Tuyến giáp ở người trưởng thành dù chỉ nặng từ 20 đến 30 gam nhưng là tuyến nội tiết lớn nhất, kiểm soát hoạt động bình thường của các cơ quan và mô khác nhau. Chính vì vậy, những tổn thương về tuyến giáp sẽ ảnh hưởng lớn đến sức khoẻ, giảm chất lượng cuộc sống.
Đáng lo ngại là trong những năm gần đây, tỉ lệ mắc các bệnh về tuyến giáp liên tục tăng cao và ngày càng trẻ hóa. Theo các chuyên gia y tế, có nhiều nguyên nhân gây bệnh tuyến giáp, một trong những nguyên nhân phổ biến nhất hiện nay là do ảnh hưởng của lối sống. Các chuyên gia nhấn mạnh, mỗi lần thức khuya đồng nghĩa với việc đang làm suy giảm tuổi thọ tuyến giáp.
Giáo sư Phó Vĩnh Thanh, Khoa Phẫu thuật Tuyến giáp, Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh Chiết Giang (Trung Quốc) lấy ví dụ về trường hợp Tiểu Linh (19 tuổi) được phát hiện mắc ung thư tuyến giáp khi kiểm tra sức khoẻ thời điểm mới vào đại học.
Thức khuya sẽ dẫn đến rối loạn đồng hồ sinh học, sức đề kháng của cơ thể giảm sút, khả năng miễn dịch cũng bị suy giảm, từ đó có thể kéo theo bệnh tuyến giáp. Ảnh minh họa
Sau quá trình thăm khám, giáo sư Phó phát hiện thói quen sinh hoạt của Tiểu Linh rất thất thường. Nữ sinh thường xuyên thức khuya cũng như ăn nhiều đồ ăn dầu mỡ khiến thân hình khá mũm mĩm. May mắn, bệnh ung thư tuyến giáp của Tiểu Linh vẫn đang ở giai đoạn đầu và đã hồi phục khá tốt sau ca phẫu thuật.
Giáo sư Phó Vĩnh Thanh cho biết, các bệnh về tuyến giáp có liên quan mật thiết đến sức đề kháng và hệ miễn dịch của cơ thể. Thức khuya sẽ dẫn đến rối loạn đồng hồ sinh học, sức đề kháng của cơ thể giảm sút, khả năng miễn dịch cũng bị suy giảm, từ đó có thể kéo theo bệnh tuyến giáp.
Cùng với đó, áp lực lớn trong cuộc sống cũng có thể ảnh hưởng xấu đến tuyến giáp. Bác sĩ Ngụy Giai Bình, Trưởng Khoa Nội tiết, Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh Chiết Giang (Trung Quốc) nêu ví dụ về trường hợp của Bình Bình - một cô gái 26 tuổi đã đi làm được 3 năm.
Từ khi bắt đầu đi làm, cô thường xuyên làm thêm giờ, thức đến 2 - 3 giờ sáng mới ngủ. Khi đi khám, cô gái cho biết đã xuất hiện những triệu chứng như đổ mồ hôi, khó chịu, hồi hộp và run tay trong hơn 1 tháng. Ở công ty, cô thường xuyên không kiềm chế được tính nóng nảy, ngủ không ngon, khó ngủ, sau khi ngủ rất dễ tỉnh lại.
Bác sĩ Nguỵ khẳng định Bình Bình có tất cả các triệu chứng điển hình của bệnh cường giáp. Người bệnh thường bị ứ đọng gan, dễ cáu kỉnh, sợ nóng, đổ mồ hôi nhiều, rối loạn nhịp tim, có thể là triệu chứng của bệnh cường giáp.
"Bệnh cường giáp chủ yếu là do gan ứ đọng và chuyển thành nhiệt. Để điều trị, cần làm dịu gan và thanh nhiệt, tiếp thêm sinh lực cho lá lách và làm dịu thần kinh", bác sĩ Nguỵ cho biết.
Thông qua các phương pháp điều trị đông tây y kết hợp, tình trạng sức khoẻ Bình Bình đã được cải thiện rõ rệt, các triệu chứng run tay, nóng nảy bất thường đã được kiểm soát.
Ngoài ra, giáo sư Phó cũng nói thêm rằng phụ nữ bị ảnh hưởng bởi mức độ hormone.Có nhiều khả năng phát triển bệnh tuyến giáp hơn nam giới. Gần 3 trong số 5 bệnh nhân là phụ nữ.
Bệnh tuyến giáp nguy hiểm như thế nào?
Tuyến giáp là một cơ quan nội tiết rất quan trọng trong cơ thể, nằm ở phía trước cổ. Vai trò của tuyến giáp đó là tiết ra hormone và được vận chuyển đến các tế bào cơ thể thông qua các mạch máu và giúp điều chỉnh nhiệt độ cơ thể phù hợp môi trường, giữ cho não luôn minh mẫn, tim đập đều...
Khi nội tiết bị rối loạn sẽ trực tiếp làm tăng áp lực lên chính tuyến giáp. Dẫn đến các triệu chứng như suy giáp, không được cải thiện kịp thời sẽ dẫn đến ung thư tuyến giáp.
Trên thực tế, ung thư tuyến giáp tiến triển tương đối chậm và bệnh nhân thường có tiên lượng tốt. Nếu phát hiện sớm thì bệnh sẽ không gây nhiều nguy hiểm với tỉ lệ điều trị khỏi bệnh cao.
