Theo Cartoq, hơn 620.000 phương tiện đã bị xử phạt sai trên cao tốc Mumbai – Pune (Ấn Độ) trong khoảng thời gian từ tháng 1/2023 đến tháng 3/2024. Thông tin trên được phát hiện từ kết quả của một cuộc điều tra theo đạo luật quyền thông tin (RTI) của Ấn Độ.
Các phương tiện, chủ yếu là ôtô, di chuyển đúng làn đường nhưng bị ghi nhận vi phạm "lái xe ngược chiều". Số tiền phạt lên tới khoảng 124 triệu rupee (hơn 1,4 triệu USD) đã được phát hành dù không có vi phạm thực sự nào từ phía người lái xe.
Phản hồi từ Cơ quan phát triển đường bộ bang Maharashtra (MSRDC) cho thấy nguyên nhân của sai sót xuất phát từ hệ thống giám sát tự động bằng camera, được triển khai để phát hiện các vi phạm làn đường. Theo đó, những phương tiện di chuyển đúng chiều trên cao tốc lại bị camera ghi nhận sai và bị xử phạt.
Ảnh minh hoạ.
Cao tốc Mumbai – Pune, nổi tiếng với hành lang tốc độ cao và lưu lượng xe lớn vào cuối tuần, đã sử dụng hệ thống xử phạt tự động nhằm cải thiện an toàn giao thông và ngăn chặn hành vi lái xe nguy hiểm. Tuy nhiên, sự thất bại của hệ thống trong việc phân biệt giữa việc đi ngược chiều thực sự và lưu thông bình thường đã dẫn đến sai lệch nghiêm trọng trong quá trình xử phạt.
Các chuyên gia nghi ngờ lỗi bắt nguồn từ việc lắp đặt camera sai vị trí hoặc do cấu hình phần mềm không chính xác. Các camera được cài đặt để ghi hình các xe đi ngược chiều có thể đã ghi lại hình ảnh các xe đang đi đúng làn, do góc quay hoặc do thiếu xác minh chéo bằng GPS. Nghiêm trọng hơn, hệ thống tự động này đã xử lý hình ảnh và phát hành giấy phạt điện tử mà không có bước kiểm tra thủ công nào, dẫn đến việc phạt sai hàng loạt.
Thật trớ trêu khi mục tiêu chính của việc lắp camera giám sát trên cao tốc là nhằm kiềm chế hành vi nguy hiểm. Nhưng chính hệ thống được thiết lập để tạo ra trật tự lại gây phiền phức cho hàng trăm nghìn tài xế không hề vi phạm.
Đối với nhiều chủ xe, khoản tiền phạt này hoàn toàn bất ngờ. Thông báo được gửi đến vài tuần sau "vi phạm", mà không nêu rõ nơi, thời gian hoặc tình huống vi phạm xảy ra như thế nào. Vì quy trình khiếu nại phức tạp và thiếu cơ chế giải quyết rõ ràng, nhiều người buộc phải nộp phạt để tránh rắc rối.
Quy mô của sự cố này đặt ra câu hỏi nghiêm túc về tính giám sát và trách nhiệm giải trình. Hơn 620.000 phương tiện bị phạt trong vòng 15 tháng đồng nghĩa với trung bình gần 1.300 giấy phạt sai mỗi ngày nhưng không có hành động sửa chữa nào được thực hiện cho đến khi RTI vạch trần vấn đề.
Việc thiếu xác minh thủ công hoặc kiểm tra lại trước khi đưa ra mức phạt cho thấy những thiếu sót mang tính hệ thống. Hơn nữa, điều này đã làm suy yếu niềm tin của công chúng vào việc thực thi giao thông bằng công nghệ, một mô hình mà nhiều thành phố và cơ quan quản lý đường bộ đã tích cực thúc đẩy vì lý do an toàn và hiệu quả.
Sau tiết lộ của RTI và phản ứng dữ dội của công chúng, MSRDC được cho là đã bắt đầu thực hiện các biện pháp khắc phục. Bao gồm hiệu chỉnh lại góc quay của camera và rà soát phần mềm xử phạt. Cơ quan chức năng cũng tuyên bố sẽ hoàn trả tiền phạt cho những tài xế bị xử phạt sai, mặc dù chưa có mốc thời gian chính thức nào được xác nhận.
Điều vẫn chưa rõ ràng là tại sao một lỗi quy mô lớn như vậy lại không bị phát hiện mặc dù đã có hoạt động và báo cáo thường xuyên. Cũng có câu hỏi về trách nhiệm giải trình: Ai chịu trách nhiệm về thiệt hại về tài chính và uy tín đối với công chúng?
Khi các thành phố và cơ quan quản lý giao thông ngày càng chuyển sang hệ thống điều khiển bằng AI, điều cần thiết là các công cụ này không chỉ chính xác mà còn phải đi kèm với cơ chế khiếu nại hiệu quả. Công nghệ có thể biến các sáng kiến vì an toàn trở thành bất lợi cho những người tuân thủ luật.
Minh Hoa (t/h)
