Loài côn trùng từng bị ghét bỏ này giờ đây được nhiều người "săn lùng" khi mang lại giá trị kinh tế cao nhắc đến ở đây là dế trũi.
Thông tin trên Wikipedia Dế trũi (hay là dế nhũi, dế dũi), danh pháp khoa học Gryllotalpidae, là một họ côn trùng thân dày. Dế trũi có một cái đầu được bọc một lớp giáp chắc chắn giúp nó có thể bảo vệ được cái đầu của mình, và có một chiếc râu dài, dài khoảng 3–5 cm với mắt tròn với hai chân trước như hai chiếc xẻng phát triển thuận lợi cho việc đào hang và bơi. Dễ trũi cũng có thể bay - một con trưởng thành có thể bay xa 8 km trong mùa sinh sản. Mùa đông thì chúng đi ngủ đông. Dễ trũi là loài ăn tạp, chúng ăn cả ấu trùng, giun, rễ cây, cỏ. Các loại kẻ thù ăn thịt dế trũi có chim, chuột, chồn hôi, tatu, gấu trúc Mỹ, cáo, gà và loài người.
Dế trũi kiếm ăn ban đêm và phần lớn thời gian chúng ở dưới đất trong một hệ thống hang dày đặc nên ít khi bắt gặp chúng. Chúng sống ở những khu vực đồng ruộng, bãi cỏ ở khắp các châu lục ngoại trừ châu Nam Cực. Ở một số nước Đông Á, người ta đôi khi sử dụng dế trũi làm thực phẩm.
Dế trũi là loài côn trùng vừa biết bay, biết bơi lại vừa có thể di chuyển nhanh nhẹn trên mặt đất. Tại Trung Quốc, chính nhờ siêu năng lực này mà chúng còn được gọi là "hải không lục" (tạm dịch: Biển, bầu trời, đất liền). Ngoài ra, một số vùng còn gọi chúng với biệt danh "chó đất".
Với người nông dân, dế trũi trước đây bị coi là "oan gia nhà nông", bởi chúng có thể cắn phá rễ và thân non của cây trồng. Thông thường dế trũi chúng thường đào những đường hầm ngang dọc trên mặt luống để cắn rễ hoặc làm đứt rễ cây con, khiến cây dễ chết.
Không chỉ riêng nông dân Việt Nam ghét bỏ chúng, những người làm nghề nông ở Trung Quốc cũng coi chúng là "kẻ thù". Mặc dù là "oan gia" của nhà nông tuy nhiên, dế trũi ngày nay đã không còn bị ghét bỏ như xưa. Ngược lại, chúng được nhiều người săn lùng khi sở hữu giá trị thực phẩm lẫn giá trị dược liệu.
Theo Sohu cùng với xu hướng sử dụng thực phẩm sạch từ côn trùng, dế trũi cũng trở thành đặc sản được nhiều người yêu thích. Loài "oan gia nhà nông" này rất giàu dinh dưỡng, chứa nhiều nguyên tố vi lượng.
Ở nước ta dế trũi cũng rất được lòng các thực khách sành ăn nhờ hương vị bùi béo, thơm ngon đặc biệt. Đặc biệt ở vùng Tây Bắc nước ta, dế trũi rang lá chanh còn được coi là đặc sản.
Tuy là côn trùng nhưng có thể chế biến dế chũi thành nhiều món như chiên, xào, xiên nướng, áp chảo…Không chỉ chinh phục nền ẩm thực Việt Nam, dế trũi cũng rất được yêu thích ở Trung Quốc và có thể chế biến thành nhiều món chiên, xào, áp chảo hay xiên nướng.
Điều đáng nói, nhiều nơi ở Trung Quốc còn dùng dế trũi như một loại dược liệu quý hiếm. Vị dược liệu này có công dụng lợi tiểu, chống phù nề, giải độc và hút ẩm, có thể nghiền thành bột để uống. Tại thị trường tỉ dân, giá dế trũi khô đang ở mức rất cao, lên đến 280 Nhân Dân Tệ/kg (khoảng 1.000.000 đồng/kg. Ở Việt Nam, giá của chúng dao động từ 300.000 - 500.000 đồng/kg.
Ngoài chế biến như đặc sản thơm ngon, dế trũi còn là một nguyên liệu quý giá trong y học cổ truyền châu Á.
Chỉ với con dễ trũi tại Philippines có món đặc sản dế trũi Kamaru thu hút thực khách. Kamaru là món ăn được chế biến từ những con dế trũi trên đồng ruộng và khá khó bắt. Chỉ khi đến mùa thu hoạch lúa, người dân mới bắt được dế để làm món ăn này.
Món ăn này được nấu theo kiểu adobo (ướp trong giấm, tỏi nghiền và nước tương) hoặc chiên, sau đó ăn kèm với cà chua. Món ăn này giàu nguồn protein và vitamin B.
Trúc Chi (t/h)
