Khai mạc Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 15

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Quyền Giám đốc Học viện Ngoại giao Phạm Lan Dung cho biết với mong muốn trở thành một trong những cơ sở nghiên cứu hàng đầu khu vực, Học viện Ngoại giao đã và đang ngày càng thể hiện vai trò tích cực, chủ động thúc đẩy thảo luận học thuật cởi mở, thẳng thắn và toàn diện về các chủ đề đa dạng và các vấn đề mới nổi có tác động khu vực và toàn cầu. 

Cùng với nhiều sáng kiến từ kênh 1,5 và kênh 2, Học viện Ngoại giao đã và đang góp phần kết nối các lãnh đạo, chuyên gia, học giả, các nhà hoạch định chính sách từ nhiều khu vực trên thế giới; tạo ra những diễn đàn có tính chất xây dựng thúc đẩy đối thoại, lòng tin và hợp tác trong nhiều lĩnh vực.

Chia sẻ về lý do lựa chọn chủ đề của Hội thảo năm nay, Quyền Giám đốc Học viện Ngoại giao cho biết Ban Tổ chức mong muốn các chuyên gia sẽ cùng nhau phân tích về thực trạng Biển Đông và khu vực, làm rõ các quy tắc điều chỉnh chung, xác định các chính sách thúc đẩy lòng tin và hợp tác...

“Thu hẹp vùng biển xám” hướng tới mục tiêu khiến không gian biển trở nên minh bạch và hoà bình hơn. “Mở rộng vùng biển xanh” nhằm xác định những tiềm năng của biển và tương lai, thông qua việc thúc đẩy những thực tiễn tốt trong những lĩnh vực quan trọng như chuyển đổi xanh, các công nghệ, nghiên cứu và đầu tư liên quan đến năng lượng điện gió, chuyển đổi năng lượng biển…

Hội thảo cũng sẽ tập trung trao đổi, thảo luận về cách thức các lực lượng trên biển và các cơ chế khu vực có thể đóng góp một cách xây dựng vì mục tiêu hướng tới một Biển Đông “xanh hơn”, “hoà bình hơn”.

Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt đã có bài diễn văn chính tại Phiên khai mạc. Trong 15 năm qua, chuỗi Hội thảo Biển Đông đã và đang tạo ra môi trường rộng mở, thẳng thắng, hữu nghị cho các chuyên gia khu vực và quốc tế hội tụ để tăng cường hiểu biết chung và thu hẹp khác biệt.

Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt kỳ vọng trong 15 năm tới, đối thoại kênh 1,5 này sẽ tiếp tục trở thành một diễn đàn an ninh biển cấp độ khu vực quan trọng, rộng mở, bao trùm và sáng tạo; là nơi gặp gỡ và là điểm giao thoa giữa các lợi ích từ Ấn Độ Dương tới Thái Bình Dương và xa hơn nữa.

Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt cho rằng hiện nay trọng tâm toàn cầu đang tiếp tục chuyển dịch về khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, đã và đang trở thành “trung tâm” của tăng trưởng toàn cầu và là đầu tầu quan trọng cho phục hồi toàn cầu và thịnh vượng tương lai.

Nhưng tương lai đó không thể được đảm bảo nếu thiếu đi hoà bình, ổn định bền vững nói chung và trên không gian biển khu vực nói riêng. Hiện nay, cạnh tranh chiến lược đang tạo ra những “chia rẽ lớn” và “rạn nứt lớn” theo như nhận định của Tổng Thư ký Liên hợp quốc Guterres.

Tình hình đó buộc chúng ta phải liên tục nhận diện những mối đe doạ tiềm tàng trên biển, rà soát những cơ chế hợp tác hiện hành để giải quyết những thách thức mới nổi và cùng nhau hành động ngăn chặn những mối đe doạ đó.

So với 15 năm trước, tình hình Biển Đông ngày càng trở nên phức tạp hơn, nhiều “vùng xám” mới nảy sinh cần phải được làm sáng tỏ. Bên cạnh đó, Biển Đông vẫn là khu vực mang lại nhiều cơ hội hợp tác tiềm năng.

Đáng chú ý, Hiệp định mới về bảo tồn và sử dụng bền vững đa dạng sinh học tại khu vực nằm ngoài quyền tài phán quốc gia là minh chứng cho thấy các nước có mối quan tâm chung đối với biển. Việt Nam tự hào là một trong những nước tham gia ký kết đầu tiên.

Trong bối cảnh đó, Thứ trưởng đánh giá cao việc lựa chọn chủ đề của Hội thảo; nhấn mạnh rằng chỉ thông qua hợp tác, chúng ta mới có thể giúp Biển Đông chuyển màu sắc từ “xám” sang “xanh”, hướng tới hoà bình và phát triển bền vững.

Để làm được điều đó, điều quan trọng là phải tôn trọng và tuân thủ luật biển quốc tế, được thể hiện trong Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982).

Trong thời gian qua, Việt Nam và các quốc gia ASEAN luôn nỗ lực hướng tới một trật tự khu vực, bao gồm không gian biển ổn định, dựa trên luật lệ. Việt Nam ủng hộ mạnh mẽ việc hiện thực hoá và triển khai hiệu quả Tầm nhìn ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và Tầm nhìn Hợp tác biển vừa mới được ASEAN thông qua. Đồng thời, Việt Nam luôn luôn ủng hộ những sáng kiến mới vì mục tiêu chung, thông qua các cơ chế song phương, đa phương và mới. 

Hội thảo quốc tế về Biển Đông lần thứ 15 diễn ra trong hai ngày 25-26/10/2023 với 8 phiên về các chủ đề đa dạng.