Tạo ra nguy cơ lớn về việc lây lan dịch, bệnh ra cộng đồng
Trong khi Chính phủ cùng các địa phương trong cả nước đang dồn sức tập trung thực hiện mọi giải pháp nhằm ngăn chặn, đẩy lùi dịch bệnh COVID-19 thì những ngày gần đây vẫn còn nhiều người cố tình vi phạm các quy định về cách ly tập trung, khai báo y tế bắt buộc.
Bộ Tư lệnh Hóa học phun khử khuẩn tại Bệnh viện Bạch Mai tối 28/3. (Ảnh: Việt Linh/Zing.vn)
Theo thông báo chính thức của Bộ Y tế, tỉnh Thái Nguyên vừa ghi nhận trường hợp bệnh nhân đầu tiên dương tính với COVID-19 và là bệnh nhân số 178 trong cả nước.
Điều đáng nói, với việc gian dối trong thực hiện các quy định về khai báo y tế bắt buộc, bệnh nhân này đã gieo rắc nguy cơ lây lan bệnh dịch đối với hàng chục người tại cộng đồng.
Cụ thể, bệnh nhân nữ H.T.N (sinh năm 1976) thường trú tại xã Phú Thịnh, huyện Đại Từ (Thái Nguyên) làm thuê ở nhà ăn của Bệnh viện Bạch Mai Hà Nội với công việc đưa cơm tới các khoa, phòng trong Bệnh viện.
Ngày 25/3, bệnh nhân đã đến Bệnh viện Nhiệt đới làm các xét nghiệm, chụp tim, phổi cho kết quả bình thường. Làm test nhanh COVID-19 cho kết quả âm tính.
Chiều 27/3, bệnh nhân đi xe khách từ Bệnh viện Bạch Mai về Đại Từ; sau đó vào khám tại Bệnh viện đa khoa huyện Đại Từ với triệu chứng đau đầu, chóng mặt. Khai thác ban đầu, bệnh nhân cho biết ở nhà không đi đâu và bị đau đầu, chóng mặt nên đi khám. Bệnh nhân được lập hồ sơ bệnh án điều trị tại khoa nội, xét nghiệm công thức máu và đường máu cho kết quả bình thường.
Tuy nhiên, đến 20h cùng ngày, bệnh nhân có biểu hiện đau họng, sốt, kiểm tra thân nhiệt 37,6 độ C. Lúc này, sau khi phát hiện bệnh nhân vừa làm thuê ở nhà ăn của Bệnh viện Bạch Mai Hà Nội, Bệnh viện đa khoa huyện Đại Từ đã chuyển bệnh nhân xuống khu vực cách ly, phun thuốc khử khuẩn toàn bộ khu vực từ phòng khám đến khoa Nội. Lấy mẫu xét nghiệm gửi về Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên.
Đến đêm 28/3, bệnh nhân được chuyển về Bệnh viện nhiệt đới Trung ương (cơ sở 2 Đông Anh) để cách ly điều trị.
Liên quan đến bệnh nhân H.T.N, đến nay tỉnh Thái Nguyên đã cách ly 8 bệnh nhân cùng phòng; cách ly tại chỗ 12 cán bộ của Bệnh viện đã tiếp xúc với bệnh nhân. Ngoài ra, hơn 10 người đi cùng chuyến xe LIMOSINE với bệnh nhân cũng được cách ly tại Bệnh viện Lao và Bệnh phổi Thái Nguyên.
Thông báo khẩn của Sở Y tế tỉnh Tây Ninh.
Ngày 29/3, Sở Y tế tỉnh Tây Ninh đã phát đi Thông báo khẩn về trường hợp một nam thanh niên trốn khỏi khu cách ly khi đang trong thời gian bắt buộc phải cách ly tập trung.
Theo đó, anh Lê Văn Vũ, sinh ngày 8/01/1991 (ngụ tại ấp Nhà Thờ, xã Trung Bình, huyện Trần Đề, tỉnh Sóc Trăng) từ Campuchia nhập cảnh về Việt Nam qua cửa khẩu Mộc Bài (Tây Ninh) vào ngày 19/3. Ngay sau đó, anh Vũ được cơ quan chức năng đưa vào khu cách ly tập trung tại xã Lợi Thuận, huyện Bến Cầu (Tây Ninh).
Tuy nhiên, rạng sáng ngày 29/3, anh Vũ đã trốn khỏi khu cách ly tập trung, trong khi chưa được xét nghiệm virus SARS-CoV-2.
Sở Y tế tỉnh Tây Ninh đã ra thông báo khẩn số 1170/SYT-NVY gửi Sở Y tế tỉnh Sóc Trăng và UBND huyện, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh Tây Ninh; đồng thời kêu gọi gia đình vận động anh Vũ ra khai báo tại cơ sở y tế gần nhất để được cách ly tập trung theo quy định, cũng như phối hợp với cơ quan chức năng tìm anh Lê Văn Vũ ngoài cộng đồng.
