng 7/2017, ĐT Qatar hướng đến lối chơi kiểm soát bóng và tấn công với sơ đồ 3 tiền đạo. Lối chơi này hiệu quả trước những đối thủ ngang hoặc dưới cơ, nhưng lại khiến Qatar dễ dàng sụp đổ trước các đối thủ vượt trội đẳng cấp. Nhìn chung, bị bỉ bôi là có suất dự World Cup lần đầu tiên trong lịch sử nhờ việc đăng cai song nhật xét công tâm thì Qatar ít nhiều có chút thực lực chứ không hề hổ giấy.
Đội tuyển thăng tiến mạnh mẽ thứ hai là Canada. Trùng hợp khá thú vị, Canada đã đánh bại Qatar trong trận giao hữu hồi tháng 9. Dưới sự dẫn dắt của HLV John Herdman, đại diện của bóng đá Bắt Mỹ này đã vươn từ vị trí thứ 79 lên 41 trên bảng xếp hạng FIFA, thậm chí có lúc leo lên vị trí thứ 33.
4 năm trước, Canada đứng giữa Belarus và Lebanon, còn hiện tại sánh vai với Scotland và Na Uy. Sự thăng tiến của Canada chủ yếu dựa trên sự ra đời của thế hệ vàng mới nổi với những gương mặt Alphonso Davies (21 tuổi), Jonathan David (22 tuổi) và Tajon Buchanan (23 tuổi).
Xếp thứ ba là Nhật Bản. World Cup 2022 sẽ là lần thứ 7 liên tiếp Samurai Xanh góp mặt ở ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh. Sau World Cup 2018, HLV Hajime Moriyasu được bổ nhiệm và đội tuyển Nhật Bản mặc dù vừa vào tới vòng 1/8 nhưng thời điểm đó chỉ đứng thứ 55 trên bảng xếp hạng FIFA, một minh chứng cho sự bất cập của hệ thống này.
Kể từ đó đến nay, Samurai Xanh đã thắng 39 trong số 57 trận dưới sự dẫn dắt của ông Moriyasu, qua đó leo lên vị trí 24 trên BXH FIFA, đứng giữa Peru và Thụy Điển. Trong số các chiến thắng của ĐT Nhật Bản, gần đây có chiến thắng tưng bừng 4-1 trước ĐT Ghana, đội tuyển sa sút thảm hại nhất. Đội bóng này đã rơi từ vị trí 46 xuống 61, đồng nghĩa là ĐTQG có thứ hạng thấp nhất tại vòng chung kết World Cup 2022.
Các ĐTQG số một các châu lục tại World Cup 2022
Tuy không còn đứng trên đỉnh thế giới nhưng đội tuyển Bỉ vẫn đứng trên đỉnh châu Âu. Chỉ đáng tiếc, thầy trò Roberto Martinez là đội tuyển duy nhất từng đứng đầu bảng xếp hạng FIFA mà không giành được bất kỳ danh hiệu nào.
Đội châu Phi có thứ hạng cao nhất là Senegal, đứng ở vị trí thứ 18, cũng là ĐKVĐ AFCON, nhà vô địch bóng đá lục địa đen. Tròn 20 năm trước, cũng tại World Cup và cũng trên đất châu Á, Senegal đã tạo ra hiện tượng lớn nhất khi lọt vào tới tận tứ kết.
ĐT Iran, đứng thứ 20, là đội tuyển châu Á có thứ hạng cao nhất trên BXH FIFA. Đây là kỳ World Cup thứ ba liên tiếp Carlos Queizoz dẫn dắt Iran tham gia, mặc dù ông vừa được cấp tốc bổ nhiệm. Trước đó, nhà cầm quân người Bồ Đào Nha từng làm HLV trưởng ĐT Iran từ 2011 đến 2019.
Tại khu vực Bắc Mỹ và CONCACAF (Trung Mỹ & Caribe), đội tuyển có thứ hạng cao nhất là Mexico, đứng thứ 13. Xếp ngay phía sau là ĐT Mỹ, đứng thứ 16.
Bảng nào là bảng tử thần?
Thế nào gọi là bảng tử thần còn tùy vào quan điểm. Tuy nhiên, nếu dựa trên góc nhìn “số hóa” thì bảng xếp hạng FIFA là định lượng được chấp nhận rộng rãi nhất.
Cụ thể, nếu tính thứ hạng trung bình của các bảng đấu tại vòng chung kết World Cup 2022, bảng B là bảng đấu khốc liệt nhất với ĐT Anh (thứ 5), Iran (20), Mỹ (16) và Wales (19). Sự cạnh tranh càng khốc liệt hơn bởi khoảng cách giữa đội có thứ hạng cao nhất và thấp nhất cũng chỉ 15 bậc.
Trong trường hợp gọi bảng tử thần dựa trên “chất lượng” thứ hạng, bảng D là bảng đấu nhiều tên tuổi đáng chú ý nhất. Bởi lẽ, đây là bảng đấu duy nhất có 2 đội nằm trong top 10 trên bảng xếp hạng FIFA. Đó là ĐT Pháp (4), đồng thời là ĐKVĐ World Cup, và ĐT Đan Mạch (10). Ngoài ra là sự hiện diện của Australia và Tunisia.
Còn xét trên yếu tố tên tuổi, bảng E mới là bảng đấu thu hút nhiều sự chú ý nhất, với sự hiện diện của hai ông lớn Tây Ban Nha và Đức, bên cạnh Costa Rica và Nhật Bản.
