Mới đây, một đoạn clip ghi lại hình ảnh cụ ông diện bộ đồ thể thao đi bộ, bị người dân đứng xung quanh chửi mắng vì đã có hành vi dâm ô một cô gái và gọi công an đến đưa về đồn đã gây xôn xao dư luận.
Người dân chỉ hiện trường nơi bị phát hiện ra sự việc.
Theo thông tin trên mạng chia sẻ, trong lúc đi tập thể dục vào ngày 26/4, người đàn ông đã dụ một bé gái vào trong nhà vệ sinh tại khu vực vườn hoa Quốc Tử Giám. Tuy nhiên, sau khi đóng cửa nhà vệ sinh, người dân phát hiện nên đã chạy đến yêu cầu người đàn ông mở cửa và đưa ra ngoài.
Trước thông tin vụ việc đang gây xôn xao trong dư luận, PV Báo Người Đưa Tin đã có cuộc trao đổi với luật sư Đặng Văn Cường (đoàn Luật sư TP.Hà Nội) để làm sáng tỏ vấn đề này.
Với vai trò là người bảo vệ công lý, luật sư đánh giá thể nào về vấn nạn xâm hại tình dục như hiện nay, đặc biệt đối tượng xâm hại lại là trẻ em và những người bị mất, hạn chế khả năng nhận thức?
Trẻ em và người đã thành niên mắc bệnh tâm thần, không có khả năng nhận thức là những đối tượng chưa thể tự bảo vệ bản thân mình nên dễ bị bạo hành, xâm hại tình dục.
Thời gian gần đây đã xảy ra một số vụ việc người mắc bệnh tâm thần, mất khả năng nhận thức, điều khiển hành vi bị người khác xâm hại tình dục khiến nhiều người bức xúc, phẫn nộ trong xã hội và vụ việc ông lão 81 tuổi bị người dân bắt quả tang sàm sỡ cô gái tâm thần trong nhà vệ sinh công cộng như báo chí đăng tải thời gian gần đây cũng là một trong những vụ việc đau lòng, cần được làm rõ để xử lý theo quy định pháp luật.
Luật sư cho biết, căn cứ nào để xử lý ông lão 81 tuổi nếu có hành vi sàm sỡ cô gái tâm thần?
Với những thông tin công khai cho thấy vụ việc này xảy ra nơi công cộng, nhiều người chứng kiến. Tuy nhiên, thông tin ban đầu chỉ thể hiện là người đàn ông lớn tuổi này đã đưa cô gái mắc bệnh tâm thần vào nhà vệ sinh, chưa có thông tin rõ ràng về hành vi xâm hại tình dục như thế nào, hậu quả ra sao.
Bởi vậy cơ quan công an sẽ tiến hành lấy lời khai của người đàn ông này, lấy lời khai của người làm chứng, thu thập tài liệu về tình trạng bệnh tật, nhận thức của để cô gái này và đưa cô gái này đi thăm khám, giám định pháp y về tình dục theo quy định tại Thông tư 47/2013/TT-BYT làm căn cứ để xử lý vụ việc theo quy định pháp luật.
Luật sư Đặng Văn Cường
Thông tư 47/2013/TT-BYT của bộ Y tế về quy trình giám định pháp y, quy trình giám định xâm hại tình dục được quy định khá chặt chẽ. Hồ sơ đề nghị giám định có thể gửi trực tiếp hoặc qua được bưu điện đều được, gồm: Quyết định trưng cầu, yêu cầu giám định; biên bản lời khai của bị hại, nghi can, nhân chứng; bản sao hợp pháp tất cả hồ sơ liên quan đến giám định và các hồ sơ về y tế có liên quan giám định pháp y.
Trước khi thực hiện giám định, ngoài việc được bảo đảm an ninh, người được giám định sẽ được làm công tác tư tưởng, được giải thích các bước giám định… Nếu là trẻ em dưới 13 tuổi thì phải có người giám hộ.
Cơ quan điều tra cũng có thể tiến hành tạm giữ hình sự đối với người đàn ông này trong thời hạn 3 ngày và có thể gia hạn 2 lần, mỗi lần không quá 3 ngày để tiến hành các thủ tục xác minh tin báo và thu thập các thông tin về hành vi xâm hại tình dục theo quy định pháp luật. Nếu kết quả xác minh cho thấy đủ căn cứ để xử lý hình sự người đàn ông này thì cơ quan CSĐT sẽ khởi tố vụ án, khởi tố bị can. Còn trong trường hợp không đủ căn cứ xử lý hình sự thì sẽ xử phạt hành chính đối với người đàn ông này.
