Chiều 7/8, Văn phòng Chính phủ tổ chức họp báo thường kỳ tháng 7. Tại cuộc họp, PV Người Đưa Tin đặt câu hỏi đến đại diện Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT): Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) đang đề xuất sửa đổi liên quan đến kiểm định chương trình đại học.
Theo đó, trừ một số ngành đặc thù như sư phạm, y dược, pháp luật, đối với chương trình đào tạo các ngành còn lại sẽ không còn cơ chế kiểm định bắt buộc; Bộ dự kiến ứng dụng phần mềm trí tuệ nhân tạo AI để rà soát, đánh giá lại báo cáo đánh giá của các trường.
"Xin Bộ GD&ĐT cho biết cụ thể về cơ sở thực hiện này? Liệu AI có thể thực sự thay thế con người trong một lĩnh vực đặc thù và phức tạp như kiểm định chất lượng đào tạo hay không?", phóng viên đặt câu hỏi.
Trả lời nội dung này, ông Huỳnh Văn Chương - Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng (Bộ GD&ĐT) cho biết, việc kiểm định chương trình đào tạo trong Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) quy định kiểm định bắt buộc đối với cơ sở giáo dục đại học; Kiểm định bắt buộc đối với các chương trình đào tạo giáo viên; Lĩnh vực sức khỏe pháp luật.
Ông Huỳnh Văn Chương - Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng (Bộ GD&ĐT).
Đối với kiểm định chương trình đào tạo, Dự thảo Luật không chỉ quy định bắt buộc đối với các chương trình đào tạo thuộc ngành lĩnh vực trên mà còn quy định bắt buộc đối với các chương trình đào tạo thuộc ngành, lĩnh vực khác theo danh mục do Bộ trưởng Bộ GD&ĐT quy định.
"Dự thảo Luật Giáo dục đại học đang sửa đổi không bãi bỏ cơ chế kiểm định bắt buộc đối với chương trình đào tạo, mà thay vào đó thiết lập lại phạm vi kiểm định bắt buộc trên cơ sở tiếp cận rủi ro và ưu tiên lợi ích công cộng phù hợp với thông lệ quốc tế", ông Chương nói.
Ông Chương cho biết, Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) cũng phân cấp, phân quyền theo thẩm quyền quản lý Nhà nước, quản lý ngành rõ cho Chính phủ, cho Bộ GD&ĐT. Quy định này cũng đảm bảo nguyên tắc phân loại và ưu tiên trong kiểm định, tương tự như nhiều nước đang thực hiện.
Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng thông tin, dự thảo Luật không loại bỏ kiểm định bắt buộc, mà trao quyền linh hoạt có kiểm soát cho Bộ GD&ĐT để điều chỉnh danh mục chương trình bắt buộc kiểm định, phù hợp với diễn biến thực tế và yêu cầu phát triển từng giai đoạn và phù hợp thông lệ quốc tế, quá trình hội nhập. Và đặc biệt, vẫn đảm bảo yêu cầu cao nhất là bảo đảm chất lượng của chương trình đào tạo.
AI chỉ là công cụ hỗ trợ chuyên gia thẩm định đưa ra quyết định
Trả lời thêm về việc dự kiến ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong thẩm định kết quả kiểm định và đánh giá báo cáo của các trường, ông Chương cho biết, trong Dự thảo Luật Giáo dục đại học, Bộ GD&ĐT được giao trách nhiệm quy định việc thẩm định kết quả kiểm định và xử lý vi phạm trong hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục đại học.
Trong thực tế, Bộ GD&ĐT cũng đã thực hiện Thông tư số 13/2023/TT-BGDĐT về giám sát, đánh giá tổ chức kiểm định; thực hiện xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo đảm và kiểm định theo Nghị định của Chính phủ.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai còn một số vướng mắc do chưa được chính thức quy định cơ chế thẩm định các báo cáo đánh giá ngoài nên cần phải đưa vào Luật sửa đổi lần này để có cơ sở thực hiện.
"Điều này giúp minh bạch hoạt động kiểm định, đúng nguyên tắc khách quan tăng cường tránh nhiệm của các hội đồng kiểm định trong hoạt động thẩm định báo cáo đánh giá ngoài", ông Chương nói.
Toàn cảnh phiên họp (Ảnh: VGP).
Theo ông Chương, trong bối cảnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số mạnh mẽ và ứng dụng AI vào các hoạt động trong đào tạo theo hướng tích cực và hiệu quả hơn cho mọi hoạt động, Bộ GD&ĐT cũng đang xây dựng lộ trình ứng dụng AI về hoạt động này theo lộ trình.
Điều này nhằm hỗ trợ rà soát định tính và định lượng các báo cáo tự đánh giá và báo cáo kiểm định, phát hiện bất thường, nội dung sao chép, dấu hiệu hình thức; So sánh, đối sánh để khớp thông tin giữa các minh chứng, cơ sở dữ liệu và chuẩn kiểm định đã ban hành. Bên cạnh đó, đưa ra cảnh báo sớm đối với rủi ro gian lận hoặc chất lượng báo cáo thấp trước khi tiến hành thẩm định trực tiếp.
Việc này theo ông Chương là phù hợp với xu hướng, như hướng dẫn của OECD năm 2021 về chuyển đổi số trong giáo dục, khuyến khích cơ quan Nhà nước khai thác AI để cải thiện minh bạch, trách nhiệm giải trình và hiệu quả quản trị.
Song, ông cũng nhấn mạnh việc ứng dụng AI không thay thế con người, mà là công cụ hỗ trợ chuyên gia đánh giá và thẩm định đưa ra quyết định có cơ sở, khách quan và tiết kiệm chi phí hơn, đặc biệt trong bối cảnh ngày càng nhiều chương trình đào tạo và tổ chức kiểm định tham gia vào hệ thống.
Ông Chương nêu rõ: Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) khẳng định vai trò của kiểm định chất lượng như một công cụ pháp lý bắt buộc cho các ngành, lĩnh vực phù hợp, tương thích với các điều, khoản khác trong Dự thảo quy định về hoạt động đào tạo và chương trình đào tạo.
Đồng thời tạo không gian linh hoạt cho các ngành khác trên nguyên tắc tự chủ có trách nhiệm và trách nhiệm giải trình, chủ động hội nhập quốc tế và công nhận kết quả đào tạo lẫn nhau.
"Việc ứng dụng AI trong thẩm định kết quả kiểm định là một bước tiến phù hợp với các chủ trương, nghị quyết lớn của Đảng, Nhà nước và ngành GD&ĐT đang thực thi, góp phần nâng cao chất lượng quản trị hệ thống bảo đảm chất lượng giáo dục đại học Việt Nam trong giai đoạn mới", ông Chương nhấn mạnh.
