Biến thể phụ của Omicron là BA.5 và BA.4 có lây lan nhanh?
Biến thể phụ của Omicron là BA.5 và BA.4 tiếp tục có xu hướng tăng lên trên toàn cầu, đã được phát hiện ở lần lượt 62 và 58 quốc gia. Theo Bộ Y tế, với xu hướng giao thương đi lại tấp nập như hiện nay, việc các biến thể mới của virus SARS-CoV-2 xuất hiện tại Việt Nam là điều không thể tránh khỏi và mới đây Hà Nội phát hiện 3 người nhiễm biến chủng BA.5.
Giáo sư Phan Trọng Lân, Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế) chia sẻ, đến nay một số nước ở châu Âu và Mỹ đã xuất hiện biến thể phụ BA.4, BA.5 và bắt đầu có sự gia tăng về số mắc. Tại Việt Nam, hiện biến thể phụ BA.2 chiếm chủ yếu với biểu hiện lâm sàng nhẹ. Tuy nhiên, biến thể phụ mới xâm nhập BA.5 của chủng Omicron có thể có nguy cơ lấn át biến thể cũ.
Về tính lây lan của 2 biến thể phụ BA.4 và BA.5, hiện nay thế giới vẫn đang tiếp tục các đánh giá. Tuy nhiên, một số đánh giá nhỏ lẻ ban đầu cho thấy, hai biến thể phụ này lây lan nhanh hơn biến thể BA.1 và BA.2.
Về khả năng gây bệnh nặng, hiện chưa có bằng chứng cụ thể, tuy nhiên một số nghiên cứu cho thấy có biểu hiện tăng nặng tại khu vực châu Phi. Tuy nhiên, để có được bức tranh đầy đủ hơn về biến chủng này, các nhà khoa học vẫn đang có những nghiên cứu bài bản hơn.
Nhận định về biến thể phụ của Omicron là BA.5 và BA.4, Tiến sỹ Sorroco Escalante, quyền Trưởng Đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam, cho biết khi virus tiếp tục lưu hành sẽ thấy xuất hiện nhiều biến thể mới. Các biến thể mới có thể dễ lây lan hơn và có thể gây ra bệnh nặng hơn. Các biến thể mới có thể dễ dàng lan truyền, đặc biệt là khi du lịch toàn cầu tăng lên.
“Có một điều cần khẳng định là Covid-19 không phải là một bệnh nhẹ. Ngay cả khi bạn khỏe mạnh thì không có gì đảm bảo rằng khi mắc bệnh bạn sẽ bị nhẹ. Tiêm vắc-xin bao gồm cả liều nhắc lại giúp ngăn ngừa việc mắc Covid-19 nghiêm trọng có thể dẫn đến nhập viện và tử vong" ,Tiến sỹ Sorroco Escalante phân tích.
Tiến sỹ Sorroco Escalante-Quyền Trưởng Đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam. Ảnh: Minh Quyết/TTXVN.
Các triệu chứng Covid-19 phổ biến khi mắc biến thể Omicron, trong đó bao gồm cả Omicron BA.5
Theo CDC Mỹ, sau đây là các triệu chứng Covid-19 thông thường:
Sốt hoặc ớn lạnh
Ho
Hụt hơi hoặc khó thở
Mệt mỏi
Đau cơ hoặc tê mỏi người
Đau đầu
Mất vị giác hoặc khứu giác
Viêm họng
Nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi
Buồn nôn hoặc nôn
Tiêu chảy
Theo CDC Mỹ, sau đây là 4 triệu chứng điển hình khi mắc Omicron, trong đó bao gồm cả Omicron BA.5 và BA.4:
Ho
Mệt mỏi
Nghẹt mũi
Chảy nước mũi
Vì sao BA.5 và BA.4 lại nguy hiểm hơn các chủng khác trong họ Omicron?
Biến chủng BA.4 và BA.5 mang những đặc tính có thể lẩn trốn hệ miễn dịch, trong đó bao gồm cả khả năng lẩn tránh kháng thể tạo ra từ lần tiêm vắc-xin hay lần mắc Covid-19 trước đó, thậm chí cả kháng thể tạo ra nhờ từng nhiễm các phiên bản trước đó của Omicron.
Điều này lý giải tại sao BA.5 và BA.4 lại lây lan nhanh hơn các biến thể phụ khác trong họ Omicron. Tuy nhiên, không có bằng chứng cho thấy hai biến thể phụ này có khiến bệnh Covid-19 nặng hơn.
