Có một loại cây có quả thoạt nhìn giống quả đậu nhưng có giá đắt đỏ vì phải mất rất nhiều công sức mới trồng được. Tại Việt Nam cũng có người trồng thành công. Mỗi khi nói đến tên loại cây này ai cũng tò mò.
Theo đó, mỗi khi nhắc đến loại gia vị đắt đỏ bậc nhất thế giới thì không thể bỏ qua vani. Cùng với nhụy hoa nghệ tây, vani thuộc trong nhóm loại gia vị đắt đỏ nhất thế giới. Loại cây này được ví như "vàng xanh" bởi quy trình trồng trọt và thu hoạch tốn rất nhiều công sức.
Theo Bussiness Insider, giá quả vani vào thời điểm năm 2018 đã cao khoảng 600 USD/kg (tỷ giá hiện nay khoảng hơn 15 triệu đồng).
Vani từ lâu đã là một trong những loại hương liệu phổ biến và được ưa chuộng nhất thế giới. Sở hữu hương thơm và mùi vị tinh khiết hết sức đặc trưng, vani nhanh chóng "chiếm lĩnh" toàn thế giới.
Loại quả này không chỉ được thêm vào các món tráng miệng như bánh ngọt, kem,... mùi hương của vani còn được đem vào cả các loại túi thơm, gấu bông và thậm chí là nền công nghiệp nước hoa.
Quen thuộc là vậy nhưng có lẽ ít người biết, vani là loại hương liệu đắt đỏ bậc nhất thế giới, khi mà giá thành của nó thậm chí còn cao hơn cả bạc (nếu xét về khối lượng).
Được biết, quả vani được thu hoạch từ những loài lan thuộc chi Vanilla, nhưng chủ yếu là từ loài V. Planifolia. 80% lượng cây vani trên thế giới đều được trồng ở vùng Đông Bắc của Magagascar, nơi có điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng được cho là hoàn hảo với sự phát triển của vani. Và cây vani cũng chính là loại nông sản xuất khẩu chủ lực của quốc đảo này.
Lý do khiến vani có giá đắt như vậy là trồng vani là cả một quá trình đòi hỏi rất nhiều công sức và đây là nguyên nhân chính khiến loại hương liệu này có mức giá đắt đỏ chỉ đứng sau nhụy hoa nghệ tây (saffron).
Trong thực tế hoa vani được thụ phấn tự nhiên duy nhất bởi một loài ong có tên là Melipone. Tuy nhiên, khi đã đem vào nuôi trồng thương mại, người ta phải nghiên cứu thêm biện pháp thụ phấn nhân tạo. Ở thời điểm hiện tại, công việc này được thực hiện hoàn toàn bằng tay trên từng bông hoa.
Công đoạn tỉ mỉ khiến vani đắt đỏ là người nông dân sẽ sử dụng búp tre, tăm hay một loại vật nhọn tương tự để xuyên thủng lớp màng mỏng bịt cơ quan sinh dục cái của hoa, rồi mới có thể tiến hành cho giao tử đực kết hợp với giao tử cái.
Một lý do nữa khiến vani đắt đỏ chính là hoa vani chỉ nở vào một ngày trong năm. Không chỉ vậy, công đoạn thụ phấn bằng thủ công. Để đảm bảo đậu quả, hoa phải được thụ phấn trong ngày hôm đó.
Do đó, khi trồng cây vani, người trồng thường phải kiểm tra cây của mình vào mỗi sáng sớm. Bởi không chỉ bỏ lỡ khoảnh khắc hoa nở, việc cây vani bị hư hại cũng có thể ảnh hưởng hoặc làm mất đi những quả có giá trị cao.
Để thu hoạch loại quả đắt đỏ này, người nông dân phải mất tới khoảng 10 tháng để quả vani chín sau đó là các công đoạn chế biến kỳ công. Quả vani không có mùi vị cho tới khi được chế biến. Người ta sẽ sấy khô hoặc bảo quản cho tới khi xảy ra sự thay đổi hóa học còn gọi là quá trình lên men. Lúc này, sự lên men tạo ra các tinh thể hóa chất gọi là vanillin. Vanillin là chất mang lại hương vị và mùi thơm cho vani.
Đặc biệt, quả đã qua chế biến được nghiền nát và trộn với rượu để chiết xuất ra vani tự nhiên, loại bỏ các tạp chất khác. Loại vani tự nhiên này chính là gia vị đắt đỏ thứ hai thế giới. Chúng được dùng để tạo ra hương vị.
Vào năm 2014, mỗi kg quả vani có giá 80 USD (hơn 1,9 triệu đồng). Tuy nhiên chỉ 3 năm sau, con số này đã nhảy vọt lên 600 USD (hơn 15 triệu đồng)/kg và thời điểm hiện tại nó đang ổn định ở mức 500 USD (gần hơn 12 triệu đồng)/kg.
Sự tăng cao đột biên về giá thành này có một phần nguyên nhân đến từ thị hiếu khách hàng, khi mà người ta ngày càng có xu hướng lựa chọn các loại thực phẩm từ thiên nhiên, dẫn đến việc các công ty, cửa hàng cũng phải thay thế dần hương liệu tổng hợp bằng vani.
Đáng chú ý ở Việt Nam cũng có người trồng thành công loại quả đắt đỏ này. Theo Dân Việt anh Trần Minh Trung ở Bình Dương đã trồng thành công cây vani. Sau hơn 3 năm thử nghiệm, hiện anh Trung đã thu hoạch được quả của loại cây này một cách đều đặn. Riêng quả tươi thu về có giá bán từ 1 – 1,5 triệu đồng/kg. Còn giá bán vani thành phẩm ở Việt Nam hiện nay dao động từ 10 – 20 triệu đồng/kg (tùy chất lượng).
Mặc dù cây vani khó rồng cũng như công chăm sóc rất tỉ mỉ nhưng nhờ những nỗ lực không ngừng nghỉ khởi nghiệp với loại cây độc đáo có "1-0-2" này thành quả năm đầu tiên anh Trung thu hoạch được 50kg quả tươi. Quá trình xử lý cho 10kg quả khô.
Trúc Chi (t/h)
