Từ vườn đồi đến sàn thương mại điện tử: Cú "lột xác" của "đệ nhất danh quả" Hà Tĩnh

Loại cây xóa đói giảm nghèo ở vùng miền núi Hà Tĩnh

Thời điểm này, đặc sản bưởi Phúc Trạch, xã Phúc Trạch, tỉnh Hà Tĩnh đang vào chính vụ thu hoạch. Trong khi một số loại bưởi không tem nhãn, không liên kết, mẫu mã kém, chỉ bán với giá 20.000 - 30.000 đồng/quả thì tại các trang trại bưởi Phúc Trạch vẫn giữ mức giá ổn định 35.000 - 40.000 đồng/quả loại 1.

Năm nay, toàn xã Phúc Trạch hiện có hơn 540ha bưởi, trong đó 470ha đang cho quả, sản lượng ước đạt hơn 6.500 tấn. Đây là loại cây ăn quả chủ lực phát triển kinh tế và được xem là "đệ nhất danh quả" của xã miền núi Hà Tĩnh.

Theo ông Phan Xuân Hiến, Tổ trưởng Tổ hợp tác sản xuất bưởi Phúc Trạch, loại quả này không phải đến hôm nay mới nổi tiếng. Từ đầu thế kỷ 20, bưởi Phúc Trạch từng được thưởng huy chương tại cuộc đấu xảo quả ngon toàn Đông Dương, và những năm 1938 đã được xuất bán sang Liên Xô (Nga).

Tuy vậy, con đường phát triển của bưởi Phúc Trạch có nhiều thăng trầm. Giai đoạn năm 2000, nhiều diện tích bưởi không cho quả, chi phí chăm sóc cao khiến người dân chán nản, chặt bỏ để trồng dó trầm. Nhờ sự vào cuộc của chính quyền, ngành nông nghiệp và sự kiên trì của nông dân, cây bưởi dần được phục hồi. 

Năm 2004, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN) đã cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu hàng hóa "Bưởi Phúc Trạch". Đến năm 2020, bưởi Phúc Trạch trở thành 1 trong 39 chỉ dẫn địa lý của Việt Nam được Liên minh châu Âu (EU) cam kết bảo hộ. Đây là "cú hích" quan trọng để mở rộng thị trường và khẳng định thương hiệu.

Những năm gần đây, các hộ dân áp dụng quy trình kỹ thuật nghiêm ngặt từ khâu chọn giống đến chăm sóc. Đặc biệt, người dân đã biết kết hợp giữa kinh nghiệm và công nghệ hiện đại để áp dụng vào sản xuất nhằm tạo ra sản phẩm ngon, mẫu mã đẹp, an toàn.

"Vị ngọt thanh, mùi thơm nhẹ là yếu tố quan trọng của bưởi Phúc Trạch, rất thích hợp với khẩu vị của nhiều người tiêu dùng. Hương vị bưởi Phúc Trạch ai đã từng thưởng thức sẽ không quên được vị riêng của nó. Gia đình tôi năm nay có hơn 10.000 quả bưởi, đến nay đã thu hoạch gần hết", ông Hiến nói.

Ông Dương Ngọc Hoàng, Chủ tịch UBND xã Phúc Trạch, cho biết, bưởi Phúc Trạch là nông sản giúp hàng trăm hộ dân trên địa bàn thoát nghèo. Chính vì vậy, địa phương xác định phát triển bền vững thương hiệu bưởi phải đi đôi với nâng cao chất lượng, xây dựng chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ.

"Chúng tôi cũng đang nỗ lực để bảo vệ nhãn hiệu. Trước mắt, xã đang xúc tiến đầu tư bài bản chợ bưởi riêng bằng cách tận dụng cơ sở vật chất, trụ sở sau sáp nhập, quản lý chặt chẽ để người dân thuận tiện tiêu thụ", ông Hoàng nói.

