Khó giải oan vụ Khashoggi: Ngôi "chân mệnh thiên tử" của Thái tử MBS bị đe dọa?

Các thành viên trong gia đình hoàng gia Saudi Arabia đang nỗ lực ngăn chặn Thái tử Mohammed bin Salman (MBS) lên ngôi sau khi ông bị nghi ngờ có tham gia vào vụ giết hại nhà báo Jamal Khashoggi gây chấn động thời gian qua, Al Jazeera dẫn các nguồn tin thân cận cho biết.

Trong khi đó, có thông tin cho rằng, các quan chức cấp cao của Mỹ đã đề nghị đội ngũ cố vấn Saudi ủng hộ Hoàng tử Ahmed bin Abdulaziz – người là Thứ trưởng Bộ Nội vụ của đất nước trong gần 40 năm qua - như một người kế nhiệm tiềm năng cho vua Salman trong tương lai.

Trong bối cảnh vụ ám sát Khashoggi gây chấn động quốc tế suốt hơn một tháng qua, hàng chục hoàng tử và anh em họ từ các nhánh quyền lực nhất thuộc gia đình hoàng gia Saudi muốn thấy sự thay đổi người kế vị, nhưng những người này sẽ không hành động cho đến khi nào nhà vua Salman vẫn còn sống - nguồn tin cho biết.

Điều này xuất phát từ việc họ tin rằng, chừng nào vẫn còn tại vị, nhà vua Salman sẽ không làm điều gì tổn hại đến người con trai mà ông yêu quý nhất.

Thay vào đó, nhóm các hoàng tử trên đang thảo luận với các thành viên khác trong gia đình để đề xuất trong trường hợp nhà vua Salman qua đời, Hoàng tử Ahmed, 76 tuổi -chú của Thái tử - có thể lên ngôi, theo các nguồn tin.

Hoàng tử Ahmed là người anh em duy nhất còn sống của vua Salman, sẽ có sự ủng hộ của các thành viên trong gia đình hoàng gia, bộ máy an ninh và một số quốc gia phương Tây, một trong những nguồn tin của Saudi khẳng định.

Hoàng tử Ahmed vừa trở về Riyadh vào tháng 10 sau hai tháng ở nước ngoài. Ông là một trong ba người duy nhất trong Hội đồng tận trung (Allegiance Council) - gồm các thành viên cao cấp của gia đình hoàng gia - phản đối Mohammed bin Salman trở thành Thái tử truyền ngôi vào năm 2017, theo các nguồn tin của Saudi.

Hiện tại, Hoàng tử Ahmed và các quan chức ở Riyadh đã không bình luận gì về thông tin có làn sóng chống lại Thái tử MBS.

Truyền thống hoàng tộc

Hoàng gia Saudi có đến hàng trăm hoàng tử. Không giống như các chế độ quân chủ châu Âu điển hình, không có sự kế thừa mặc định nào từ vua cha dành cho con trai cả. Thay vào đó, truyền thống của vương quốc sẽ cho phép nhà vua và các nhánh cao cấp của mỗi gia đình trong hoàng gia chọn ra ứng cử viên thừa kế.

Các nguồn tin Saudi cho biết, nếu Hoàng tử Ahmed lên ngôi, ông sẽ không thay đổi hoặc đảo ngược bất kỳ cải cách xã hội hay kinh tế nào đưa ra trước đó; sẽ tôn trọng các hợp đồng mua sắm quân sự hiện tại và khôi phục lại sự đoàn kết trong gia đình.

Tuy nhiên, một quan chức cấp cao của Mỹ cho biết, Nhà Trắng không vội vàng xa lánh Thái tử MBS, bất chấp áp lực từ các nhà lập pháp và đánh giá của CIA về việc ông có thể là người đã ra lệnh giết hại nhà báo Khashoggi.

Quan chức này cũng cho biết, Nhà Trắng nhận thức được là vua Salman rất bênh vực con trai mình, điều được thể hiện trong một bài phát biểu tại Riyadh hồi đầu tuần. Trong đó ông tuyên bố Thái tử MBS không liên quan gì đến vụ giết người.

Các nguồn tin Saudi cho biết, một bộ phận giới chức Mỹ tỏ ra không hài lòng với MBS không chỉ vì ông bị nghi ngờ trong vụ ám sát Khashoggi mà còn vì Thái tử Saudi gần đây đã kêu gọi bộ Quốc phòng Saudi tìm kiếm các nguồn cung cấp vũ khí thay thế từ Nga.

Thay đổi

Từ khi lên ngôi vị Thái tử, Mohammed bin Salman đã nhận được sự ủng hộ rộng rãi với những cải cách xã hội và kinh tế theo hướng cởi mở hơn, bao gồm cả chấm dứt lệnh cấm phụ nữ lái xe và mở rạp chiếu phim trong vương quốc vốn nổi tiếng là bảo thủ.

Tuy nhiên, các cải cách của ông đã đi kèm với những động thái mạnh tay trấn áp các ý kiến trái chiều và một cuộc thanh trừng gây tranh cãi trong nội bộ hoàng tộc và giới doanh nhân hàng đầu đất nước về tội tham nhũng, đi kèm một cuộc chiến tốn kém ở Yemen.

Ông cũng đã gạt bỏ chức quyền của nhiều thành viên cấp cao của gia đình hoàng gia và kiểm soát chặt chẽ các cơ quan an ninh và tình báo của Saudi. Sự thống nhất và đoàn kết vốn có của gia đình hoàng gia ngày càng suy yếu.

Theo một nguồn tin từ Saudi, nhiều hoàng tử có vị thế trong gia đình hoàng gia tin rằng một sự thay đổi đối với người kế vị sẽ không kích động bất kỳ sự kháng cự nào từ các cơ quan an ninh hoặc tình báo mà Thái tử MBS kiểm soát.

"Họ sẽ tuân theo bất kỳ sự đồng thuận nào đạt được của gia đình", nguồn tin nhấn mạnh.

Các quan chức ở Riyadh đã không trả lời gì về bình luận này.

Saudi phản bác

Vụ sát hại tàn bạo nhà báo Khashoggi - một nhà chỉ trích Thái tử MBS nổi tiếng - trong lãnh sự quán Saudi ở Istanbul hồi tháng trước đã khiến dư luận toàn cầu dậy sóng, bao gồm cả sự phẫn nộ từ nhiều chính trị gia và quan chức tại Mỹ, một đồng minh quan trọng của Saudi.

Ngoại trưởng Saudi hôm 20/11 tuyên bố, nghi vấn của CIA về việc Thái tử MBS ra lệnh giết nhà báo Khashoggi là sai lầm.

"Chúng tôi trong vương quốc biết rằng những lời cáo buộc như vậy về Thái tử là không có cơ sở thực tế và chúng tôi bác bỏ điều đó”, Ngoại trưởng Adel al-Jubeir nhấn mạnh.

"Chúng là những rò rỉ chưa được công bố chính thức và tôi đã nhận thấy rằng cáo buộc này dựa trên một đánh giá, không phải bằng chứng kết luận".