Việc sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp tỉnh và triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp là những chủ trương lớn, mang tính đột phá, được kỳ vọng sẽ mở ra không gian phát triển mới.
Chiều 25/6, trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội, ĐBQH Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) đã có những phân tích về tiềm năng và những việc cần làm để các mô hình này đi vào cuộc sống một cách hiệu quả.
Tạo cơ hội phát triển mới
NĐT: Thưa đại biểu, việc sáp nhập các tỉnh được kỳ vọng sẽ mang lại những lợi ích gì cho sự phát triển của các địa phương và cả nước?
ĐBQH Hà Sỹ Đồng: Việc sửa đổi, sắp xếp lại bộ máy để các tỉnh mới đi vào vận hành là một điểm rất mới và nổi bật, không chỉ về thể chế, mô hình chính quyền mà cả về tổ chức bộ máy con người. Điều này tạo ra một không gian phát triển đầy hứa hẹn cho tương lai, không chỉ cho cả nước nói chung mà đặc biệt là cho các địa phương mới sáp nhập. Các tiềm năng, lợi thế sẽ được gom lại, dồn lại để tạo ra cơ hội phát triển mới.
ĐBQH Hà Sỹ Đồng (Ảnh: Hoàng Bích).
Như việc sáp nhập tỉnh Quảng Bình vào tỉnh Quảng Trị. Trước đây, hai địa phương này đã có nhiều nét tương đồng về văn hóa, địa hình, vị trí địa lý, phong tục tập quán. Cả hai đều có tiềm năng về rừng, biển, du lịch, danh lam thắng cảnh.
Tuy nhiên, khi quy mô tỉnh còn nhỏ, các địa phương chưa phát huy hết nội lực, đầu tư công còn dàn trải. Các nhà đầu tư nhìn vào cũng thấy chưa đủ các yếu tố về địa lý, dư địa, nguồn lực để đầu tư dài hạn, đặc biệt là các doanh nghiệp FDI.
Khi sáp nhập lại, địa phương mới sẽ có một vị trí chiến lược hơn, có cả cảng biển, sân bay, hạ tầng giao thông kết nối đồng bộ.
Sẽ có những vùng phát triển nguyên liệu đầu vào cho sản xuất, lực lượng lao động dồi dào hơn, không còn manh mún, dàn trải. Việc tích hợp không gian phát triển của hai tỉnh sẽ phù hợp với quy hoạch tổng thể quốc gia.
Vì vậy, tôi cho rằng đây là một bước đột phá rất mạnh mẽ, đúng đắn và trúng trong mô hình quản trị quốc gia nói chung và từng địa phương nói riêng trong thời điểm lịch sử hiện nay.
Chính quyền sẽ gần dân, gần doanh nghiệp hơn
NĐT: Với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, việc đơn giản hóa thủ tục hành chính sẽ được thực hiện như thế nào để hỗ trợ doanh nghiệp, thưa ông?
ĐBQH Hà Sỹ Đồng: Phải nói rằng, đối với mô hình 2 cấp, các doanh nghiệp rất phấn khởi.
Theo đó, mô hình này giúp giảm bớt tầng nấc trung gian, từ đó giảm chi phí tuân thủ pháp lý cho doanh nghiệp.
Trước đây, với chính quyền 3 cấp, doanh nghiệp phải đi qua nhiều "cửa" hơn, từ việc xin ý kiến, chủ trương, quy hoạch, kế hoạch cho đến khâu thẩm định, rất tốn kém thời gian và chi phí.
Mô hình 2 cấp cho phép phân cấp mạnh mẽ hơn, chính quyền sẽ gần dân, gần doanh nghiệp hơn. Cấp xã sẽ chịu trách nhiệm trực tiếp trước cấp tỉnh, các nhiệm vụ của cấp huyện trước đây được chuyển về cấp xã. Điều này giúp việc giải quyết các thủ tục cho người dân và doanh nghiệp được gần gũi, sát thực tiễn hơn và có độ chính xác cao hơn.
Việc sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp tỉnh và triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp là những chủ trương lớn, mang tính đột phá (Ảnh: Hữu Thắng).
Thứ ba, chính quyền hai cấp sẽ giúp kết nối tốt hơn với dữ liệu quốc gia. Việc vận hành theo bộ máy mới, với mô hình quản trị mới và cách tiếp cận thay đổi, sẽ giúp các thể chế, cơ chế chính sách được tuân thủ tốt hơn. Những vướng mắc do luật pháp rườm rà, phức tạp, chồng chéo trước đây đã được Quốc hội tháo gỡ bằng các nghị quyết sửa đổi.
Nhìn chung, doanh nghiệp rất phấn khởi và tin tưởng vào những đổi mới này. Từ mô hình quản trị, phân cấp phân quyền cho đến trách nhiệm của các cấp, tất cả sẽ tạo dựng niềm tin vững chắc cho người dân và doanh nghiệp, để cùng bước vào một trang sử mới với quyết tâm mới.
NĐT: Trong quá trình triển khai ban đầu, chắc chắn các địa phương sẽ không tránh khỏi lúng túng, bỡ ngỡ. Theo đại biểu, chúng ta cần làm gì để hỗ trợ các địa phương vượt qua giai đoạn này?
ĐBQH Hà Sỹ Đồng: Đúng vậy, khi một chính quyền mới đi vào hoạt động, nếu không chuẩn bị tốt sẽ có độ trễ nhất định. Nhưng nếu chuẩn bị tốt, chu đáo, kỹ lưỡng và có trách nhiệm, chúng ta sẽ chuyển từ thế bị động sang chủ động, biến khó khăn thành thuận lợi.
Theo tôi, trước hết cần có hướng dẫn đồng bộ từ Trung ương đến địa phương về quản lý tài sản công, sử dụng chung tài sản công, sắp xếp bộ máy và cải cách thủ tục hành chính (như thủ tục hành chính công cấp độ 3, 4). Cần đảm bảo các thủ tục được giải quyết tại chỗ, liên thông, không đứt quãng.
Thứ hai, Trung ương nên có tổ công tác trực tiếp theo dõi các bộ máy mới, đặc biệt ở các địa bàn vùng sâu, vùng xa, để hướng dẫn, hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc một cách kịp thời và đồng bộ, giúp bộ máy vận hành trôi chảy.
Thứ ba, cần tăng cường tập huấn, đào tạo cho đội ngũ cán bộ ở cơ sở, đặc biệt về vấn đề phân cấp, phân quyền. Cán bộ phải chịu trách nhiệm giải quyết công việc nhanh chóng, có thời hạn, qua đó đánh giá được năng lực của họ.
Ngoài ra, cần trang cấp lại các thiết bị, hạ tầng dữ liệu cho cơ sở để vận hành đồng bộ, đảm bảo có cả con người và cơ sở vật chất.
Với sự chuẩn bị và đáp ứng các điều kiện như vậy, tôi tin tưởng bộ máy mới sẽ vận hành một cách trơn tru, hiệu năng và hiệu quả.
NĐT: Xin cảm ơn đại biểu!
