Theo TS. Nguyễn Hồng Vũ (Viện Nghiên cứu ung thư, City of Hope, California, USA, Cố vấn khoa học Ruy Băng Tím), đây là một loại ngộ độc thực phẩm hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm nên mọi người cần cảnh giác.
"Ngộ độc do vi khuẩn Clostridium botulinum có tên gọi là “Botulism”. Đây là loại ngộ độc hiếm gặp nhưng nếu bị có thể gây hậu quả nghiêm trọng do loại độc tố được tạo ra bởi vi khuẩn này có thể tấn công các dây thần kinh của cơ thể, ngăn chặn sự truyền tín hiệu của chúng dẫn đến tê liệt các cơ"- TS Vũ cho hay.
Các triệu chứng ban đầu bao gồm mệt mỏi, suy nhược và chóng mặt, sau đó thường là mờ mắt, khô miệng và khó nuốt, khó nói. Nôn mửa, tiêu chảy, táo bón và sưng bụng cũng có thể xảy ra. Bệnh có thể tiến triển thành tê liệt ở cổ và cánh tay, sau đó ảnh hưởng các cơ thuộc hệ hô hấp và các cơ vùng hạ vị.
Các triệu chứng thường xuất hiện trong vòng 12 đến 36 giờ sau khi ăn phải thực phẩm có chứa độc tố. Có 7 dạng độc tố botulinum riêng biệt, loại A – G.
Bốn trong số này (loại A, B, E và hiếm khi là F) gây ngộ độc thịt ở người. Loại C, D và E gây bệnh cho các loài động vật có vú, chim và cá khác.
Theo TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM, botulinum là protein độc tố thần kinh do vi khuẩn Clostridium botulinum tiết ra. Đây là chất độc gây chết người mạnh nhất từng được biết. Vi khuẩn này có 7 chủng gây bệnh được ký hiệu từ A đế G. Trong đó, bệnh ở người thường do type A, B.
Trong y học, với liều lượng kiểm soát, độc tố botulinum type A được sử dụng để trị các chứng co cứng cơ. Trong thẩm mỹ, chất này được ứng dụng để xóa nếp nhăn trên mặt bằng tiêm botox vào các cơ.
Liều gây chết trung bình (LD50) của độc tố này ước tính 3.000 U đối với người lớn (khoảng 70 kg). Do đó, liều điều trị giãn cơ cho người bệnh trong khoảng 60-400 U.
Theo TS Lê Quốc Hùng, trung bình 12-36 giờ hoặc có thể vài ngày sau khi ăn các thực phẩm chứa bào tử, con người hay động vật sẽ bị ngộ độc botulinum.
Các triệu chứng điển hình của bệnh là đau bụng, đau cơ, mệt mỏi, nhìn mờ hay nhìn đôi, khô miệng, nói khó, nuốt khó, sụp mi mắt, yếu cơ toàn thân. Sau đó, bệnh nhân diễn biến nặng đến khó thở, không thở được do liệt cơ hô hấp, dẫn tới tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Các triệu chứng này xuất hiện chậm hay nhanh tùy thuộc vào lượng botulinum ăn phải.
"Dù được điều trị tích cực, tình trạng liệt của bệnh nhân vẫn kéo dài vài tháng, thậm chí có thể liệt không hồi phục. Do đó, ngộ độc botulinum là bệnh cảnh rất nguy hiểm", TS Hùng nhấn mạnh.
Ngoài đường ăn uống, bào từ vi khuẩn Clostridium botulinum có thể xâm nhập qua các vết thương ngoài da không được giữ sạch. Khi vết thương liền miệng, tạo ra môi trường yếm khí, các bào tử có thể tái hoạt động và sản sinh ra chất độc botulinum. Ở trẻ nhỏ, bào tử vi khuẩn này có thể phát triển trong đường ruột và dẫn tới ngộ độc.
Bác sĩ Nguyễn Thị Thu Hậu, Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Nhi đồng 2 (TP.HCM), cho biết đa số trường hợp ngộ độc thịt từ thực phẩm đóng gói tại nhà. Bào tử vi khuẩn bền với nhiệt nhưng độc tố của nó dễ bị phân hủy. Do đó, việc nấu lại thức ăn đóng hộp ở 70 độ C trong 10-20 phút có thể ngăn ngừa nhiễm độc hiệu quả. Nếu thực phẩm đóng gói công nghiệp bị phồng, rách hay hết hạn, người dân không nên sử dụng.
Bác sĩ Hậu khuyến cáo người tiêu dùng nên giữ thức ăn ở dưới 5 độ C cho đến lúc sử dụng. Thịt nên được hút chân không hoặc đông lạnh và rã đông ngay trước khi nấu.
Ngoài ra, người dân nên rửa sạch các vết thương ngoài da sau khi bị thương, thoa dung dịch sát khuẩn và yêu cầu chăm sóc y tế trong quá trình điều trị.
Ngày 29/8, Bộ Y tế cảnh cáo một số sản phẩm Pate Minh Chay chứa vi khuẩn có độc lực rất mạnh, ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe và dễ gây tử vong. Người tiêu dùng tạm thời không mua và sử dụng các sản phẩm của công ty này.
Trước đó, theo thông báo của Cục An toàn Thực phẩm, từ 137 đến 18.8, đã có 9 người được xác định bị ngộ độc do thực phẩm nhiễm vi khuẩn Clostridium botulinum. Tổng cộng đã có 9 ca bệnh phải điều trị tại các bệnh viện.
Trong đó, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) tiếp nhận 2 ca, tại Bệnh viện Chợ Rẫy (TPHCM) 5 ca và Bệnh viện Nhiệt đới TPHCM 2 ca.
Qua điều tra cho thấy các bệnh nhân đều sử dụng sản phẩm Pate Minh Chay và kết quả kiểm nghiệm ban đầu một số sản phẩm của các lô khác nhau đã phát hiện vi khuẩn Clostridium botulinum typ B. Đây là vi khuẩn kị khí tuyệt đối, sinh bào tử; độc tố của vi khuẩn Clostridium botulinum có độc lực rất mạnh, ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe, kéo dài và dễ tử vong.
Trang Dung (t/h)