Vì sao Sa hoàng Nga đầu tiên có cái tên "khó nghe": Ivan "Khủng khiếp"?

Vào thế kỷ 16, vị Sa hoàng Nga đầu tiên có biệt danh Ivan “Khủng khiếp”, một cái tên khá kỳ lạ, khiến nhiều người tự hỏi vì sao ông lại mang cái tên khó nghe như vậy.

Các nhà sử học cho biết, lý do Ivan có cái tên này là bởi ông không chỉ có vẻ ngoài hung dữ, tính cách nóng nảy mà còn là một nhân vật tài giỏi.

Ngoại hình lực lưỡng, to khỏe

Theo RBTH, một trong những thông tin hiếm hoi về ngoại hình của Ivan đến từ Daniel Prinz von Buchau (1546-1608), một sứ giả của Đế chế La Mã thần thánh ở Sa quốc Nga.

“Ông ấy có vẻ ngoài cao, phốp pháp và tràn đầy năng lượng. Đôi mắt to tròn, luôn quan sát không ngơi nghỉ. Râu có màu đen đỏ, dài và dày”, Prinz viết về Sa hoàng Nga vào thời điểm ông 46 tuổi.

Năm 1963, mộ của Ivan được mở ra và hài cốt của ông được các nhà sử học Liên Xô nghiên cứu. Kết luận cho thấy, nhân vật lịch sử này là một người đàn ông có vẻ ngoài cao lớn.

Ivan cao 178 cm và nặng khoảng 85 đến 90 kg – thể hình không kém gì đàn ông đương đại, chưa nói đến việc so sánh với người ở thế kỷ 16. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi vẻ ngoài của ông át vía bất kỳ ai đối diện.

Tích lũy tri thức

Những năm tháng còn trẻ, Ivan không dành nhiều thời gian cho việc học tập, thay vào đó ông thích tiệc tùng và làm những điều vượt ra ngoài khuôn khổ, khiến các giáo sĩ thời đó không mấy tán thành.

Tuy nhiên, chàng trai trẻ Ivan sau này đã nhận được sự hướng dẫn từ Maximus the Greek (1475-1556), một trong những trí thức hàng đầu của thời đại và sau đó là  từ Sylvester (? - 1566), một linh mục ở Moscow, người đã thuyết phục Ivan sống một cuộc sống chín chắn hơn.

Vào khoảng cuối những năm 1540, Ivan đã lắng nghe lời khuyên này.

Khi trưởng thành, ông lột xác thành con người khác, thành thạo ngoại ngữ, hiểu biết về nhiều ngành khoa học khác nhau. Ông cũng thường xuyên mời các bác sĩ, nhà thiên văn học và nhà khoa học nước ngoài đến thảo luận và trả tiền công cho họ. Ivan bắt đầu thu thập những cuốn sách và bản thảo quý hiếm.

Ivan đã phát triển danh tiếng như một nhà trí thức đa tài, khiến cho quần thần và kẻ thù vừa nể phục vừa kính sợ. Ivan thậm chí còn viết thơ và sáng tác nhạc.

Tính khí nóng nảy

Nhiều tài liệu lịch sử sau này cho biết Ivan là một người vô cùng nóng tính và hung dữ. Năm 15 tuổi, ông từng ra lệnh xử tử một trong những người bạn của mình chỉ vì một cuộc cãi vã nhỏ nhặt. Ông cũng yêu cầu cắt lưỡi của một người bạn khác vì đã nguyền rủa Sa hoàng. Trong suốt cuộc đời, ông đã giết nhiều người trong những cơn giận dữ không kiểm soát.

Tính khí hung dữ này có lý do xuất phát từ thời thơ ấu và những năm tháng còn trẻ, khi Ivan chứng kiến ​​các thành viên trong gia đình mình bị sát hại bởi những kẻ nổi loạn, cũng như những mưu mô, thủ đoạn khác nhau.

Chinh phục Hãn quốc Kazan

Nửa đầu thế kỷ 16 là thời hoàng kim của Đế chế Ottoman, được cai trị bởi Suleiman the Magnificent (1494-1566). Ảnh hưởng của Ottoman kéo dài đến cả Crimean, Astrakhan và Hãn quốc Kazan.

Các vùng đất Nga khi đó liên tục bị chinh phục bởi Hãn quốc Kazan. Không lâu sau khi trở thành Sa hoàng đầu tiên của Nga vào năm 1547, Ivan Khủng khiếp đã lãnh đạo chiến dịch quân sự chống lại quân xâm lược.

Người đương thời ca ngợi Ivan vì đã mạo hiểm mạng sống của mình khi thân chinh từ Moscow đến Kazan để chiến đấu thay vì ngồi trong cung điện để tránh thương vong.

Năm 1552, sau một chiến dịch vang dội, Ivan đã khuất phục được Kazan và chiếm được thành trì kẻ thù. Người dân Nga vui mừng khôn xiết với chiến thắng, đồng thời uy tín và tài năng của Ivan cũng vang danh khắp bốn bể

Chiến thắng nhọc nhằn và quan trọng này được đánh dấu bằng việc xây dựng Nhà thờ St. Basil ở Moscow - vẫn là một trong những địa danh chính của thủ đô Nga cho đến ngày nay.

Sau khi Hãn quốc Kazan bị khuất phục, biệt danh “Groznyi” (Khủng khiếp) đã được đặt cho Ivan. Các nhà sử học không đồng nhất về thời điểm biệt danh này xuất hiện lần đầu tiên, nhưng có ý kiến cho rằng cái tên được gắn với Ivan trong các bài hát dân gian nửa sau của thế kỷ 16.