Các biến thể phụ BA.4 và BA.5 đã được phát hiện trên toàn thế giới, gây nên bùng phát ca mắc Covid-19 ở Nam Phi vào mùa xuân năm nay. Tuy nhiên, làn sóng mới này không cao như các làn sóng Covid-19 trước đó ở Nam Phi và tỉ lệ tử vong cũng không tăng mạnh. Trong tuần trước, Nam Phi đã phải tái áp đặt quy định đeo khẩu trang trong không gian kín.
Trong những tuần gần đây, bình quân mỗi ngày Mỹ ghi nhận 100.000 ca mắc mới, theo cơ sở dữ liệu của New York Times. Con số này có thể không phản ánh đúng ca mắc thực vì có thể có những ca mắc không được báo cáo lên. Một số nhà khoa học ước tính rằng, làn sóng ca mắc gần đây có thể lớn thứ hai trong đại dịch.
Tính đến ngày 27/6, ở Mỹ số ca nhập viện tăng 6% chỉ trong 2 tuần qua. Bình quân hơn 31.000 ca nhập viện mỗi ngày. Bình quân số trường hợp tử vong mới do Covid-19 là dưới 400 ca mỗi ngày. Đây là con số rất nhỏ so với hàng nghìn ca tử vong mỗi ngày ở đợt đỉnh điểm Omicron hồi mùa đông.
Nên tiêm vắc-xin phòng Covid-19 đúng lịch, đủ liều
Kết quả giải trình tự gene của Bệnh viện Bạch Mai xác định, có 3 người tại Hà Nội nhiễm biến chủng BA.5. Đây là biến chủng phụ của Omicron có khả năng lây nhiễm cao.
Theo WHO, đại dịch Covid-19 vẫn chưa kết thúc, virus SARS-CoV-2 tiếp tục lưu hành và các ca bệnh đang gia tăng ở một số nơi trên thế giới.
Ở Việt Nam mặc dù các ca nhiễm Covid-19 có giảm nhưng nguy cơ vẫn cao. Đặc biệt thời gian này người dân chủ quan không tiêm mũi nhắc Covid-19.
Theo các nghiên cứu hiệu quả bảo vệ chống nhiễm bệnh của vắc-xin suy giảm dần theo thời gian, cùng với sự xâm nhập của Omicron BA.5 và BA.4 có thể lý giải tại sao các ca mắc mới gia tăng. Điều đó dẫn tới nhu cầu cấp bách cần phải phát triển liều vắc-xin bổ sung nhắm trúng đích Omicron.
Bằng chứng sơ bộ từ nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy rằng những người chưa từng được tiêm phòng bị nhiễm phiên bản trước đó của Omicron, chẳng hạn như BA.1, sẽ dễ dàng tái nhiễm BA.4 hoặc BA.5. Những người đã từng tiêm phòng vắc-xin Covid-19 dường như được bảo vệ tốt hơn.
Trên toàn cầu, mặc dù các trường hợp mắc mới được báo cáo và tử vong do Covid-19 tiếp tục giảm, nhưng vẫn còn hơn 3 triệu ca mắc mới và hơn 7.000 ca tử vong xảy ra vào tuần trước.
Bộ Y tế cũng lưu ý hiện nay hội chứng hậu Covid-19 là một trong những hội chứng có biểu hiện triệu chứng đa dạng, phức tạp nhất và vẫn đang tiếp tục được nghiên cứu trên thế giới. Hậu Covid-19 có thể biểu hiện ở nhiều cơ quan như: Hô hấp, tim mạch, tâm thần kinh, tiêu hóa, nội tiết, thận, da... trong thời gian dài có thể khiến sức khỏe con người bị suy giảm, ảnh hưởng đến khả năng quay trở lại làm việc hoặc tham gia cuộc sống xã hội bình thường của người bệnh.
Theo Bộ Y tế, việc tiêm các mũi nhắc lại (mũi 3, mũi 4) vắc-xin phòng Covid-19 là cần thiết nhằm bảo vệ người đi tiêm không bị mắc bệnh, đặc biệt là tránh nguy cơ bị bệnh nặng và tử vong do Covid-19 trong điều kiện xuất hiện các biến chủng mới. Bộ Y tế đã có hướng dẫn 3309/BYT-DP ngày 23/6/2022 về việc tiêm nhắc mũi 3, mũi 4 cho người từ 18 tuổi trở lên và cho trẻ từ 12-17 tuổi (tiêm nhắc mũi 3).
Theo đó, để bảo vệ sức khoẻ của mình, của gia đình và cộng đồng trước nguy cơ dịch Covid-19 bùng phát trở lại, Bộ Y tế khuyến cáo người dân tích cực ủng hộ và chủ động đi tiêm nhắc lại các mũi vắc-xin phòng Covid-19 đủ liều và đúng lịch.
Trúc Chi (t/h theo Vietnam+, Sức khỏe & Đời sống, Zing