Được biết, 14h ngày 29/3, lực lượng chức năng đã tìm thấy anh Lê Văn Vũ tại quận Tân Phú (TP. Hồ Chí Minh) và buộc người này phải cách ly lại từ đầu trong 14 ngày.
Đây chỉ là hai trong số rất nhiều trường hợp vi phạm các quy định về cách ly tập trung, khai báo y tế bắt buộc. Dù bất cứ lý do gì, những vi phạm này đã và đang tạo ra nguy cơ lớn về việc lây lan dịch, bệnh ra cộng đồng.
Chia sẻ trên báo điện tử Đảng cộng sản Việt Nam, Đại tá Nguyễn Văn Chất, Khoa Công tác đảng, công tác chính trị, Trường Sĩ quan Chính trị (Bộ Quốc phòng) cho biết, dịch bệnh COVID-19 rất nguy hiểm và có khả năng lây lan lớn, trên diện rộng.
Thực tế, nhiều nước trên thế giới hiện đang phải trả giá cho việc thiếu cảnh giác với COVID-19. Ở Việt Nam, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị xã hội, đến nay dịch bệnh này đã được ngăn chặn có hiệu quả.
Song, mọi nỗ lực, cố gắng của Chính phủ và các lực lượng có thể bị ảnh hưởng nếu còn tiếp tục những trường hợp như bệnh nhân ở Thái Nguyên hay nam thanh niên ở Sóc Trăng.
“Hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ quân đội đã phải nhường doanh trại cho người dân cách ly; hàng vạn y, bác sỹ đã không quản vất vả ngày đêm chăm sóc bệnh nhân... Những sự nỗ lực đó chỉ thực sự có ý nghĩa khi chúng ta ngăn chặn và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm nói trên”, Đại tá Nguyễn Văn Chất nhấn mạnh.
Có thể bị phạt tù tới 12 năm
Ở góc nhìn pháp lý, chia sẻ trên báo Thanh niên, bà Lê Thị Vân Anh, vụ Phó vụ trưởng Vụ Pháp luật hình sự - hành chính (Bộ Tư pháp), cho biết pháp luật hiện hành có đủ khung chế tài để xử lý.
Theo quy định tại điều 3 luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2007 và Quyết định số 219/QĐ-BYT ngày 29/1/2020 của Bộ Y tế thì bệnh viêm đường hô hấp cấp gây dịch COVID-19 là bệnh truyền nhiễm nhóm A, tức là bệnh truyền nhiễm đặc biệt nguy hiểm, có khả năng lây truyền rất nhanh, phát tán rộng và tỷ lệ tử vong cao.
Tại điều 8 luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm quy định về 7 hành vi bị nghiêm cấm, trong đó có hành vi không chấp hành các biện pháp phòng, chống bệnh truyền nhiễm theo yêu cầu của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền. "Những trường hợp cố tình không tuân thủ các yêu cầu cách ly hoặc thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch bệnh khác của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền bị coi là vi phạm, tùy theo tính chất, mức độ sẽ bị xử lý về hành chính hoặc hình sự", bà Vân Anh nói.
Bà Lê Thị Vân Anh cho hay, việc xử lý vi phạm hành chính sẽ căn cứ theo Nghị định số 176/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế (điều 10).
Theo đó, người nào từ chối hoặc trốn tránh việc áp dụng quyết định cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với người mắc bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A, đối tượng kiểm dịch y tế biên giới mắc bệnh hoặc mang tác nhân gây bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A thì sẽ bị phạt tiền từ 5 đến 10 triệu đồng.
Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người tại điều 240, theo đó, khoản 1 điều luật này liệt kê 3 nhóm hành vi cấu thành tội, trong đó có nội dung "làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người". Theo bà Lê Thị Vân Anh, nhóm hành vi "làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người”, pháp luật hình sự chưa có quy định cụ thể.
Tuy nhiên, việc áp dụng quy định này của bộ luật Hình sự cần đặt trong mối quan hệ với quy định của luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm. Theo đó, hành vi cố ý trốn tránh yêu cầu cách ly hoặc không thực hiện yêu cầu cách ly của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền, dẫn đến hậu quả làm lây lan dịch bệnh này cho người khác thì có thể bị xem xét xử lý hình sự về tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người với tình tiết “làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người”, với hình phạt từ 50 đến 200 triệu đồng, phạt tù từ 1 đến 5 năm.
