Ảnh: Ashraf Amra/Anadolu/Getty Images.
Đánh giá này được soạn thảo bởi Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia và được ba nguồn tin nội bộ chia sẻ với CNN. Theo đó, khoảng 40-45% trong số 29.000 bom không đối đất mà Israel sử dụng là bom không dẫn đường. Đánh giá này cho biết phần còn lại đều là bom dẫn đường chính xác cao.
Các loại bom không dẫn đường thường kém chính xác và có thể mang lại đe dọa cao hơn cho dân thường, đặc biệt là tại các khu vực đông dân như Gaza. Số lượng bom không dẫn đường mà Israel sử dụng có thể đã góp phần vào con số thương vong ngày càng tăng vọt tại Gaza.
Vào ngày thứ Ba, Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu, Israel đã “đánh bom bừa bãi” tại Gaza.
Khi được yêu cầu bình luận về đánh giá này, phát ngôn viên của IDF Nir Dinar phát biểu: “Chúng tôi sẽ không phát biểu về các loại đạn dược được sử dụng”.
Thiếu tá Keren Hajioff, phát ngôn viên người Israel, trong ngày thứ Tư cho biết “là một quân đội cam kết theo sát luật pháp quốc tế và quy tắc tham chiến có đạo đức, chúng tôi đã đầu tư lượng lớn tài nguyên vào giảm thiểu nguy hại đối với dân thường mà Hamas đã ép phải làm lá chắn sống. Cuộc chiến của chúng tôi được thực hiện nhằm vào Hamas, không phải người dân Gaza”.
Tuy nhiên các chuyên gia cho rằng nếu Israel sử dụng lượng bom không dẫn đường theo thông tin mà Mỹ đưa ra thì điều này là đi ngược lại với những khẳng định của Israel về giảm thiểu thương vong đối với thường dân.
Brian Castner, một cựu sĩ quan thuộc lực lượng Xử lý Vật liệu Nổ (EOD) hiện đang là cố vấn khủng hoảng cấp cao về vũ khí và chiến dịch quân sự tại Amnesty International cho biết: “Tôi vô cùng ngạc nhiên và lo ngại”.
“Sử dụng vũ khí có thể tấn công mục tiêu một cách chính xác đã đủ tệ. Việc sử dụng vũ khí không có tính chính xác đó là vấn đề về làm hại thường dân với mức độ khủng khiếp, và chúng ta còn không thể cho rằng những quả bom này được thả chính xác vào những vị trí mà lực lượng Israel muốn”.
Chia rẽ ngày càng lớn giữa Mỹ và Israel
Báo cáo về đánh giá này được đưa ra trong thời điểm vô cùng nhạy cảm của quan hệ Mỹ-Israel, sau khi Nhà Trắng trong ngày thứ Tư đang phải giải quyết bình luận về việc Israel đang “đánh bom bừa bãi” của Tổng thống Biden và đồng thời khẳng định Israel đang bảo vệ dân thường.
Một sự chia rẽ ngày càng lớn giữa hai nước đã xuất hiện về cách quân đội Israel đang thực hiện chiến dịch chống lại Hamas tại Gaza, sau khi Hamas thực hiện cuộc tấn công ngày 7 tháng 10.
Phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby trong một cuộc họp báo vào ngày thứ Tư đã cho biết trong ngày thứ Ba, cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan thuộc chính quyền ông Biden đã bắt đầu cuộc viếng thăm dài hai ngày tại Israel, nơi ông sẽ gặp Thủ tướng Benjamin Netanyahu và thực hiện “thảo luận vô cùng nghiêm túc” với các quan chức Israel trong cuộc viếng thăm này. Ông Sullivan sẽ thảo luận với chính phủ Israel về “những nỗ lực để có thể chiến đấu một cách chính xác hơn và giảm thiểu nguy hại cho thường dân”.
Marc Garlasco, cựu phân tích viên về quân đội và điều tra viên về tội ác chiến tranh của LHQ từng đảm nhiệm vai trò trưởng phòng mục tiêu giá trị cao thuộc Phòng Tác chiến Lầu Năm Góc vào năm 2003, cho biết việc sử dụng bom không dẫn đường tại khu vực đông dân như Gaza tăng khả năng trượt mục tiêu và đồng thời tăng khả năng làm hại dân thường.
Một quan chức Mỹ cho biết, chính phủ Mỹ tin rằng quân đội Israel đang sử dụng bom không dẫn đường phối hợp với chiến thuật mang tên “đánh bom bổ nhào”, trong đó máy bay đánh bom sẽ lao thẳng về phía mục tiêu trước khi thả bom, và quan chức này cho biết biện pháp này giúp bom được thả chính xác hơn vì bom sẽ được thả gần mục tiêu hơn. Quan chức này cho biết Mỹ tin rằng các bom không dẫn đường được sử dụng trong đánh bom bổ nhào có thể có mức chính xác tương tự như bom dẫn đường.
Tuy nhiên ông Garlasco cho rằng quân đội Israel “cần phải sử dụng vũ khí chính xác nhất có thể tại khu vực đông dân như vậy”. Với bom không dẫn đường, “có quá nhiều biến số cần phải cân nhắc có thể dẫn tới độ chính xác khác biệt vô cùng lớn giữa các cuộc đánh bom khác nhau”. Ông cũng cho biết, quân đội Mỹ đã chủ động ngừng sử dụng bom không dẫn đường trong thập kỷ qua.
Hiện vẫn chưa rõ loại bom không dẫn đường được sử dụng là gì, tuy nhiên các chuyên gia cho biết, quân đội Israel đã sử dụng bom M117 và chúng có vẻ không có hệ thống dẫn đường. Không quân Israel đã đăng tải một hình ảnh một máy bay chiến đấu có vẻ được trang bị bom M117 trên X trong tháng 10.
Một nguồn tin có thông tin về các cuộc chuyển giao vũ khí trước CNN đã cho biết, Mỹ cũng đã cung cấp bom không dẫn đường cho Israel, bao gồm 5,000 bom Mk82, xác minh một báo cáo của Wall Street Journal. Tuy nhiên Mỹ cũng đã cung cấp cho Israel các hệ thống có thể chuyển hóa các bom không dẫn đường này thành “bom thông minh”, bao gồm hệ thống JDAM và hệ thống SPICE. Mỹ đã cung cấp khoảng 3.000 bộ JDAM cho Israel từ ngày 7 tháng 10, và trước quốc hội trong tháng vừa rồi đã cho biết có ý định chuyển một lượng các gói SPICE trị giá 320 triệu USD.
Trong ngày thứ Tư, ông Kirby cho biết, Israel đang “làm mọi thứ có thể để giảm thương vong thường dân”. Nhưng Mỹ đã liên tục hối thúc Israel cần tấn công chính xác hơn và cẩn thận hơn khi tấn công các mục tiêu Hamas tại Gaza.
Tuy nhiên, chính quyền Tổng thống Biden không có ý định đặt điều kiện cho các gói viện trợ quân sự tới Israel, mặc cho các lời kêu gọi ngừng cung cấp cho tới khi Israel làm nhiều hơn để bảo vệ thường dân từ các nhà lập pháp đảng Dân Chủ và tổ chức nhân quyền. Một quan chức Mỹ cho biết, ông Biden tin rằng chiến lược ngầm đặt áp lực thay đổi chiến thuật lên Israel đã hiệu quả hơn là đe dọa sẽ ngừng viện trợ vũ khí.
Nguyễn Quang Minh (theo CNN)
