Theo số liệu từ Wind Information, xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ trong tháng 5 giảm 34,5% so với cùng kỳ năm trước – mức giảm lớn nhất kể từ tháng 2/2020 khi dịch COVID-19 làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu.
Không chỉ xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa Mỹ vào Trung Quốc cũng giảm hơn 18%. Hệ quả là thặng dư thương mại của Trung Quốc với Mỹ đã giảm tới 41,55%, chỉ còn 18 tỷ USD trong tháng 5.
Nguyên nhân chủ yếu được cho là do các mức thuế cao ngất ngưởng mà Mỹ áp đặt hồi tháng 4. Dù những mức thuế này đã được hạ bớt vào giữa tháng 5 sau một thỏa thuận thương mại sơ bộ tại Geneva, nhưng các nhà kinh tế nhận định "thiệt hại đã xảy ra".
Ngoài ra, việc tiêu dùng nội địa của Trung Quốc vẫn yếu khiến nhu cầu nhập khẩu cũng tiếp tục giảm, góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng suy giảm thương mại song phương.
Dù xuất khẩu sang Mỹ giảm mạnh, tổng kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc trong tháng 5 vẫn tăng 4,8% so với cùng kỳ năm trước, đạt gần sát kỳ vọng của giới phân tích.
Tuy nhiên, nhập khẩu lại giảm 3,4% – cao hơn mức dự báo chỉ giảm 0,9%, cho thấy sức mua trong nước chưa thực sự phục hồi.
Một điểm sáng là xuất khẩu sang các nước ASEAN tăng gần 15%, sang Liên minh châu Âu tăng 12% và sang châu Phi tăng hơn 33%. Những thị trường này phần nào bù đắp cho sự sụt giảm từ thị trường Mỹ.
Thặng dư thương mại tổng thể của Trung Quốc trong tháng 5 đạt 103,2 tỷ USD – tăng 25% so với cùng kỳ năm trước, nhờ vào xuất khẩu vượt trội ở các khu vực ngoài Mỹ.
Dù vậy, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu tháng 5 đã chậm lại đáng kể so với mức tăng 8,1% hồi tháng 4 – thời điểm Trung Quốc đẩy mạnh xuất hàng sang Đông Nam Á trước khi lệnh thuế mới có hiệu lực.
Theo dữ liệu hải quan, lượng đất hiếm xuất khẩu của Trung Quốc trong tháng 5 giảm 5,7% so với cùng kỳ năm trước, còn khoảng 5.865 tấn. Nguyên nhân chính là Trung Quốc siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm – mặt hàng chiến lược – để tạo lợi thế trong đàm phán thương mại với Mỹ.
Tàu JISU FORTUNE chở hơn 5.000 xe tại Cảng Taicang và thực hiện chuyến đi đầu tiên đến các nước châu Âu như Hà Lan và Bỉ tại thành phố Tô Châu, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc
Ngược lại, các mặt hàng như ô tô và tàu thuyền lại tăng trưởng mạnh, lần lượt đạt mức tăng 22% và gần 5%.
Trong khi đó, xuất khẩu điện thoại thông minh và đồ điện gia dụng lại giảm lần lượt khoảng 10% và 6%, phản ánh nhu cầu tiêu dùng điện tử toàn cầu đang chững lại.
Một điểm đáng chú ý là Trung Quốc đã nhập khẩu lượng đậu tương kỷ lục trong tháng 5 – lên tới gần 14 triệu tấn, tăng 36,2% so với cùng kỳ. Đây là dấu hiệu của nhu cầu nội địa phục hồi trong một số lĩnh vực như nông nghiệp và thực phẩm.
Hiện thuế trung bình mà Mỹ áp lên hàng hóa Trung Quốc đã giảm xuống còn 51,1%, trong khi Trung Quốc áp thuế trung bình 32,6% lên hàng hóa Mỹ – theo số liệu từ Viện Kinh tế Quốc tế Peterson.
Các chuyên gia kỳ vọng xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ sẽ phục hồi trong tháng 6, vì đây là tháng đầu tiên các doanh nghiệp Trung Quốc được hưởng lợi đầy đủ từ việc giảm thuế.
Tuy nhiên, giới phân tích cũng cảnh báo rằng đà phục hồi sẽ không mạnh nếu các mức thuế còn lại không tiếp tục được gỡ bỏ – thậm chí có nguy cơ tăng trở lại nếu căng thẳng thương mại tái bùng phát.
Phương Nhi (Theo CNBC)