Trường hợp hành vi vi phạm này dẫn đến hậu quả là phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc Bộ trưởng Bộ Y tế, hoặc làm chết 1 người thì bị phạt tù từ 5 đến 10 năm. Trường hợp hành vi vi phạm dẫn đến hậu quả là phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ, hoặc làm chết 2 người trở lên thì bị phạt tù từ 10 đến 12 năm.
Trong trường hợp cố tình không thực hiện yêu cầu cách ly hoặc trốn cách ly khi có yêu cầu của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền, nếu chưa gây hậu quả là làm lây lan dịch bệnh cho người khác thì xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt cao nhất, vì đây là thời điểm nguy hiểm của dịch.
"Trong thời điểm hiện nay, chúng ta cần áp dụng những biện pháp xử lý nghiêm minh để răn đe”, bà Lê Thị Vân Anh nêu quan điểm.
Đã có hướng dẫn xét xử tội phạm liên quan đến dịch COVID-19
Ngày 30/3, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Công văn 45/TANDTC-PC về việc xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống dịch bệnh COVID-19.
Tại Công văn này, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã hướng dẫn áp dụng pháp luật và tổ chức xét xử đối với một số hành vi vi phạm pháp luật phổ biến có đủ yếu tố cấu thành tội phạm trong phòng, chống dịch bệnh.
Theo đó, người đã được thông báo mắc bệnh; người nghi ngờ mắc bệnh hoặc trở về từ vùng có dịch bệnh COVID-19 đã được thông báo cách ly thực hiện một trong các hành vi lây truyền dịch bệnh COVID-19 cho người khác thì bị coi là trường hợp thực hiện “hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người” quy định tại điểm c khoản 1 Điều 240 Bộ luật Hình sự và bị xử lý về tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm cho người, gồm các hành vi:
- Trốn khỏi nơi cách ly
- Không tuân thủ quy định về cách ly
- Từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly
- Không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối
Người chưa bị xác định mắc bệnh COVID-19 nhưng sống trong khu vực đã có quyết định cách ly, quyết định phong tỏa thực hiện một trong các hành vi sau đây gây thiệt hại từ 100 triệu đồng trở lên do phát sinh chi phí phòng, chống dịch bệnh thì bị xử lý về tội vi phạm quy định về an toàn ở nơi đông người theo quy định tại Điều 295 Bộ luật hình sự:
- Trốn khỏi khu vực bị cách ly, khu vực bị phong tỏa
- Không tuân thủ quy định cách ly
- Từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly
- Không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối
Chủ cơ sở kinh doanh, người quản lý cơ sở kinh doanh dịch vụ (như quán ba, vũ trường, karaoke, dịch vụ mát-xa, cơ sở thẩm mỹ...) thực hiện hoạt động kinh doanh khi đã có quyết định tạm đình chỉ hoạt động kinh doanh để phòng chống dịch bệnh COVID-19 của cơ quan, người có thẩm quyền, gây thiệt hại từ 100 triệu đồng trở lên do phát sinh chi phí phòng, chống dịch bệnh thì bị xử lý về tội vi phạm quy định về an toàn ở nơi đông người theo quy định tại Điều 295 Bộ luật Hình sự.
Người có hành vi đưa lên mạng máy tính, mạng viễn thông thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, thông tin xuyên tạc về tình hình dịch bệnh COVID-19, gây dư luận xấu thì bị xử lý về tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông theo quy định tại Điều 288 Bộ luật Hình sự.
Người có hành vi đã, đang hoặc nhằm đưa trái phép thuốc, vật tư y tế dùng vào việc phòng, chống dịch bệnh COVID-19 ra khỏi biên giới nước CHXHCN Việt Nam nhằm thu lợi bất chính thì bị xử lý về tội buôn lậu theo quy định tại Điều 188.
Người có hành vi lợi dụng sự khan hiếm hoặc tạo sự khan hiếm giả tạo trong tình hình dịch bệnh COVID-19 để mua vét hàng hóa đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công bố là mặt hàng bình ổn giá hoặc hàng hóa được Nhà nước định giá nhằm bán lại để thu lợi bất chính thì bị xử lý về tội đầu cơ theo quy định tại Điều 196.
Tại Công văn này, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao yêu cầu áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với trường hợp phạm tội gây hậu quả nghiêm trọng (như làm lây lan dịch bệnh cho từ 2 người trở lên, làm chết người...).
Đồng thời, trong thời gian có dịch bệnh COVID-19 phải đưa các vụ án liên quan đến phòng, chống COVID-19 ra xét xử (nhưng phòng xử án tối đa 10 người, khoảng cách giữa những người tham gia phiên tòa tối thiểu 2m...) và có phương án tuyên truyền phù hợp để bảo đảm công tác giáo dục, phòng ngừa chung.
Hoàng Mai (tổng hợp)
