Ngày 1/6/1957, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam (NXBGDVN) chính thức được thành lập, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong sự nghiệp giáo dục nước nhà. Tiền thân là Trại Tu thư (1950) và Ban Tu thư (1956) thuộc Bộ Giáo dục, NXBGDVN đã phát triển vượt bậc, trở thành nhà xuất bản lớn nhất cả nước với gần 40 công ty thành viên và có vốn góp.
Chặng đường phát triển của NXBGDVN gắn liền với các dấu mốc đổi mới Chương trình và SGK.
Mỗi lần thay sách, dù đối mặt với không ít trở ngại, NXBGDVN luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đảm bảo chất lượng và cung ứng đầy đủ, kịp thời SGK đến học sinh, giáo viên trên mọi miền Tổ quốc, không để xảy ra tình trạng thiếu sách hay "sốt" sách.
Nỗ lực bình ổn giá sách và trách nhiệm xã hội của NXBGDVN
Trong lần đổi mới thứ tư, SGK được biên soạn theo Chương trình GDPT 2018 của Bộ GD&ĐT với phương châm "một chương trình, nhiều SGK" và chủ trương xã hội hóa SGK. Từ đây, NXBGDVN bước vào một giai đoạn mới: xuất bản SGK theo cơ chế thị trường.
Là một doanh nghiệp nhà nước, NXBGDVN hoạt động dựa trên nguyên tắc thị trường, phải tự chủ tài chính và vay vốn ngân hàng để đảm bảo nguồn lực, tiến độ và chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, NXBGDVN vẫn phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về mua sắm, đấu thầu, điều này đôi khi ảnh hưởng đến tiến độ sản xuất so với các doanh nghiệp tư nhân.
Đến nay, NXBGDVN đã hoàn thành việc biên soạn SGK từ lớp 1 đến lớp 12 theo chương trình phổ thông 2018. Hai bộ sách tiêu biểu là Kết nối tri thức với cuộc sống và Chân trời sáng tạo theo phương châm Chuẩn mực – Khoa học – Hiện đại với đầy đủ các môn học đã được đông đảo học sinh và giáo viên lựa chọn trong quá trình học tập và giảng dạy, chiếm thị phần lớn của cả nước. Đó chính là thước đo chính xác nhất cho những nỗ lực không ngừng nghỉ của toàn thể cán bộ NXBGDVN.
SGK của NXBGDVN được xuất bản giai đoạn 1957-1980
NXBGDVN luôn nghiêm túc tuân thủ các quy định về giá, đảm bảo quyền lợi cho học sinh và phụ huynh trên cả nước. Năm 2024, NXBGDVN đã chủ động tiết giảm chi phí, tối ưu hóa hoạt động sản xuất kinh doanh để giảm giá SGK, dù mức giá đã thấp hơn nhiều so với các đơn vị khác. Cụ thể, bộ "Kết nối tri thức với cuộc sống" giảm 9,6% và bộ "Chân trời sáng tạo" giảm 11,2%. Việc giảm giá này được các cơ quan thẩm quyền và dư luận xã hội đánh giá cao, góp phần ổn định chỉ số CPI.
Với mục tiêu không để học sinh thiếu SGK, từ nhiều năm nay, NXBGDVN luôn thực hiện tích cực các hoạt động xã hội – từ thiện và coi việc chia sẻ, hỗ trợ cộng đồng là trách nhiệm của đơn vị. Hàng năm, NXBGDVN thường tổ chức các hoạt động tặng SGK, tặng học bổng cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn, con thương binh liệt sĩ, học sinh vùng bão lũ; hỗ trợ sách, thiết bị cho các thư viện trường học, thư viện cộng đồng; xây nhà tình nghĩa, phụng dưỡng bà mẹ Việt Nam anh hùng… với nhiều hình thức đa dạng, phong phú. Riêng năm 2024, số tiền dành cho các hoạt động từ thiện – xã hội là 31 tỉ đồng.
Sách giáo khoa của NXBGDVN.
