Tung tin sai sự thật trên Facebook, Zalo: Rủi ro từ phạt tiền đến vào vòng tố tụng

Thời gian gần đây, tại Đồng Nai liên tiếp xảy ra các trường hợp đăng tải, chia sẻ thông tin sai sự thật, chưa được kiểm chứng trên mạng xã hội. Nhiều người đã bị cơ quan chức năng mời làm việc, nhắc nhở và xử phạt theo quy định.

Thực tế này là lời cảnh báo mạnh mẽ, nhắc mỗi người phải tỉnh táo và có trách nhiệm hơn trước khi đăng hoặc chia sẻ bất kỳ thông tin nào trên không gian mạng.

Ẩn danh trên mạng không nghĩa là an toàn trước pháp luật

Trao đổi với Người Đưa Tin, Ths.Luật sư Đặng Thị Thúy Huyền, Đoàn Luật sư Tp.HCM nhận định, đây là thực trạng đáng báo động khi ngày càng nhiều người dân tùy tiện đăng tải, chia sẻ thông tin chưa kiểm chứng, thậm chí bịa đặt hoặc xuyên tạc trên không gian mạng.

Theo bà Huyền, hành vi này không chỉ vi phạm chuẩn mực đạo đức xã hội, trái pháp luật mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến trật tự quản lý nhà nước trong lĩnh vực thông tin và truyền thông. Tùy mức độ vi phạm, người thực hiện có thể bị xử lý hành chính, dân sự hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

Những cá nhân này đã có dấu hiệu vi phạm hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín cơ quan, tổ chức hoặc danh dự, nhân phẩm cá nhân theo điểm a khoản 1 Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 14/2022/NĐ-CP).

Trong trường hợp hành vi vượt quá giới hạn xử phạt hành chính, gây hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm người khác hoặc xâm hại đến lợi ích của Nhà nước, tổ chức, cá nhân, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).

Cụ thể vi phạm các tội như: Tội Vu khống (Điều 156); Tội Làm nhục người khác (Điều 155); Tội Xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín hoặc hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác của người khác (Điều 159); Tội Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, tổ chức, cá nhân (Điều 331)…

Hành vi đăng tải, lan truyền thông tin sai sự thật, xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân, tổ chức còn có thể bị buộc bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng theo Điều 584, 592 Bộ luật Dân sự năm 2015. Người bị hại có quyền yêu cầu người vi phạm gỡ bỏ thông tin sai lệch, xin lỗi, cải chính công khai và bồi thường thiệt hại về vật chất, tinh thần.

Luật sư Đặng Thị Thúy Huyền cho rằng, từ những vụ việc nêu trên có thể khẳng định: Mạng xã hội không còn là “không gian ảo” vô trách nhiệm, mà là một môi trường pháp lý thực, nơi mọi phát ngôn và hành vi chia sẻ thông tin đều có thể dẫn đến hậu quả cụ thể.

Việc sử dụng tên thật hay “ẩn danh” sau tài khoản ảo không phải là tấm lá chắn giúp người dùng tránh trách nhiệm. Mọi hành vi sai phạm đều có thể bị phát hiện và xử lý theo quy định pháp luật Việt Nam.

Vì vậy, mỗi cá nhân cần tự trang bị kiến thức pháp lý, thận trọng khi tiếp nhận và lan truyền thông tin. Chỉ nên chia sẻ nội dung từ các nguồn chính thống, đã được kiểm chứng, để tránh vô tình tiếp tay cho tin giả, tin sai lệch lan rộng trên không gian mạng.

"Tôi cho rằng, với những trường hợp cố ý bịa đặt, xuyên tạc, vu khống nhằm gây hoang mang dư luận hoặc xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác, các cơ quan chức năng cần xử lý nghiêm khắc, đủ sức răn đe. Đây là cách để bảo vệ sự nghiêm minh của pháp luật và giữ gìn trật tự, an toàn trong môi trường mạng.

Mỗi người dùng mạng xã hội cần hiểu rõ rằng: “Quyền tự do ngôn luận không đồng nghĩa với quyền xúc phạm hay xuyên tạc sự thật.” Đừng vì lợi ích cá nhân, câu like hay nổi tiếng nhất thời mà đánh đổi bằng hậu quả pháp lý lâu dài.

Việc tuân thủ pháp luật, tôn trọng sự thật và ứng xử có văn hóa trên mạng không chỉ là trách nhiệm pháp lý, mà còn là nghĩa vụ công dân – nền tảng để xây dựng một không gian mạng an toàn, lành mạnh và văn minh", luật sư Huyền bày tỏ.

Cần thận trọng khi đăng tải, chia sẻ thông tin trên không gian mạng

Theo Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an tỉnh Đồng Nai, phần lớn các trường hợp vi phạm bị xử lý thời gian qua xuất phát từ hạn chế về nhận thức pháp luật và kỹ năng tiếp nhận thông tin.

Nhiều người không biết chọn lọc nguồn tin chính thống, nên đăng tải lên mạng xã hội những nội dung thiếu kiểm chứng, sai sự thật hoặc giả mạo. Đáng chú ý, có người còn cố tình bịa chuyện để “câu like”, gây hiểu lầm và tạo ra hệ lụy nghiêm trọng trên không gian mạng.

Công nghệ phát triển khiến mạng xã hội không còn là “thế giới ảo” mà tác động trực tiếp đến đời sống thực. Thông tin trên mạng lan truyền nhanh, khó kiểm soát, nhưng nhiều người vẫn nghĩ mình có thể phát ngôn tùy tiện mà không chịu trách nhiệm.

Điều này khiến mạng xã hội dễ bị lợi dụng để bịa đặt, xuyên tạc, xúc phạm danh dự cá nhân, tổ chức hoặc kích động dư luận. Thực tế, nhiều tin giả chỉ sau vài giờ đăng tải đã thu hút hàng nghìn lượt chia sẻ, gây hoang mang dư luận và ảnh hưởng đến hoạt động của cơ quan, doanh nghiệp.

Luật sư Thân Thị Phương Thu (Công ty Luật TNHH Tâm Chung) cho rằng, nhiều người dùng mạng xã hội hiện nay chưa lường hết hậu quả pháp lý từ những hành động tưởng nhỏ như chia sẻ, bình luận hay đăng lại thông tin chưa kiểm chứng.

Tâm lý “chia sẻ cho vui”, “câu tương tác” khiến không ít trường hợp vô tình hoặc cố ý phát tán tin sai sự thật, gây ảnh hưởng đến cá nhân, tổ chức và trật tự xã hội.

Những hành vi bịa đặt, xúc phạm danh dự, tiết lộ hình ảnh hoặc thông tin cá nhân khi chưa được phép là vi phạm các quyền nhân thân theo Bộ luật Dân sự 2015 và bị nghiêm cấm theo Luật An ninh mạng 2018.

Thực tế, nhiều vụ việc đã bị xử lý nghiêm, cho thấy pháp luật không “bỏ trống” trên mạng xã hội. Do đó, mỗi người cần thận trọng trước khi đăng hay chia sẻ bất kỳ nội dung nào – vì một hành động thiếu kiểm chứng trên mạng có thể phải trả giá bằng hậu quả pháp lý ngoài đời thực.