Ảnh: REUTERS/Fabrizio Bensch/Ảnh tài liệu.
Phát biểu này của Bộ trưởng Yoav Gallant trên truyền hình là tiếng nói phản đối kịch liệt nhất nhằm vào ông Netanyahu trong tầng lớp lãnh đạo, sau khi cuộc xung đột dài bảy tháng qua đã gây ra những chia rẽ mạnh mẽ giữa cộng đồng trong nước tại Israel cũng như trên toàn thế giới.
Trong một lời đáp trả không khẳng định rõ là nhằm vào Gallant, ông Netanyahu đã đưa ra tín hiệu cho rằng ông Gallant đang “bào chữa” cho thất bại trong mục tiêu đánh bại Hamas trong cuộc xung đột hiện đang bước vào tháng thứ tám.
Tuy nhiên nguyên thủ quốc gia theo chủ nghĩa bảo thủ này đã sớm bị áp đảo bởi chính ủy ban chiến tranh của mình: cựu tướng Benny Gantz, thành viên có quyền biểu quyết duy nhất còn lại ngoài ông Netanyahu và ông Gallant, đã khẳng định Bộ trưởng Quốc phòng “đã nói ra sự thật”.
Trong khi nhắc lại mục tiêu tiêu diệt Hamas và giải phóng con tin bị bắt giữ vào ngày 7/10 hiện còn đang bị giam giữ của chính phủ Netanyahu, ông Gallant cũng đã khẳng định những mục tiêu này phải được bổ sung với các kế hoạch đặt ra tiền đề cho một bộ máy điều hành thay thế của Palestine.
Ông Gallant phát biểu: “Chúng ta phải tiêu diệt khả năng điều hành của Hamas tại Gaza. Chìa khóa mở ra cánh cửa tới mục tiêu này là hoạt động quân sự, cũng như kế hoạch đề ra một phương án điều hành thay thế tại Gaza”.
“Trong trường hợp thiếu đi phương án thay thế này, chúng ta chỉ còn hai lựa chọn tiêu cực: Hamas điều hành Gaza, hoặc quân đội Israel điều hành Gaza”. Ông khẳng định sẽ phản đối kịch bản quân đội Israel điều hành Gaza và hối thúc ông Netanyahu chính thức khẳng định không theo đuổi lựa chọn này.
Ông Gallant cho biết từ tháng 10 tới nay, ông đã khuyến khích kế hoạch tạo dựng “phương án thay thế điều hành Gaza không thù địch” với Hamas – nhưng đã không nhận được phản hồi từ ủy ban chiến tranh của Israel.
Những phát biểu của ông Gallant được đưa ra trong một cuộc họp báo được lên kế hoạch từ trước và được phát sóng trực tiếp trên đài truyền hình và kênh radio của Israel, gọi nhớ tới những cảnh báo của ông Gallant trong tháng 3/2023 với nội dung cho rằng cuộc cải tổ tư pháp mà ông Netanyahu đề ra đã đe dọa ảnh hưởng tiêu cực tới tính gắn kết của lực lượng vũ trang Israel.
Vào thời điểm đó, ông Netanyahu đã tuyên bố ông Gallant sẽ bị sa thải, nhưng đã phải rút lại quyết định này sau khi gặp phải làn sóng phản đối mạnh mẽ. Một số nhà phân tích quốc phòng tin rằng phán đoán của ông Gallant đã được cấu thành bởi khả năng tấn công lực lượng Israel một cách bất ngờ chỉ vài tháng sau sự kiện đó.
Trong ngày thứ Tư, khi được hỏi liệu ông có lo ngại về khả năng một lần nữa đối mặt với việc bị sa thải, ông Gallant cho biết: “Tôi không đổ lỗi cho ai hết. Trong một quốc gia dân chủ, tôi tin rằng một người nhất là một Bộ trưởng Quốc phòng đang tại chức cần phải đưa ra những phát biểu này một cách công khai”.
Những chỉ trích xung quanh cuộc xung đột tại Gaza của ông Gallant phỏng theo quan điểm của Mỹ, đồng minh chính của Israel, một quốc gia đã theo đuổi lựa chọn hướng các thương lượng xung quanh cuộc chiến về phía vai trò của Chính quyền Dân tộc Palestine (PA), một chính quyền nắm quyền điều hành hạn chế tại Bờ Tây.
Ông Netanyahu đã phản đối lựa chọn này, khẳng định PA là một chính quyền thù địch – và nhắc lại quan điểm này trong một phát biểu đăng tải trên mạng xã hội chỉ vài giờ sau khi Gallant đưa ra phát biểu của mình.
Ông Netanyahu khẳng định mọi kế hoạch đề ra chính phủ thay thế tại Gaza cần phải có tiền đề Hamas bị tiêu diệt trước, và ông kết thúc phát biểu với khẳng định mục tiêu này cần phải được theo đuổi “mà không có biện minh nào khác”.
Chính quyền liên hiệp cầm quyền của ông Netanyahu có bao gồm những đối tác theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan có mong muốn gỡ bỏ PA và xây dựng thêm các khu định cư cho người Do Thái tại Dải Gaza. Những đối tác này đã nhiều lần đối đầu với ông Gallant – thành viên đảng Likud của Netanyahu – về các chính sách.
Ông Netanyahu đã từng khẳng định Israel sẽ nắm quyền kiểm soát an ninh chung tại Gaza sau khi chiến tranh kết thúc trong tương lai trước mắt. Ông đã không mô tả quyết định này là một cuộc chiếm đóng – một tình thế mà Washington không muốn xảy ra – và đã đưa ra tín hiệu phản đối đề ra các khu định cư người Israel tại khu lãnh thổ này.
Trong tuần vừa rồi, lực lượng trên bộ của Israel đã trở lại một số khu vực miền Bắc Gaza mà lực lượng này đã càn quét và rời khỏi trong nửa đầu cuộc chiến. Israel đã mô tả nhiệm vụ mới lần này là một cuộc săn lùng có kế hoạch nhằm tiêu diệt cố gắng tái tổ chức của tàn quân Hamas.
Phát biểu trước báo chí trong ngày thứ Ba, chánh phát ngôn viên quân đội Israel, Chuẩn Đô đốc Daniel Hagari đã được hỏi việc thiếu một chiến lược hậu Hamas cho Gaza có gây phức tạp cho chiến dịch hay không.
Ông đã trả lời: “Không có nghi ngờ gì về việc có được một phương án thay thế cho Hamas sẽ gây áp lực lớn cho Hamas, nhưng đây là câu hỏi nên được đưa ra trước tầng lớp lãnh đạo của chính phủ”.
Nguyễn Quang Minh (theo Reuters)
