Nhiều dự án thủy điện từng được cảnh báo sạt lở, bộ Công Thương nói gì

Kiên quyết đưa 472 dự án thủy điện nhỏ khỏi quy hoạch

Chiều 16/10, tại buổi họp báo thường kỳ của bộ Công Thương, trả lời báo chí rà soát an toàn hồ đập, thủy điện nhỏ và vấn đề quy hoạch thủy điện từ sự cố tại thuỷ điện Rào Trăng 3, ông Đỗ Đức Quân - Phó Cục trưởng cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (bộ Công Thương) cho nói rằng, sự cố tại thủy điện Rào Trăng 3 là vô cùng lớn, tổn thất rất nhiều về người và của. Đặc biệt, trước đó, từ năm 2011, bộ Tài nguyên và Môi trường đã có những cảnh báo về tác động của môi trường của những dự án thủy điện.

"Những cảnh báo của bộ Tài nguyên và Môi trường như bồi lắng, tác động về rừng, dòng chảy đều được chúng tôi lưu ý trong khi mà xem xét các quy hoạch. Đặc biệt, Thừa Thiên - Huế là khu vực là có rủi ro về tai biến địa chất rất là lớn, có khi lượng mưa thuộc diện lớn nhất của cả nước. Như thông tin chúng tôi nắm được là từ ngày 6/10 - 13/10, tại Huế bình quân lượng mưa phải từ 1500 đến 2000 mm. Tại huyện A Lưới gần dự án Rào Trăng 3, lượng mưa ở mức 2200 mm trong khoảng 1 tuần. Tại Bạch Mã thì còn thậm chí có lượng mưa 2500 đến 2600 mm. Do đó, tai biến địa chất rủi ro về chất lượng là rất lớn", ông Quân nói.

Cũng theo ông Quân, từ năm 2016 đến nay, tất cả các dự án thủy điện nhỏ, liên quan đến rừng tự nhiên, không có dự án nào được bổ sung quy hoạch.

"Các dự án được bổ sung quy hoạch đều được kiểm soát rất kỹ về đất, rừng. Các diện tích chiếm đất trước đây từ 4-5 ha/MW thì hiện chỉ còn bình quân 1-2 ha/MW, các tỉnh, địa phương cũng đã nhận thức rất tốt vấn đề này. Theo thống kê từ 2017, diện tích chiếm đất chưa đến 2 ha cho 1 MW. Chúng tôi đã có các chỉ thị thực hiện nghiêm túc, không có dự án nào được quy hoạch chiếm đất rừng tự nhiên; không bổ sung các dự án dưới 3 MW vào quy hoạch nữa.

Thời gian qua, chúng tôi đã kiên quyết loại khỏi quy hoạch 8 dự án thủy điện bậc thang, 472 dự án thủy điện nhỏ và 213 vị trí tiềm năng thủy điện. Đây là các dự án có chiếm nhiều diện tích đất hoặc có ảnh hưởng lớn đến môi trường, kinh tế, xã hội", ông Quân nói.

Về việc ở Huế, khu vực khu bảo tồn thiên nhiên Phong Điền có tới 4 dự án thủy điện, ông Quân cho rằng, trước đây, dự án này chỉ chiếm một phần đất rừng, hiện tại, vấn đề này đã được giải quyết.

"Khu vực rừng Phong Điền có liên quan đến dự án An Linh. Trước đây, có chiếm một số diện tích đất rừng, bởi vì trước đây làm phương án nửa hở, nửa hầm. Sau đó, nhà đầu tư cũng đã hoàn toàn chuyển các tuyến dẫn nước bằng đường ngầm nên những vấn đề này đã được giải quyết. Từ 2016 đến nay thì tất cả những dự án liên quan đến rừng tự nhiên đều phải báo cáo Chính phủ phê duyệt mới được thực hiện", ông Quân nói.

Các hồ thuỷ điện đang vận hành đều an toàn

Cũng tại cuộc họp, thông tin thêm về việc các thủy điện tại Thừa Thiên - Huế xả tràn những ngày qua, ông Tô Xuân Bảo - Phó Cục trưởng cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp (bộ Công Thương) cho biết, thời gian vừa qua, bộ Công Thương đã ban hành một loạt văn bản tập trung vào vấn đề đánh giá và yêu cầu các chủ đầu tư đảm bảo các vấn đề về an toàn hồ chứa.

Đối với việc thực hiện Nghị định 114 về đảm bảo an toàn hồ chứa, bộ Công Thương cũng đã yêu cầu các sở Công Thương trên địa bàn các tỉnh, thành tổ chức các đoàn kiểm tra liên ngành.

"Qua báo cáo, tính đến thời điểm này các hồ thủy điện đang vận hành trong phạm vi cả nước đều đảm bảo an toàn theo quy định", ông Bảo cho hay.

Ông Bảo cũng cho hay, bộ Công Thương đã chỉ đạo các thủy điện có chức năng tham gia hoạt động điều tiết lũ. Tuy nhiên, đối với các hồ thủy điện nhỏ thường không có dung tích phòng lũ nên khi lũ từ thượng nguồn về sẽ tràn qua đập về phía hạ du. Còn đối với các hồ chứa có dung tích phòng lũ sẽ phải điều tiết lượng nước duy trì để đảm bảo phòng lũ. Khi có sự cố, các thủy điện phải báo cáo Ban chỉ huy phòng chống thiên tai của tỉnh và Chủ tịch UBND tỉnh để xin phép lệnh điều hành có xả, duy trì mực nước đón lũ để khi lũ về làm chậm, giảm lượng nước về phía hạ du.

“Trong các đợt lũ, bộ Công Thương đều ban hành công điện chỉ đạo điều hành các hồ chứa triển khai các giải pháp ứng phó mùa lũ, đảm bảo vận hành đúng quy trình được phê duyệt, đảm bảo an toàn hạ du”, ông Bảo nói.

Theo ông Bảo, khi xả lũ, các hồ thủy điện đều phải có cảnh báo cho các khu dân cư ở hạ du, phối hợp chặt với chính quyền địa phương trong việc thông báo cho người dân hạn chế xả lũ cho người dân hạ du. Ban chỉ huy phòng chống thiên tai của Bộ Công Thương hàng ngày cũng thường xuyên kết nối với cơ sở dữ liệu để thường xuyên theo dõi nguồn nước, mực nước về hồ để có điều hành cụ thể, báo cáo cho Ban chỉ huy phòng chống thiên tai để đảm bảo đúng quy trình, đảm bảo an toàn cho vùng hạ du.