Luật sư cho biết, ông lão 81 tuổi sẽ đối mặt với tội danh gì nếu đủ căn cứ xử lý hình sự?
Vì nạn nhân đã từ đủ 16 tuổi nên hành vi dâm ô với người dưới 16 tuổi sẽ không được đặt ra. Trong trường hợp này, cơ quan điều tra sẽ làm rõ người đàn ông này có ý định quan hệ tình dục trái ý muốn đối với người mắc bệnh tâm thần phân liệt hay không để làm căn cứ xử lý trách nhiệm pháp lý.
Nếu có căn cứ cho thấy người đàn ông này có ý định lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân do mắc bệnh tâm thần để thực hiện hành vi quan hệ tình dục trái ý muốn nhưng chưa kịp thực hiện hành vi do ngăn cản của những người xung quanh thì người đàn ông này vẫn có thể bị xử lý về tội Hiếp dâm theo quy định của bộ luật hình sự với mức độ phạm tội chưa đạt.
Theo quy định tại Điều 141, Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 thì: “Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm”.
Như vậy, trong trường hợp này có thể ông lão 81 tuổi không sử dụng vũ lực, đe dọa sử dụng vũ lực để giao cấu trái ý muốn với nạn nhân. Tuy nhiên, không loại trừ trường hợp người đàn ông này đã “lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân” để thực hiện hành vi quan hệ tình dục trái ý muốn với nạn nhân. Bởi vậy cơ quan điều tra sẽ làm rõ ý thức chủ quan của người đàn ông này thông qua hành vi khách quan: Hành vi của người đàn ông này đã đưa cô gái mắc bệnh tâm thần đó vào nhà vệ sinh để làm gì? nhằm mục đích gì?
Ngoài ra, cơ quan điều tra cũng sẽ làm rõ mức độ nhận thức, điều khiển hành vi của cô gái này (cô gái này mắc bệnh tâm thần có đến mức mất khả năng nhận thức, điều khiển hành vi hay không, tình trạng bệnh tật, khả năng nhận thức tại thời điểm người đàn ông này đưa vào nhà vệ sinh như thế nào..). Từ đó làm cơ sở để xác định người đàn ông đó có biết cô gái này mắc bệnh tâm thần hay không, và có ý định quan hệ tình dục với người mắc bệnh tâm thần (đến mức mất khả năng nhận thức) hay không. Đó là những gì tình tiết quan trọng để xác định có xử lý hình sự được hay không trong tình huống này.
Trong trường hợp cơ quan điều tra không chứng minh được người đàn ông này có mục đích quan hệ tình dục với nạn nhân hoặc không chứng minh được người đàn ông này đã biết cô gái mắc bệnh tâm thần đến mức mất khả năng nhận thức nhưng vẫn cố ý thực hiện hành vi quan hệ tình dục (chưa đạt do bị cản trở) thì không đủ căn cứ để xử lý hình sự người đàn ông này về tội Hiếp dâm theo Điều 141, Bộ luật hình sự năm 2015.
Trong quá trình xác minh, điều tra, cơ quan điều tra cũng cần làm rõ tình trạng bệnh lý tình dục của người đàn ông này.
Nếu có căn cứ cho thấy người đàn ông này mắc bệnh về tình dục, mức độ nhận thức hạn chế, thường xuyên có những hành vi quấy rối tình dục với người khác thì cũng cần có những biện pháp hành chính phù hợp để quản lý cũng như răn đe, phòng ngừa cho xã hội.
Đối với những gia đình có người thân mắc bệnh tâm thần, hạn chế khả năng nhận thức thì cũng cần có sự chăm sóc, quản lý chặt chẽ tránh trường hợp bị những đối tượng xấu lợi dụng, xâm hại tình dục.
Luật sư Nguyễn Bá Ngà.
Ông lão đã 81 tuổi và có phải chịu trách nhiệm hình sự nếu có hành vi trái pháp luật hay không?
Câu hỏi này được luật sư Nguyễn Bá Ngà (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội) giải đáp như sau: Điều 12, BLHS năm 2015 quy định về tuổi chịu trách nhiệm hình sự như sau:
“1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm.
2. Người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng”.
Như vậy, căn cứ theo quy định nêu trên thì chỉ cần người từ đủ 16 tuổi trở lên sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội do mình gây ra. Trong vụ việc trên, ông lão 81 tuổi vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự nếu như có căn cứ chứng minh ông này phạm tội.
Về vấn đề độ tuổi cũng không được xem là căn cứ để miễn truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 29, BLHS năm 2015. Tuy nhiên, tại điểm o, khoản 1, Điều 51, BLHS quy định “người phạm tội từ đủ 70 tuổi trở lên” được xem là 1 trong những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.