Tuy nhiên, nếu không chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh ung thư tuyến giáp có thể lan rộng đến các bộ phận khác của cơ thể và gây ra hậu quả nghiêm trọng.
Đáng chú ý, ung thư tuyến giáp thường không gây ra triệu chứng trong giai đoạn đầu. Chỉ khi bệnh tiến triển, các triệu chứng nổi hạch ở cổ, khó nuốt hoặc khó thở, giảm cân đột ngột hoặc tăng cân, và mệt mỏi mới xuất hiện rõ ràng.
Trong trường hợp bệnh nhân mắc ung thư tuyến giáp thể tủy hoặc ung thư tuyến giáp dạng thoái biến, các khối u trong tuyến giáp có thể di căn đến các hạch vùng cổ và trung thất, thậm chí đến gan, phổi và xương thông qua hệ bạch huyết.
Làm thế nào để bảo vệ sức khỏe tuyến giáp?
Giáo sư Phó đã đưa ra những gợi ý giúp chúng ta có thể ngăn ngừa và sớm phát hiện các vấn đề về tuyến giáp. Cụ thể như sau:
1. Tránh thức khuya, giữ tinh thần vui vẻ
Cần kết hợp công việc và nghỉ ngơi, sống điều độ, tránh làm việc quá sức, giữ tinh thần vui vẻ, học cách giải quyết nhanh chóng những cảm xúc tiêu cực.
2. Tránh xa bức xạ ion hóa và chất phóng xạ
Đặc biệt, thanh thiếu niên và trẻ em cần tránh điều này. Các bậc phụ huynh nên cố gắng hạn chế và không nên chủ động yêu cầu chụp CT, X-quang… Ngoài ra, lượng bức xạ từ máy tính, điện thoại di động, TV và các vật dụng khác tương đối thấp nên không cần quá lo lắng.
3. Ăn uống điều độ, lành mạnh và tích cực tập thể dục
Cần duy trì thói quen ăn đều đặn ba bữa mỗi ngày và đủ lượng. Không bỏ bữa sáng và bữa tối chỉ nên ăn no 7 phần. Trong khẩu phần ăn mỗi ngày nên chứa nhiều rau quả, hạn chế chất béo, cay, rượu, đồ ngọt… Tích cực tập thể dục để nâng cao khả năng miễn dịch của cơ thể.
4. Khám sức khỏe định kỳ
Khám sức khỏe định kỳ mỗi năm một lần. Sau 35 tuổi, đặc biệt là phụ nữ, tốt nhất nên kiểm tra chức năng tuyến giáp và siêu âm tuyến giáp 5 năm một lần. Phụ nữ mang thai phải kiểm tra chức năng tuyến giáp; trước khi chuẩn bị mang thai, phụ nữ nên sàng lọc hormone kích thích tuyến giáp (TSH) và các chỉ số liên quan khác. Nếu xảy ra các triệu chứng như khàn giọng, áp lực hoặc khó thở, hãy đi khám ngay.
Bên cạnh đó, để phòng bệnh tuyến giáp, chuyên gia khuyến cáo hạn chế ăn 2 nhóm thực phẩm
-Thực phẩm chứa gluten
Những người mắc bệnh celiac hoặc không dung nạp gluten không nên ăn thực phẩm chứa gluten. Theo đánh giá năm 2021 được công bố trên tạp chí Nutrients, bệnh celiac và các bệnh tuyến giáp tự miễn dịch như viêm tuyến giáp Hashimoto… luôn xuất hiện cùng nhau.
Đánh giá ghi nhận, các vi sinh vật đường ruột không chỉ ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch và sự hấp thụ các vi chất dinh dưỡng, mà còn cả chức năng tuyến giáp. Đó là lý do nếu bạn bị bệnh celiac, hãy duy trì chế độ ăn không có gluten nghiêm ngặt.
- Thực phẩm chế biến, đồ ăn nhanh
Để phòng bệnh tuyến giáp, bạn nên hạn chế ăn thực phẩm chế biến, đồ ăn nhanh. Ảnh minh họa
Nếu bạn đang nghĩ đến việc tăng lượng thức ăn mặn nhằm bổ sung thêm i-ốt vào chế độ ăn uống để tốt hơn cho sức khỏe tuyến giáp thì hãy nghĩ lại. Theo Viện Y tế Quốc gia Mỹ, các nhà sản xuất thường không sử dụng muối i-ốt trong các sản phẩm của mình.
Thực tế, nếu bạn ăn thường xuyên nhóm thực phẩm này sẽ khiến cơ thể hấp thụ nhiều natri. Đây là nguyên nhân gây huyết áp cao, bệnh tim mạch…
Tương tự như thực phẩm chế biến sẵn, các chuỗi thức ăn nhanh cũng không bắt buộc phải sử dụng muối i-ốt mới ra sản phẩm. Theo Hiệp hội Tuyến giáp Hoa Kỳ (ATA), bạn nên tránh đồ ăn ở nhà hàng vì không có cách nào xác định thực phẩm bạn dùng có sử dụng muối i-ốt hay không. Chưa kể, thực phẩm chế biến sẵn vốn cũng không tốt cho sức khỏe nếu ăn thường xuyên.
Minh Hoa (t/h)
