Hoạt động này góp phần vừa bảo vệ thị trường nội địa, vừa tăng thu ngân sách nhà nước, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu.
Theo Cục Hải quan tính chung 10 tháng đầu năm 2025, toàn ngành đã phát hiện bắt giữ và xử lý là 15.121 vụ, trị giá hàng hóa vi phạm ước tính đạt 19.551 tỷ đồng; Số thu NSNN đạt: 710,33 tỷ đồng, và đã khởi tố 16 vụ và chuyển cơ quan khác khởi tố 100 vụ… Đáng chú ý, tình trạng buôn lậu vàng, ngoại tệ trái phép qua biên giới diễn ra phức tạp, gây áp lực lớn cho công tác kiểm soát và phòng chống vi phạm của lực lượng hải quan…
Trong tháng 10/2025, diễn biến phức tạp của thị trường vàng thế giới và trong nước với mức chênh lệch giá lớn đã làm gia tăng nguy cơ buôn lậu, vận chuyển trái phép vàng, tiền tệ qua biên giới, tập trung tại các tuyến đường bộ, đường thủy nội địa khu vực biên giới phía Nam giáp Campuchia (Tịnh Biên, Khánh Bình - An Giang, Bờ Y - Gia Lai) và giáp Lào (Lao Bảo - Quảng Trị).
Các đối tượng chủ yếu cất giấu vàng, tiền trong hành lý cá nhân, phương tiện vận tải; trên tuyến hàng không qua sân bay quốc tế Nội Bài và Tân Sơn Nhất nổi lên tình trạng cất giấu trong người, hành lý xách tay, đặc biệt trên các chuyến bay từ Đài Loan về Việt Nam.
Hoạt động lợi dụng loại hình trung chuyển, chuyển khẩu, quá cảnh để vận chuyển hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT vẫn tiếp diễn, tập trung tại các cửa khẩu biên giới với Trung Quốc, Lào và Campuchia. Thủ đoạn phổ biến là: khai sai, không khai báo nhãn hiệu hàng hóa được bảo hộ, trà trộn hàng vi phạm với hàng hợp pháp hoặc lợi dụng khai báo hải quan theo thủ tục đơn giản hàng quá cảnh để không khai nhãn hiệu hàng hóa…
Tuyến đường biển tiếp tục chiếm tỷ trọng vi phạm lớn nhất với 1.021/1.793 vụ vi phạm, chiếm 56,9% số vụ phát hiện, bắt giữ và xử lý. Tập trung tại các cảng biển lớn thuộc Chi cục HQKV II, III, XII. Nổi lên hiện tượng vi phạm về điều kiện, tiêu chuẩn, quy chuẩn NK, vi phạm quy định về nhãn mác của hàng hóa... Đáng chú ý, tại cảng biển Hải Phòng phát hiện các vụ việc NK hàng hóa đã qua sử dụng (quần áo, đồ gia dụng, máy móc...) thuộc danh mục cấm NK.
Tuyến đường bộ đã phát hiện 542/1.793 vụ vi phạm, chiếm 30,2% số vụ phát hiện, bắt giữ và xử lý, tập trung ở các tuyến biên giới Việt–Trung, Việt–Campuchia. Các đối tượng lợi dụng chính sách ưu đãi cư dân biên giới để buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa có giá trị cao (ngoại tệ, thuốc lá, điện thoại, vàng lá, thực phẩm đông lạnh…). Hoạt động mua bán, vận chuyển pháo nổ, đường kính trắng, thuốc bảo vệ thực vật tiếp tục diễn ra ở các tỉnh miền Trung và biên giới Việt – Lào.
Tuyến hàng không, trong tháng ghi nhận 105/1.793 vụ, chiếm 5,85% số vụ phát hiện, bắt giữ và xử lý; trị giá vi phạm ước tính 122 tỷ đồng, tăng 39 vụ so với tháng 9/2025. Vi phạm chủ yếu tại các cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng và các DN vận chuyển nhanh (FedEx, DHL, UPS…). Thủ đoạn thường gặp là lợi dụng loại hình phi mậu dịch, ký gửi hàng hóa, sử dụng giấy tờ tùy thân giả, địa chỉ không thật, thuê người nhận hộ, nhằm che giấu hành vi buôn lậu, vận chuyển hàng hóa, tiền tệ và ma túy.
