Ảnh: Bộ Quốc phòng Mỹ.
Trong thứ Tư, Bộ Tư lệnh Trung ương Mỹ (CENTCOM) cho biết đã gửi hơn một triệu viên đạn tịch thu từ Iran cho lực lượng vũ trang Ukraine. Lượng đạn dược này đã được vận chuyển trong ngày thứ Hai.
“Chính phủ đã chiếm quyền sở hữu lượng đạn dược này vào ngày 20 tháng 7 năm 2023, thông qua yêu cầu thu hồi mà Bộ Tư pháp đưa ra đối với Đoàn Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) của Iran”.
Trong tháng 3, Bộ Tư pháp Mỹ đã tuyên bố yêu cầu thu hồi một triệu viên đạn của Iran, hàng ngàn ngòi nổ tiệm cận cho các lựu đạn tên lửa đẩy và hàng ngàn kg nhiên liệu đốt cho các lựu đạn này. Hải quân Mỹ đã tịch thu từ Iran khi chúng đang được vận chuyển tới Yemen.
“Lượng đạn dược này vốn được lực lượng hải quân của Bộ Tư lệnh Trung ương tịch thu từ thuyền buồm không có cờ quốc tịch MARWAN 1 vào ngày 9 tháng 12 năm 2022. Lượng đạn dược này đã trên đường vận chuyển từ IRGC tới lực lượng Houthis tại Yemen, vi phạm Nghị quyết số 2216 của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc”.
Chính quyền Tổng thống Biden trong nhiều tháng qua đã cân nhắc cách vận chuyển lượng vũ khí tịch thu này tới Ukraine một cách hợp pháp, khi chúng được dự trữ tại các cơ sở của CENTCOM tại Trung Đông.
Trong năm vừa qua, Hải quân Mỹ đã tịch thu hàng ngàn súng trường từ Iran và hơn một triệu viên đạn từ các tàu vận chuyển vũ khí tới Yemen có nguồn gốc từ Iran. Những vụ tịch thu này thường được thực hiện bởi lực lượng địa phương, nhắm vào các tàu không quốc tịch trên các tuyến đường biển thường được sử dụng để buôn lậu vũ khí tới lực lượng Houthis tại Yemen.
Vào giữa tháng 1 năm 2023, Mỹ đã hỗ trợ lực lượng Pháp, tịch thu 3.000 súng trường đang được vận chuyển từ Iran tới Yemen, cùng với 23 tên lửa dẫn đường chống xe tăng. Theo sau vụ tịch thu này, chính phủ Mỹ đã tuyên bố sở hữu lượng vũ khí bị tịch thu.
Theo CENTCOM, những vụ bắt giữ tịch thu vũ khí được vận chuyển trái phép trên kết thúc sau hai tháng, Mỹ và đối tác đã tịch thu tổng cộng 5.000 vũ khí và 1.6 triệu viên đạn.
Bộ Tư pháp Mỹ và các quan chức quốc phòng đã làm việc để tìm kiếm một hành lang pháp lý cho phép gửi lượng vũ khí này tới cho Ukraine, và một trong những hành lang đó là thông qua các cơ quan tịch thu dân sự.
Bộ Tư pháp đã gửi hai đơn khiếu nại tịch thu lượng đạn dược và vũ khí của Iran trong năm 2023. Bên cạnh tuyên bố trong tháng 3, Bộ Tư pháp cũng đã tuyên bố trong tháng 7 về việc đang đưa ra yêu cầu thu hồi “hơn 9.000 khẩu súng trường, 284 khẩu súng máy, khoảng 194 súng phóng tên lửa, hơn 70 tên lửa dẫn đường chống xe tăng và hơn 700 ngàn viên đạn” mà Hải quân Mỹ tịch thu từ Iran.
Jonathan Lord, thành viên cấp cao và giám đốc chương trình an ninh Trung Đông tại Trung tâm An ninh Mới của Mỹ, từng viết một bài báo xã luận hối thúc Mỹ gửi vũ khí tịch thu từ Iran tới Ukraine, đã cho biết: “Nhìn chung, Ukraine cần nhiều viện trợ để củng cố nỗ lực chiến tranh của họ, và mặc dù đây không phải là giải pháp cho mọi nhu cầu của Ukraine, nó vẫn sẽ mang lại hỗ trợ đáng kể cho họ”.
Lord cũng đã cho biết, quyết định này cũng có thể tiềm ẩn thông điệp về quan hệ giữa Iran và Nga.
“Trong hơn một năm, các UAV của Iran trong tay quân đội Nga đã được sử dụng để tấn công Ukraine. Việc Ukraine có thể tận dụng vũ khí tịch thu từ Iran để chống lại lực lượng Nga là một dạng công lý khá trớ trêu. Bên cạnh đó, chính sách này cũng có thể đặt áp lực lên quan hệ đang phát triển giữa Moscow và Tehran”.
Quyết định này có thể gây chia rẽ giữa Iran và Nga, hai quốc gia đề ra quan hệ hợp tác quốc phòng trong nhiều tháng qua, trong đó Iran cung cấp các máy bay không người lái cho Nga và Nga sẽ hợp tác với Iran trong các chương trình sản xuất tên lửa, thiết bị phòng không.
Nguyễn Quang Minh (theo CNN)
