Trước năm 2020, một hố va chạm do tảng đá không gian va vào Trái đất tạo thành miệng núi lửa được phát hiện ở hạt Xiuyan của tỉnh ven biển Liêu Ninh, Trung Quốc, Đài quan sát Trái đất của NASA công bố.
Theo LiveScience, sau đó vào tháng 7/2021, các nhà khoa học NASA lại phát hiện một hố va chạm thứ hai do thiên thạch tạo thành miệng núi lửa lớn nhất trên Trái đất, được đặt tên Yilan, nằm ở dãy núi KhingAn, tỉnh Hắc Long Giang (đông bắc Trung Quốc).
Kết quả khảo sát cho thấy cấu trúc địa chất ở đây có kết cấu như một vùng trũng được tạo nên do tác động mạnh từ phía trên: Một miệng hố va chạm rõ ràng và sắc nét, hình lưỡi liềm.
Theo bài công bố trên Meteoritics and Planetary Science, miệng hố va chạm có đường kính khoảng 1,85 km và cuộc tấn công từ ngoài hành tinh đã xảy ra 46.000 đến 53.000 năm về trước, dựa trên niên đại carbon phóng xạ của than và trầm tích hữu cơ tại địa điểm phát hiện.
Để thu thập trầm tích, các nhà khoa học đã khoan một lõi ở trung tâm miệng hố va chạm. Nhờ đó nhóm nghiên cứu khám phá ra, bên dưới hơn 100m của hố va chạm có nhiều lớp trầm tích đầm lầy là một phiến đá granit nung dày gần 320m, là loại đá granite đặc biệt được tạo thành từ nhiều mảnh đá kết dính với nhau như ma trận. Đó chính là hậu quả mà một thiên thạch đã để lại khi "dội bom" xuống mặt đất, khiến đá tan chảy rồi lại kết tinh.
Nhóm nghiên cứu cũng phát hiện những mảnh thủy tinh hình giọt nước và những mảnh thủy tinh bị thủng các lỗ nhỏ do bong bóng khí tạo ra. Cả hai đặc điểm này cho thấy một tác động cường độ cao đã diễn ra trên tảng đá.
Một phần của vành phía nam miệng hố va chạm Yilan bị mất, do đó cấu trúc địa chất nhìn từ trên cao có hình dạng giống lưỡi liềm. Những miệng núi lửa hình lưỡi liềm như vậy tương đối hiếm trên Trái đất, theo Tiến sĩ Chen Ming từ Viện Địa hóa Quảng Châu, thành viên nhóm nghiên cứu.
Trước đó, miệng hố va chạm giữ kỷ lục lớn nhất thế giới trong vòng 100.000 năm qua là Meteor Crater ở Arizona với đường kính 1,2 km, nhưng rõ ràng nó đã bị Yilan đánh bại.
Minh Hoa (t/h)