Tháng 5/2024, UBND tỉnh Hà Tĩnh ban hành Đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2024 – 2030, trong đó, cây bưởi Phúc Trạch được chọn là một trong những cây trồng chủ lực tiếp tục được quan tâm đầu tư, phát triển. Đây là cơ sở quan trọng để chính quyền địa phương cùng các hộ dân quyết tâm xây dựng thương hiệu quốc gia cho bưởi Phúc Trạch.

Chủ tịch UBND xã Phúc Trạch cho biết thêm, thời gian tới, xã sẽ tiếp tục phối hợp các ngành chức năng mở rộng vùng sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ. Đồng thời, xã cũng đang kêu gọi doanh nghiệp đầu tư, liên kết từ sản xuất đến bảo quản, tiêu thụ nhằm tăng giá trị kinh tế của bưởi Phúc Trạch.

Xúc tiến thương mại trên sàn để tiêu thụ nông sản 

Mặc dù chất lượng ngon, mẫu mã đẹp, nhưng việc tiêu thụ sản phẩm bưởi Phúc Trạch vẫn còn hạn chế, cũng chưa thể xuất khẩu. Ngoài ra, sản phẩm tiêu thụ qua thương lái hoặc bán lẻ ở chợ dân sinh thường có giá bấp bênh, dễ bị ép giá.

Phó Giám đốc Sở NN&MT Hà Tĩnh Nguyễn Thanh Hải lý giải, nguyên nhân chính là do đặc điểm sản xuất còn nhỏ lẻ, thiếu sự liên kết trong khâu thu hoạch và tiêu thụ, một bộ phận người sản xuất không duy trì được chứng nhận sản xuất VietGAP, hữu cơ…

"Việc đảm bảo nguồn cung đạt tiêu chuẩn gặp nhiều khó khăn, sản lượng thu mua không ổn định, chất lượng chưa đồng đều... Ngoài ra, năm nay khi bưởi vào vụ thu hoạch thì chịu ảnh hưởng của 2 đợt mưa bão nên đã tác động xấu đến sức tiêu thụ loại quả đặc sản này", ông Hải nói.

Để giải quyết bài toán trên, mới đây, Trung tâm Khuyến nông quốc gia phối hợp với Sở NN&MT Hà Tĩnh cũng đã tổ chức diễn đàn xúc tiến thương mại tiêu thụ bưởi Phúc Trạch sản xuất đạt tiêu chuẩn hữu cơ, tạo cơ hội ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm bưởi hữu cơ giữa các doanh nghiệp, hợp tác xã với hộ sản xuất.

Tại đây, Phó Giám đốc Sở NN&MT Hà Tĩnh Nguyễn Thanh Hải đề xuất thành lập các tổ, nhóm sản xuất để hình thành chuỗi khép kín; đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại tại thị trường trong nước và xuất khẩu; tăng cường hỗ trợ hộ sản xuất trong quá trình hoàn thiện và duy trì các chứng nhận hữu cơ;…

Tỉnh Hà Tĩnh cũng chú trọng xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường trong và ngoài nước để sản phẩm bưởi khẳng định vị thế xứng tầm, mang lại thu nhập bền vững cho người dân. "Tuy nhiên, cùng với đó, người nông dân phải chủ động, ý thức đầu tư hơn từ khâu trồng, chăm sóc để tạo dựng được uy tín với doanh nghiệp thu mua, người tiêu dùng", Phó Giám đốc Sở NN&MT Hà Tĩnh nói.

Nhằm hỗ trợ tiêu thụ, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, khẳng định giá trị đặc sản bưởi Phúc Trạch, các cấp ngành đã tổ chức, thực hiện nhiều hoạt động xúc tiến để đưa nông sản này vào các hệ thống phân phối lớn.

Mấy năm nay, sản phẩm bưởi Phúc Trạch đã có mặt tại các hệ thống siêu thị như: Winmart, Vinmart+, BigC, Co.opmart; một số sàn thương mại điện tử như: Vỏ sò, Sen đỏ; các kênh online như: Facebook, Zalo, TikTok… Đây là bước khởi đầu để sản phẩm bưởi Phúc Trạch đến tận tay người tiêu dùng khắp cả nước.

Anh Ngọc - Ngọc Ánh