NXBGDVN và Sáng kiến "Tủ sách Tiếng Việt ở nước ngoài"
Từ năm 2022 đến nay, NXBGDVN còn tích cực phối hợp với Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài xây dựng Tủ sách Tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài nhằm góp phần gìn giữ và phát huy tiếng Việt cho cộng đồng người Việt ở nước ngoài, đặc biệt là thế hệ trẻ; bồi đắp tình yêu quê hương và niềm tự hào dân tộc, đồng thời quảng bá văn hóa và hình ảnh Việt Nam ra thế giới. Hoạt động này đã được bà con kiều bào đón nhận tích cực. Hiện tại đã xây dựng được 11 Tủ sách ở 9 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Ngoài các sản phẩm SGK, NXBGDVN còn phát triển nhiều sản phẩm khác có hàm lượng chất xám cao, có tác dụng nâng cao dân trí và thúc đẩy xã hội học tập như sách chất lượng cao, sách điện tử, bản đồ, tranh ảnh, đĩa….
Ngoài ra, để phục vụ cho sự phát triển của giáo dục miền núi, trong 68 năm qua, NXBGDVN luôn chăm lo đến mảng sách dân tộc. Nhiều bộ sách học tiếng dân tộc đã được xuất bản như tiếng Mông, tiếng Khmer, tiếng Thái, tiếng Bahnar, tiếng Chăm. Bên cạnh đó là các bộ từ điển tiếng Việt dành cho học sinh dân tộc và nhiều bộ từ điển song ngữ quý như: Từ điển Việt-Mông, Từ điển Việt-Tày-Nùng, Từ điển Việt-Chăm... Trong số đó, cuốn Từ điển Việt-Khmer được giải Bạc mục sách hay Giải thưởng Sách Việt Nam, Từ điển Việt-Chăm đạt giải Đồng mục sách hay Giải thưởng Sách Việt Nam.
Nhìn lại chặng đường đã qua, NXBGDVN thấy tự hào vì đã đóng góp một phần công sức vào sự nghiệp giáo dục nước nhà, để lại những dấu ấn sâu đậm trong các thế hệ học sinh, giáo viên, bạn đọc.
Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước cùng Tổng Bí thư Tô Lâm tới Belarus, Phu nhân Ngô Phương Ly (phải) đã gửi tặng Tủ sách tiếng Việt tới các em học sinh Việt Nam tại Belarus
Ghi nhận những kết quả trên, Đảng và Nhà nước trao tặng cho NXBGDVN nhiều huân chương cao quý, cờ thi đua, bằng khen, trong đó có Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc lập hạng nhất, Huân chương Lao động hạng nhất, Huy chương của Nhà nước và Chính phủ Lào...
Bước vào kỷ nguyên 4.0, để đáp ứng nhu cầu đa dạng của bạn đọc ngày càng tăng, NXBGDVN đang thực hiện việc chuyển đổi số mạnh mẽ. Hiện tại, NXBGDVN đã ký thỏa thuận hợp tác với một số đơn vị như MobiFone, Viettel Solutions… để xây dựng hệ sinh thái giáo dục số, số hóa SGK và học liệu, triển khai hệ thống quản lý giáo dục thông minh, góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập trên cả nước.
Bên cạnh trang taphuan.nxbgd.vn cung cấp SGK điện tử miễn phí, NXBGDVN cũng đang đầu tư nghiên cứu và phát triển thêm những nền tảng học liệu số mới, hiện đại và hữu ích. Dự kiến, các nền tảng mới (hoàn toàn miễn phí) như: dulieuso.nxbgd.vn và hoclieuso.nxbgd.vn sẽ sớm được ra mắt, hứa hẹn mang đến một hệ sinh thái tài nguyên giáo dục số phong phú, chất lượng cao phục vụ cho học sinh, giáo viên trên cả nước.
Sự kết hợp giữa công nghệ hiện đại và những giá trị truyền thống sẽ giúp các sản phẩm của NXBGDVN đến gần với bạn đọc, đem lại ánh sáng tri thức cho tất cả mọi người.
Phát huy bề dày truyền thống và tinh thần đổi mới sáng tạo, NXBGDVN sẽ tiếp tục khẳng định vị thế trong ngành xuất bản, xứng đáng với sự tin yêu của các thế hệ học sinh, giáo viên và xã hội.
