Dế trũi vừa biết bay, biết bơi lại vừa có thể di chuyển nhanh nhẹn trên mặt đất. Tại Trung Quốc, chính nhờ siêu năng lực này mà chúng còn được gọi là “hải không lục” (tạm dịch: Biển, bầu trời, đất liền). Ngoài ra, một số vùng còn gọi chúng với biệt danh “chó đất”.
Từ lâu nay, dế trũi gây hại cho mùa màng, chúng thường đào những đường hầm ngang dọc trên mặt luống để cắn rễ hoặc làm đứt rễ cây con, khiến cây dễ chết. Không chỉ riêng nông dân Việt Nam ghét bỏ chúng, những người làm nghề nông ở Trung Quốc cũng coi chúng là “kẻ thù”.
Loài côn trùng này rất giàu chất dinh dưỡng, chứa nhiều loại axit amin và các nguyên tố vi lượng có lợi cho cơ thể con người. Dế trũi có vị mặn và giòn, có thể chế biến thành nhiều món như chiên, xào, xiên nướng, áp chảo…
Tại Trung Quốc còn dùng dế trũi như một loại dược liệu quý hiếm. Vị dược liệu này có công dụng lợi tiểu, chống phù nề, giải độc và hút ẩm, có thể nghiền thành bột để uống. Tại thị trường tỉ dân, giá dế trũi khô đang ở mức rất cao, lên đến 280 NDT/kg, tương đương hơn 974.000đ/kg. Ở Việt Nam, giá của chúng dao động từ 300.000 - 500.000đ/kg.
Loài côn trùng đáng ghét năm nào nay bỗng “một bước lên mây”, trở thành đặc sản đắt đỏ. Ảnh minh họa.
Tuy là côn trùng nhưng biết cách chế biến, dế trũi không chỉ là đặc sản thơm ngon mà còn là một nguyên liệu quý giá trong y học cổ truyền châu Á. Tại Việt Nam, người ta thường bắt chúng vào tháng 8 - 9, rửa sạch, nhúng vào nước sôi hoặc rượu rồi vặt cánh, bỏ râu, chân và đuôi, phơi hoặc sấy khô. Dược liệu này có vị mặn, tính hàn, không độc, có tác dụng lợi tiểu, chữa trướng bụng…
Loại côn trùng này trước đây bị coi là "oan gia nhà nông", bởi chúng có thể cắn phá rễ và thân non của cây trồng. Dế trũi trưởng thành có thể đào đường hầm dưới đất, khiến rễ của một số cây con bị tách khỏi đất, dẫn đến tình trạng cây con bị khô héo hoặc bị chết.
Tại Việt Nam, dế trũi cũng rất được lòng các thực khách sành ăn nhờ hương vị bùi béo, thơm ngon đặc biệt. Ở vùng Tây Bắc nước ta, dế trũi rang lá chanh còn được coi là đặc sản.
Không chỉ chinh phục nền ẩm thực Việt Nam, dế trũi cũng rất được yêu thích ở Trung Quốc và có thể chế biến thành nhiều món chiên, xào, áp chảo hay xiên nướng.
Thạc sĩ Hoàng Khánh Toàn chia sẻ với Sức khỏe & Đời sống về bài thuốc dân gian từ dễ trũi:
- Tiểu tiện bất lợi: Dế trũi 6 con, đăng tâm thảo 15g, sắc uống.
- Thuỷ thũng: Dế trũi 30g, đại hoàng 15g, trạch tả 15g, sấy khô tán bột, uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 5g với rượu vàng. Hoặc dế trũi lượng vừa đủ sấy khô tán bột, uống mỗi ngày 6g chia 2 lần sáng chiều.
- Sỏi tiết niệu: Dế trũi 7 con sấy khô tán bột, chia uống 3 lần trong ngày với rượu vàng.
- Cổ chướng mức độ nhẹ do xơ gan, đái ít: Dế trũi 6 con sấy khô tán bột, chia uống 3 lần trong ngày.
- Bí tiểu sau phẫu thuật: Dế trũi 7 con, bọ hung 7 con, sao tồn tính bằng nồi đất mới, tán bột, uống với nước trắng. Hoặc 30g sao tồn tính, tán bột, mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 3g với rượu vàng hoặc nước ấm.
- Phù do viêm thận, tiểu ít và đỏ, bụng chướng khó chịu: Dế trũi 7 con, vỏ dưa chuột già 30g, sắc kỹ 2 lần lấy 200 ml, chia uống 2 lần trong ngày.
Trúc Chi (t/h)
