Giáo dục Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ, khi khu vực tư nhân ngày càng hiện diện rõ nét bên cạnh hệ thống công lập. Sự tham gia của các doanh nghiệp không chỉ mở rộng nguồn lực đầu tư mà còn đem lại nhiều "làn gió mới" giúp thay đổi cấu trúc, cải thiện phương thức quản trị và triết lý vận hành của ngành.
Từ xu hướng này, một lớp doanh nhân đã xuất hiện trong vai trò người kiến tạo, đưa tư duy kinh tế, công nghệ và quản trị hiện đại vào môi trường giáo dục, góp phần hình thành bức tranh đa dạng hơn cho hệ thống đào tạo Việt Nam hiện nay.
Khi các "ông lớn" đầu tư giáo dục
Trong số những doanh nhân tiêu biểu gắn bó với giáo dục, ông Trương Gia Bình - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FPT, là người có mối duyên đặc biệt với nghề dạy học. Xuất thân từ giới học thuật, từng là Phó Giáo sư, Tiến sĩ Toán, Lý của Đại học Moskva (Nga), ông Bình bước vào thương trường nhưng chưa bao giờ rời xa tri thức.
Ông Trương Gia Bình - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FPT.
Ngay từ những năm 1990, ông đã góp phần thành lập Khoa Quản trị Kinh doanh (Đại học Quốc gia Hà Nội), đặt nền móng cho đào tạo MBA tại Việt Nam. Năm 1999, ông đưa FPT vào lĩnh vực giáo dục với Trung tâm FPT Aptech, nơi đào tạo lập trình viên quốc tế đầu tiên trong nước. Một năm sau, FPT Arena Multimedia ra đời, mở đường cho ngành mỹ thuật đa phương tiện.
Năm 2006, Trường Đại học FPT chính thức thành lập và trở thành trường đại học tư thục đầu tiên tại Việt Nam theo định hướng doanh nghiệp. Đến nay, Tổ chức Giáo dục FPT đã phát triển thành hệ thống liên cấp, đào tạo hàng chục nghìn sinh viên, cung ứng nguồn nhân lực công nghệ cao cho xã hội.
Khác với hướng đi công nghệ của FPT, tỷ phú Phạm Nhật Vượng - Chủ tịch Tập đoàn Vingroup lại lựa chọn mô hình giáo dục phi lợi nhuận, cam kết dành 100% lợi nhuận cho xã hội.
Tỷ phú Phạm Nhật Vượng - Chủ tịch Tập đoàn Vingroup.
Năm 2013, hệ thống Vinschool ra đời, đến nay hoạt động theo tôn chỉ không chia lợi nhuận, với mục tiêu xây dựng môi trường học tập hiện đại, kỉ luật và hội nhập. Chỉ sau hơn 10 năm, Vinschool đã sở hữu hơn 50 cơ sở giáo dục và gần 50.000 học sinh.
Đến năm 2018, Đại học VinUni được thành lập, mô hình đại học tư thục phi lợi nhuận hiếm hoi tại Việt Nam. Với tổng vốn đầu tư hơn 6.500 tỷ đồng, VinUni hợp tác cùng Đại học Cornell và Đại học Pennsylvania (Hoa Kỳ), hướng tới chuẩn mực quốc tế về giảng dạy, nghiên cứu và quản trị. Toàn bộ lợi nhuận được tái đầu tư cho học bổng, cơ sở vật chất và hoạt động phát triển bền vững.
Là một nữ doanh nhân tiêu biểu, bà Thái Hương - Chủ tịch Tập đoàn TH, được biết đến nhiều với thương hiệu sữa sạch TH True MILK. Nhưng bên cạnh đó, bà còn đặt rất nhiều tâm huyết trong sự nghiệp dành cho giáo dục.
Bà Thái Hương - Chủ tịch Tập đoàn TH.
Tháng 12/2017, Tập đoàn TH tổ chức khánh thành Trường TH School tại địa chỉ (số 4-6 Chùa Bộc, Hà Nội). Đây là cơ sở đầu tiên trong Hệ thống trường TH School liên thông từ mầm non đến hết THPT và chuyển tiếp lên Đại học, Cao đẳng, Dạy nghề kết hợp trao đổi sinh viên cuối khóa.
Năm học 2024 - 2025, mức học phí tại 2 cơ sở Chùa Bộc và Hòa Lạc của TH School dao động từ 54 triệu đồng đến 319 triệu đồng mỗi kỳ/học sinh.
TH School tại phố Chùa Bộc có diện tích gần 20.000m2 với quy mô đào tạo bao gồm trường Mầm non với 17 lớp - 340 học sinh; trường Tiểu học với 25 lớp - 625 học sinh; trường Trung học với 45 lớp - 1.125 học sinh (Khối THCS: 24 lớp - 600 học sinh; Khối THPT: 21 lớp - 525 học sinh).
Đến tháng 9/2018, TH School Hòa Lạc được khánh thành; thuộc loại hình trường tư thục; trụ sở tại Khu dịch vụ tổng hợp 1, Khu công nghệ cao Hòa Lạc, huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội. Năm học 2022-2023 là năm thứ 6 hệ thống Trường TH School đi vào hoạt động và là năm đầu tiên trường mở cơ sở 3 tại Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng (Nghệ An).
Có thể thấy, TH School được biết đến rộng rãi là một trong những cơ sở giáo dục hiện đại, đồng bộ được phát triển bởi Tập đoàn TH (TH Group) của nữ doanh nhân Nghệ An - bà Thái Hương; ghi dấu ấn là hệ thống trường quốc tế đầu tiên được sáng lập bởi người Việt.
