Bằng việc thu giữ rồi trả lại tàu lặn tự hành (UUV) của Mỹ, Bắc Kinh đã vô tình làm lộ một trong những lý do khiến Trung Quốc tăng cường khuấy động ở Biển Đông: âm mưu tạo một khu vực an toàn cho căn cứ hạt nhân trên biển.
Theo Japan Times, tàu ngầm, đặc biệt là tầu ngầm mang tên lửa đạn đạo, từ lâu đã nằm trong chiến lược tham vọng của Trung Quốc nhằm theo kịp các cường quốc hạt nhân khác trên thế giới.
Các chuyên gia khẳng định, Trung Quốc đang có âm mưu từ từ xây dựng chương trình phát triển tàu ngầm lớn nhất từ trước tới nay. Tuy nhiên, việc đảm bảo độ tin cậy của chương trình răn đe hạt nhân nói trên vẫn còn là thử thách với Trung Quốc.
“Năng lực quốc phòng của Mỹ ngày càng phát triển cùng với khả năng tấn công chính xác vũ khí truyền thống và trinh sát trên không cho phép Washington tạo sức ép đối với lực lượng hạt nhân trên đất liền của Trung Quốc”, Tong Zhao, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Chính sách Toàn cầu Carnegie-Tsinghua viết trong một báo cáo hồi tháng 6 về khả năng răn đe hạt nhân của Trung Quốc.
Do những lo ngại về vấn đề trên, Trung Quốc đã chú ý hơn tới chương trình tàu ngầm hạt nhân cũng như các dự án liên quan, trong bối cảnh cạnh tranh với Mỹ nhằm tạo ra khả năng phản công hạt nhân ở Biển Đông, một trong 10 tuyến đường hàng hải nhộn nhịp và lớn nhất thế giới.
Trong những năm gần đây, chiến lược phát triển hàng hải đã được liệt kê là một trong những vấn đề “lợi ích cốt lõi” của Trung Quốc. Vì vậy, Bắc Kinh đã âm mưu biến Biển Đông thành một “căn cứ” nhằm làm điểm tựa để phát triển cho những hoạt động khác.
Ông Zhao cho hay, Biển Đông được cho là môi trường lý tưởng cho tàu ngầm hoạt động do độ sâu cũng như yếu tố môi trường khác. Dù ở phía nam Biển Đông khá nông với độ sâu dưới 100m nhưng phần lớn khu vực nằm trong một “lòng chảo” sâu khoảng 4.000m, môi trường phù hợp cho tàu ngầm hoạt động.
“Pháo đài ngầm” có thể là bước đầu đưa Bắc Kinh ra khỏi khu vực Thái Bình Dương, đưa tầu ngầm và cả các tên lửa hạt nhân chạm tới phạm vi lục địa Mỹ.
“Trên thực tế, tàu ngầm hạt nhân của Trung Quốc mang theo tên lửa đạn đạo JL-2 chưa đủ khả năng tấn công Mỹ từ khu vực bờ biển Trung Quốc. Vì thế, những tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo của Trung Quốc đang nỗ lực cải tiến khả năng tấn công ‘chuỗi đảo thứ nhất’ và xuyên Thái Bình Dương”, ông Zhao nói.
“Chuỗi đảo thứ nhất” ở đây ám chỉ các đảo nằm dọc giữa Nhật Bản và Đài Loan mà Trung Quốc nói rằng đã được Mỹ sử dụng để kiềm chế Bắc Kinh từ thời Chiến tranh Lạnh.
Nhưng Bắc Kinh sẽ phải đối mặt với những trở ngại rất lớn nếu cố ý tìm cách thống trị Biển Đông. Hiện nay, Trung Quốc đang kiểm soát trái phép 1.280 hecta đất trên 7 thực thể mà Bắc Kinh xây dựng phi pháp ở Biển Đông. Lầu Năm Góc cho rằng về lâu dài, Trung Quốc âm mưu biến 7 thực thể này thành những căn cứ quân sự.
Còn theo ông Zhao, mục đích của Trung Quốc là tăng cường khả năng phòng vệ cho hệ thống vũ khí hạt nhân của Bắc Kinh trên biển.
“Một số hòn đảo mà Trung Quốc kiểm soát (trái phép) sẽ hỗ trợ đắc lực cho hoạt động hậu cần và bảo vệ cho những tàu ngầm mang theo tên lửa đạn đạo có nhiệm vụ tuần tra. Hay nói cách khác, bảo vệ các tàu ngầm hạt nhân là một phần lý do khiến Trung Quốc triển khai (phi pháp) những dự án cải tạo ở khu vực”, ông Zhao nhấn mạnh, cho biết thêm rằng việc Bắc Kinh triển khai các dự án trái pháp luật ở Biển Đông căn bản là để củng cố chủ quyền đơn phương và phi lý của nước này ở khu vực.
Tuy vậy, có lẽ trở ngại lớn nhất với Bắc Kinh chính là việc Biển Đông giữ vị thế chiến lược quan trọng và mang lại nguồn lợi kinh tế lớn cho thế giới. Đây là tuyến đường hàng hải thương mại quốc tế nhộn nhịp bậc nhất thế giới với nhiều quốc gia có đường bờ biển bao quanh, tạo ra nguy cơ xung đột hải quân giữa các nước.
Danh Tuyên