Luật việt vị liên quan đến việc hạn chế khả năng giành lợi thế của cầu thủ đội tấn công bằng việc đợi bóng trong trường hợp ở giữa cầu thủ này và khung thành chỉ có thủ môn hoặc người hậu vệ cuối cùng của bên đối phương.
Luật này nhằm đảm bảo chơi đẹp và liên tục, thúc đẩy sự phát triển chiến thuật cũng như đa dạng lối chơi trong bóng đá. Luật việt vị là một trong những luật khá khó giải thích và khó thực thi đúng đắn của trò chơi bóng đá.
Nguồn gốc từ
Trong 1 trận đấu, lỗi "việt vị" có thể có 2 cách để phát hiện:
1. Phát hiện từ trọng tài biên (khi đó trọng tài sẽ phất cờ sọc đỏ và cam để báo hiệu có "việt vị".
2. Phát hiện bằng công nghệ VAR (Video Assistant Referee), khi bàn thắng đã được ghi, công nghệ VAR sẽ xem lại bàn thắng, và nếu có lỗi "việt vị", trên màn hình điện tử sẽ có dòng chữ: No goal (Không bàn thắng) - VAR - OFFSIDE (Lỗi việt vị)
Vị trí việt vị
Một cầu thủ được coi là đứng ở vị trí việt vị khi 4 điều kiện sau đồng thời thỏa mãn:
- Cầu thủ đó đứng ở phần sân của đối phương.
- Có ít hơn 2 cầu thủ của đối phương đứng giữa anh ta và đường biên ngang cuối sân đối phương so với bóng.
- Anh ta phải đứng phía trước trái bóng (Theo hướng tấn công).
Trong 3 điều kiện đầu, thủ môn được tính là một cầu thủ của đối phương, mặc dù thủ môn thường là vị trí thấp nhất trong đội hình nhưng ở một thời điểm bất kì thì không nhất thiết thủ môn là một trong 2 cầu thủ đối phương cuối cùng.
Theo Luật Bóng Đá sửa đổi năm 2005, các điều kiện thứ hai và thứ tư được hiểu rõ là "[...]cầu thủ ở vị trí việt vị nếu bất cứ bộ phận nào của anh ta mà được phép chạm bóng ở gần đường biên ngang cuối sân đối phương hơn so với bóng và cầu thủ đối phương thứ 2 (cầu thủ đối phương thứ 1 thường là thủ môn)".
Phạm lỗi
Cầu thủ đứng ở vị trí việt vị coi là phạm luật việt vị và chỉ bị xử phạt nếu ở thời điểm đồng đội chuyền bóng hoặc chạm bóng, theo nhận định của trọng tài, cầu thủ đó tham gia vào đường bóng đó một cách tích cực như:
1. Tham gia tình huống đó.
2. Cản trở đối phương.
Không phạm lỗi
Cầu thủ đứng ở vị trí việt vị không bị phạt nếu nhận bóng trực tiếp từ:
1. Quả phát bóng
2. Quả ném biên
3. Quả phạt góc
Phạt những vi phạm
Khi cầu thủ vi phạm bất kỳ lỗi việt vị nào, trọng tài đều cho đội đối phương hưởng quả phạt gián tiếp tại nơi xảy ra lỗi.
Xử phạt lỗi việt vị
Tất cả các trường hợp vi phạm lỗi việt vị sẽ bị thổi phạt. Trọng tài biên sẽ là người phát hiện lỗi việt vị và vẫy cờ báo hiệu cho trọng tài chính quyết định. Cầu thủ vi phạm bất kỳ lỗi việt vị nào, trọng tài đều cho đội đối phương hưởng quả phạt gián tiếp tại nơi xảy ra lỗi. Các trường hợp đã thổi phạt lỗi việt vị mà các cầu thủ vẫn ghi bàn vào lưới đối phương thì bàn thắng đều không được công nhận, thủ môn hoặc 1 cầu thủ trong đội đối phương sẽ được quyền phát bóng lên.
Phá bẫy việt vị
Phá bẫy việt vị là một trong những kỹ năng cực kỳ cần thiết trong bóng đá. Phá bẫy việt vị được coi là thành công khi cầu thủ tiền đạo đứng cao hơn hậu vệ đối phương so với đường biên ngang. Khi đồng đội bắt đầu chuyền bóng, cầu thủ tiền đạo lập tức sử dụng tốc độ vượt lên hậu vệ để nhận đường chuyền và ghi bàn. Phá bẫy việt vị thành công có thể đem đến rất nhiều lợi thế tuy nhiên cầu thủ ở vị trí tiền đạo cần là người có sự nhạy bén và tốc độ. Có 2 cách phá bẫy việt vị phổ biến là:
Cách 1: Cầu thủ tấn công phải đứng trước hậu vệ đối phương so với đường biên ngang. Trước khi đồng đội chuyền bóng, cầu thủ tấn công phải chú ý, quan sát thật nhanh để khi đồng đội vừa phát bóng lên, lập tức cầu thủ tiền đạo phải di chuyển thật nhanh vượt qua hậu vệ để nhận bóng và dứt điểm.
Cách 2: Khi cầu thủ tấn công đã nhận thấy mình bị việt vị mà đồng đội chuyền bóng cự li gần thì lúc đó cầu thủ tấn công này sẽ không nhận bóng mà ra hiệu cho đồng đội chuyền bóng kia tiếp tục chạy xuống và dứt điểm. Đây là một trong những cách phá bẫy việt vị hiệu quả nhất hiện nay.
Đăng Nguyên
