1 pha xử lý loại 6 cầu thủ đối phương
Cách vòng cấm địa đội nhà vài thước, Oleksandr Zinchenko nhận bóng trong thế 2 cầu thủ Tottenham đang ập vào pressing và cơ số cái bóng áo trắng khác đang rình rập chờ hậu vệ của Arsenal sơ sẩy. Trong tình huống như vậy, hầu hết các cầu thủ sẽ tìm cách đẩy trái bóng đi càng nhanh càng tốt. Một đường chuyền về phía sau là phương án an toàn nhất. Nếu có chút hoảng loạn và thiếu tự tin thì có thể phá trái bóng đi càng xa càng tốt.
Zinchenko không xử lý như vậy. Cầu thủ chạy cánh người Ukraine đánh lừa Dejan Kulusevski bằng động tác giả khéo léo và uyển chuyển như một đấu sỹ bò tót. Kulusevski lỡ trớn, Zinchenko lập tức tăng tốc vào khoảng trống nhỏ cầu thủ của Tottenham để lộ ra rồi chuyền cho Granit Xhaka.
Không chỉ Kulusevski, chỉ trong pha bóng này, Zinchenko loại 6 cầu thủ đối phương ra khỏi vòng chiến, đơn thương độc mã xuyên thủng tầng pressing đầu tiên của Tottenham và mở ra cơ hội tấn công cho Arsenal. Xhaka “quét” không gian tiến công một lần nữa trước khi nhận bóng, trong sự ngỡ ngàng của toàn bộ cầu thủ The Spurs.
Pha bóng này diễn ra chỉ 2 phút sau giờ nghỉ giải lao trận derby Bắc London giữa Arsenal và Tottenham trên sân Tottenham hồi tháng Giêng vừa qua, thời điểm thầy trò HLV Antonio Conte quyết tâm phủ đầu hòng lật ngược thế cờ sau khi bị dẫn 2 bàn chóng vánh trong hiệp 1. Ý đồ của The Spurs đã bị Zinchenko dội cho gáo nước lạnh ngắt.
Nhưng, đó không phải là kiểu xử lý bất thường của Zinchenko. Hậu vệ cánh trái người Ukraine thường xuyên có những pha xử lý như thế.
Vị tư lệnh nơi biên thùy
Sự dũng cảm và kỹ thuật điêu luyện của Zinchenko góp công đáng kể vào 4 chức vô địch Premier League của Man City. Bây giờ, những phẩm chất ấy đang giúp biến đổi Arsenal trở thành đội bóng có lối chơi sắc bén và khó lường hơn. Và so với thời ở Etihad, vai trò của Zinchenko cũng quan trọng hơn. Anh là một trong những trụ cột dẫn dắt toàn đội chứ không đơn thuần “vị trợ lý” nơi hành lang.
Diễn giải rõ hơn, Zinchenko rất khác một hậu vệ biên thông thường. Thay vì lao lên phía trước mỗi khi có khoảng trống và chờ đồng đội tỉa bóng, cầu thủ người Ukraine đóng vai trò như “vị tư lệnh nơi biên thùy”. Zinchenko không co giò chạy bám biên, anh quan sát thế trận, anh di chuyển bó vào trung lộ, anh hỗ trợ đồng đội dồn ép đối phương và tìm phương án xuyên phá các tuyến phòng thủ.
Vì chấn thương nên thời gian thi đấu của Zinchenko có phần bị hạn chế ở mùa giải này nhưng tầm quan trọng của cầu thủ người Ukraine trong việc tổ chức tấn công của Arsenal ngày càng rõ ràng. Tuy là hậu vệ biên nhưng Zinchenko chạm bóng nhiều hơn bất kỳ cầu thủ nào khác trong mỗi 90 phút. Anh dẫn đầu toàn đội ở cả 3 chỉ số là chuyền bóng, chuyền bóng bên phần sân đối phương và chuyền bóng ở 1/3 cuối sân.