Với khung chương trình đạt tiêu chuẩn quốc tế, 80% số môn học tại TH School được giảng dạy bằng tiếng Anh. Vào cuối lớp 12, học sinh sẽ tham gia kỳ thi để lấy chứng chỉ Cambridge IGCSE, và sau đó, tiếp tục thi chứng chỉ AS/A Level.
Những ước mơ làm giáo dục
Một doanh nhân cũng gây tiếng vang trong đầu tư, kinh doanh giáo dục là ông Hồ Xuân Năng - Chủ tịch Tập đoàn Phenikaa, người từng là giảng viên Đại học Bách khoa Hà Nội trước khi trở thành doanh nhân.
Ông Hồ Xuân Năng - Chủ tịch Tập đoàn Phenikaa.
Giấc mơ giáo dục của ông bắt đầu khi Phenikaa mua lại Trường Đại học Thành Tây năm 2017 và đổi tên thành Đại học Phenikaa. Với ông Hồ Xuân Năng - Chủ tịch Tập đoàn và Hội đồng Đại học Phenikaa, giáo dục là giấc mơ ấp ủ từ thời còn là nghiên cứu sinh tại Đại học Bách khoa Hà Nội năm 1991.
"Khi đầu tư vào đại học, điều quan trọng là phải xác định mình muốn gì trong tương lai. Tạo ra một đại học có tầm vóc là câu chuyện khác, đòi hỏi nguồn lực rất lớn", ông Năng chia sẻ.
Với triết lý đó, ông Năng hướng Phenikaa thành mô hình nghiên cứu, ứng dụng, chú trọng đào tạo kỹ năng nghề và gắn kết sinh viên với thị trường lao động. Trong giai đoạn 2018-2020, Phenikaa đầu tư hơn 1.600 tỷ đồng cho cơ sở vật chất và thí nghiệm, nâng quy mô đào tạo lên hơn 50 ngành.
Năm 2022, hệ thống được mở rộng với Trường Phổ thông Liên cấp Phenikaa, tiếp tục hoàn thiện hệ sinh thái giáo dục "từ mầm non đến sau đại học", mô hình mà nhiều doanh nghiệp khác đang học hỏi.
Việc doanh nghiệp tư nhân ngày càng tham gia sâu vào ngành giáo dục, mang theo nguồn lực, mô hình quản trị và tư duy mới đã góp phần định hình diện mạo giáo dục hiện đại.
Tháng 9/2025, trường Đại học Phenikaa chính thức trở thành đại học thứ 10 của Việt Nam sau hơn 6 năm tái cấu trúc. Đây được đánh giá là đại học tư thục đầu tiên tại miền Bắc phát triển theo mô hình thông minh, đổi mới, sáng tạo, đa ngành, đa lĩnh vực.
Tính đến cuối tháng 9/2025, vốn điều lệ trường đạt 1.000 tỷ đồng, tương ứng 100 triệu cổ phần. Đến nay, Đại học Phenikaa hiện gồm 5 trường đào tạo với hơn 100 ngành/chương trình đào tạo, trong đó có gần 30 chương trình sau đại học với 05 trường đào tạo là Trường Kỹ thuật Phenikaa; Trường Công nghệ thông tin Phenikaa; Trường Kinh tế Phenikaa; Trường Ngoại ngữ - Khoa học xã hội Phenikaa; Trường Y - Dược Phenikaa.
Tầm nhìn tới năm 2035, Đại học Phenikaa đặt mục tiêu trở thành Top 200 - 300 đại học trên thế giới, Top 1 Việt Nam về đại học đổi mới sáng tạo, đưa nguồn thu từ các hoạt động nghiên cứu, chuyển giao khoa học, công nghệ chiếm 70% tổng nguồn thu của đại học.
Nếu FPT, Vingroup hay Phenikaa xem giáo dục là một phần trong chiến lược phát triển bền vững, thì với ông Hoàng Quốc Việt - Chủ tịch Nguyễn Hoàng Group (NHG), giáo dục chính là con đường duy nhất.
Ông Hoàng Quốc Việt - Chủ tịch Nguyễn Hoàng Group (NHG).
Bắt đầu từ một cửa hàng máy tính nhỏ năm 1999, ông Việt chuyển hướng hoàn toàn sang giáo dục khi thành lập hệ thống iSchool năm 2008. Sau đó, NHG mở rộng nhanh chóng qua hàng loạt thương vụ M&A như mua lại Đại học Hồng Bàng, Đại học Gia Định, Đại học Bà Rịa - Vũng Tàu… Từ đó, hình thành nên một "đế chế giáo dục tư nhân" với hơn 60 cơ sở trên cả nước.
Năm 2018, dự án đầu tiên tại Quảng Ngãi được khởi công với vốn hơn 1.000 tỷ đồng, mở đầu cho chuỗi mô hình ở Huế, Hội An, Đắk Lắk…
Đà phát triển của Tập đoàn này gắn liền với ông Hoàng Quốc Việt và bà Hoàng Nguyễn Thu Thảo. Theo thông tin hiếm hoi được chia sẻ trên website Nguyễn Hoàng, ông Hoàng Quốc Việt đang đảm nhiệm vị trí Chủ tịch HĐQT, ông cũng chính là người sáng lập ra công ty. Tổng Giám đốc Nguyễn Hoàng là bà Hoàng Nguyễn Thu Thảo, vị này đồng thời là Chủ tịch Hội đồng giáo dục của công ty.