Trước những diễn biến phức tạp về tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, Cục Hải quan đã ban hành nhiều văn bản cảnh báo, tăng cường, hướng dẫn nghiệp vụ, như: tăng cường ngăn chặn, phát hiện và xử lý đường nhập lậu; về tình hình sản xuất, mua bán và vận chuyển ma túy khu vực Mỹ - Latin... Chỉ đạo các Chi cục Hải quan khu vực rà soát, xây dựng, tổ chức tự kiểm tra công tác nghiệp vụ kiểm soát Hải quan nhằm tăng cường công tác kiểm soát hải quan, chống buôn lậu; nâng cao hiệu quả, đẩy nhanh tiến độ lập hồ sơ nghiệp vụ kiểm soát hải quan.
Tham mưu Bộ Tài chính trình Chính phủ: Xây dựng Kế hoạch hành động về đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, GLTM, hàng giả, xâm phạm quyền SHTT. Với vai trò là Cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo 389 Bộ Tài chính, Cục Hải quan đã tham mưu kiện toàn Ban Chỉ đạo 389 quốc gia trên cơ sở tiếp thu ý kiến thẩm định của Bộ Nội vụ.
Ban hành Kế hoạch cao điểm chống buôn lậu, GLTM và hàng giả trước, trong và sau Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026 của Cục Hải quan. Trao đổi thông tin với Hải quan Campuchia trong việc xử lý các vụ việc hỗ trợ xác minh còn tồn đọng, thống nhất các nội dung làm việc và tổ chức thành công Hội nghị Hải quan biên giới Việt Nam - Campuchia lần thứ 6. Chuẩn bị tổng kết Chiến dịch Con Rồng Mê- kông giai đoạn VII.
Kết quả bắt giữ và xử lý vi phạm: Từ ngày 15/9 - 14/10/2025, cơ quan Hải quan đã phát hiện, bắt giữ và xử lý 1.793 vụ (tăng 18 vụ, tương đương 1,01% so với cùng kỳ năm trước); trị giá hàng hóa vi phạm ước tính 1.856 tỷ đồng. Số thu NSNN xấp xỉ 46,1 tỷ đồng. Cơ quan Hải quan khởi tố 01 vụ (giảm 02 vụ, tương đương 66,7% so với cùng kỳ năm 2024), chuyển cơ quan khác khởi tố 07 vụ (giảm 06 vụ, tương đương 46,1% so với cùng kỳ năm trước).
Kết quả công tác đấu tranh phòng, chống ma tuý: Từ ngày 15/9-14/10/2025, cơ quan Hải quan đã chủ trì, phối hợp với các lực lượng Công an, Bộ đội Biên Phòng phát hiện, bắt giữ: 13 vụ/19 đối tượng, trong đó cơ quan Hải quan chủ trì 04 vụ. Tang vật thu được gồm: 24,94 kg ma túy các loại, cụ thể: 13,39 kg heroin; 9,55 kg ketamine; 2 kg ma túy tổng hợp.
Theo Cục Hải Quan, trong giai đoạn từ 15/12/2024-14/10/2025, cơ quan Hải quan đã đã chủ trì, phối hợp với các lực lượng Công an, Bộ đội Biên phòng phát hiện, bắt giữ: 165 vụ/213 đối tượng, trong đó cơ quan Hải quan chủ trì 67 vụ. Tang vật thu được khoảng: 2.326 kg ma túy các loại, cụ thể: 402,49gram thuốc phiện; 153 kg cần sa; 67,3 kg heroin; 1,86 kg cocain; 1.516 kg ketamine; 365 kg và 1.903 viên ma túy tổng hợp; 223 kg và 60.000 viên ma túy khác.
Như vậy, số thu ngân sách từ các vụ vi phạm này lên tới 710,33 tỷ đồng. Trong cùng thời gian, cơ quan hải quan đã khởi tố 16 vụ án và chuyển 100 vụ khác cho các cơ quan chức năng để tiếp tục xử lý, thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong phòng chống buôn lậu và gian lận thương mại.
Thanh Tâm