Thực tế, chỉ có 1 cầu thủ tại Premier League đang thực hiện nhiều đường chuyền ở khu vực 1/3 cuối sân hơn Zinchenko. Đó là Kevin de Bruyne, chân chuyền số một của Man City. Xếp sau hậu vệ cánh của Arsenal cũng là 3 đồng đội cũ ở Man City: Joao Cancelo, Phil Foden và Rodri.Nếu còn khoác áo Man City, Zinchenko đừng mơ lọt vào top 5 này, thậm chí suất đá chính còn chưa chắc chắn. Tuy nhiên, những phẩm chất từng giúp Zinchenko thành công tại Etihad đang trở thành bệ phỏng để anh tỏa sáng tại Emirates. Arsenal là lựa chọn phù hợp cho tình thế, tài năng lẫn lối chơi của hậu vệ người Ukraine. Ngược lại, cầu thủ chạy này này cũng là gương mặt Pháo thủ thành London rất cần.
Tam giác vàng Zinchenko-Xhaka-Martinelli
Giá trị của Zinchenko được thể hiện rất rõ ở trận thắng Tottenham. Cầu thủ người Ukraine thi đấu xuất sắc, đặc biệt trong hiệp 1, khi anh giúp đội bóng của HLV Mikel Arteta dẫn bóng tiến chiếm phần sân đối phương một cách thường xuyên. Đôi khi, Zinchenko còn đảo cánh như một tiền vệ phải. Hàng phòng ngự của Spurs không biết phải làm vì với vị “tướng biên thùy” này.
Kyle Walker đã xếp Zinchenko vào top 3 cầu thủ có kỹ thuật tốt nhất của City mùa trước, cho dù cầu thủ người Ukraine là đối thủ cạnh tranh vị trí trực tiếp. Thực tế, bất kỳ cầu thủ nào dưới sự dẫn dắt của HLV Pep Guardiola đều đòi hỏi trí thông minh chiến thuật cực cao. “Cậu ấy rất, rất thông minh”, chính vị chiến lược gia người Tây Ban Nha đã đánh giá về Zinchenko như vậy. Mikel Arteta, trợ lý cũ của Pep, dĩ nhiên đồng thuận quan điểm.
Bởi vậy, Arteta đã yêu cầu Arsenal chiêu mộ Zinchenko từ Man City với giá 32 triệu bảng, bản hợp đồng không đơn thuần tăng cường chất lượng cho vị trí hậu vệ cánh trái mà còn biến đổi lối chơi của Pháo thủ, quá trình chính Arteta nhấn mạnh rằng cực kỳ quan trọng để Arsenal từ vị thế đặt mục tiêu vào top 4 trở thành ứng cử viên cho chức vô địch.
“Biến đổi là bắt buộc”, Arteta cho biết trong buổi phỏng vấn trên chương trình Monday Night Football. “Nếu đội bóng muốn vươn tới đẳng cấp cao hơn, kiểm soát, chiếm ưu thế và tạo ra nhiều ưu thế hơn ở 1/3 cuối sân là điều chúng tôi cần thay đổi”.
Sự thay đổi ấy liên quan đến cả việc Xhaka được đẩy lên cao hơn. Tiền vệ người Thụy Sỹ lẫn đầu bỏ vị trí máy quét để thi đấu như một “số 8” lệch trái trong đội hình Arsenal, nhưng Arteta cảm thấy vẫn cần phải “mở khóa cái gì đó trong đầu Xhaka” và muốn vậy, ông cần sự hỗ trợ. Và sự trợ giúp ấy đã đến từ Zinchenko, hậu vệ biên bó vào trong để giữ lấy khoảng trống sau lưng Xhaka, qua đó cung cấp nền tảng để tiền vệ người Thụy Sỹ tiến xa theo cả nghĩa bóng lẫn nghĩa đen. Ở nghĩa bóng, Xhaka đã ghi 3 bàn và thực hiện 5 pha kiến tạo, trở thành mối đe dọa thường trực đối với mọi hàng phòng ngự.
Xhaka không phải cầu thủ duy nhất được hưởng lợi từ Zinchenko. Gabriel Martinelli là ví dụ khác. Cầu thủ chạy cánh người Brazil đang phát huy thế mạnh tốc độ và kỹ thuật tốt hơn nhờ sự hiện diện của hậu vệ cánh đến từ Man City.
“Nếu Martinelli muốn ghi nhiều bàn thắng hơn, cậu ấy phải chơi bóng nhiều hơn ở 1/3 cuối sân và cần được hoạt động rộng. Đó là phẩm chất của cậu ấy”, Arteta giải thích. "Tôi tin rằng việc Zinchenko chơi ở vai trò như vậy, vị trí như vậy và được chuyền bóng trong nhiều tình huống sẽ mang lại cho chúng tôi giá trị nhiều hơn so với việc có một hậu vệ cánh thông thường”.
Thực tế, Martinelli nguy hiểm nhất khi nhận bóng ở biên và sau đó đi bóng cắt vào khoảng. Cầu thủ người Brazil có thể thực hiện các pha bóng sở trường ấy một cách thường xuyên nếu có hậu vệ cánh đứng phía sau, như Zinchenko, thay vì đứng bên ngoài, như Kieran Tierney.
Martinelli đang làm bá chủ khu vực ấy và hiệu suất của anh bùng nổ. Cầu thủ người Brazil chạm bóng nhiều hơn, rê bóng nhiều hơn, tạo ra nhiều cơ hội hơn và sút nhiều hơn. Với 11 bàn thắng, anh đã ghi bàn nhiều hơn cả mùa trước.
Arsenal, trước đây quá phụ thuộc vào cánh phải, nơi Bukayo Saka và Martin Odegaard tạo thành bộ đôi ăn ý như thần giao cách cảm và vai trò của hậu vệ biên đặt nặng sự an toàn. Giờ đây, cánh phải cũng lợi hại như cánh trái. Điều đó phản ánh qua vị trí trung bình đội hình. Hậu vệ trái, hiện là Zinchenko thay vì Tierney, đứng sâu hơn và gần hơn với vòng tròn trung tâm hơn, trong khi Xhaka và Martinelli dâng cao hơn, và Martinelli cũng đứng rộng hơn.
“Tam giác ấy sẽ còn đáng sợ hơn nữa”, Arteta nhấn mạnh.
Hạt nhân cuộc chuyển mình
Sự thay đổi hình dạng sơ đồ rất quan trọng - "đó là sự chuyển đổi mà tôi tin rằng đội bóng phải làm," Arteta nói thêm - nhưng chính Zinchenko làm cho sự chuyển đổi ấy vận hành trơn tru. Hai cầu thủ mà anh đã chuyền bóng nhiều nhất mùa giải này không ai khác ngoài Martinelli và Xhaka. Zinchenko cũng cung cấp sự hỗ trợ cả hai cần nhất: Sự che chắn.
Không chỉ vậy, giống như Gabriel Jesus, Zinchenko mang tới tinh thần chiến thắng tại sân Emirates. Cầu thủ người Ukraine biết chính xác những gì cần để thành công, khi sở hữu tỷ lệ chiến thắng đáng kinh ngạc lên tới 78% trong các trận đấu anh đá chính suốt 6 năm qua. Arteta gọi Zinchenko là “kẻ chiến thắng tàn nhân” không hề sai.
Ngay từ tháng 11, khi Arsenal dẫn đầu bảng chỉ với khoảng cách 2 điểm, Zinchenko đã nói với các phóng viên về mong muốn "phá hủy cái khuôn" rằng Arsenal chỉ cố gắng giành vị trí top 4. "Chúng tôi cần phải nhìn xa hơn," cầu thủ Ukraine nhấn mạnh.
Bây giờ Arsenal đang làm điều đó và Zinchenko là hạt nhân của cuộc chuyển mình.
Người hâm mộ Arsenal yêu mến Zinchenko vì tính cách có phần hiếu chiến nhưng luôn biết điểm dừng đúng lúc. Thực tế là mặc dù có suy nghĩ rằng anh ta dễ bị phơi bày hạn chế hình thể trong tình huống một chọi một, nhưng cần lưu ý rằng tỷ lệ chiến thắng của Zinchenko trong các tình huống đối đầu lên đến 63%, cao nhất trong số các cầu thủ đang khoác áo Arsenal. Mặc dù chiều cao hạn chế hơn nhiều các đối thủ, anh cũng giành chiến thắng tới 71% pha tranh chấp bóng bổng.
Đó chỉ là một ví dụ khác về cách Arsenal đang cảm nhận được lợi ích của hiệu ứng Zinchenko, có và không bóng, trong và ngoài sân, cùng tư duy khác biệt so với các cầu thủ khác.
ĐẶNG XÁ
