Cuộc xung đột, nay đã sắp bước sang tháng thứ 6, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy không còn lựa chọn nào khác ngoài việc giành ưu thế quân sự trước Nga, các nhà phân tích nói với AFP.
Ukraine đã thành công trong việc đẩy lùi quân Nga ra khỏi khu vực xung quanh thủ đô Kiev và vùng Kharkiv, nơi có thành phố lớn thứ hai của đất nước, và trọng tâm giao tranh chuyển sang Donbass ở miền Đông. Và nay, khi ngày càng nhiều vũ khí tối tân của phương Tây tới tay, Ukraine đang bắt đầu kế hoạch phản công ở khu vực Kherson, miền Nam đất nước.
Diễn biến trên thực địa luôn rực nóng với những cuộc đọ sức pháo binh. Ngay cả khi giao tranh trên tuyến đầu đình trệ, những hệ thống vũ khí chính xác tầm xa của cả 2 bên cũng đều không nằm im. Nhưng đàm phán hòa bình Nga-Ukraine thì thực sự bế tắc, với việc cả Ukraine của ông Zelenskyy và Nga đều không sẵn sàng nhượng bộ, báo hiệu xung đột còn kéo dài.
Trong bối cảnh này, nhà lãnh đạo Ukraine phải đương đầu với nhiều thách thức khi tương lai của ông được quyết định trên chiến trường.
Ukraine đã cho nổ kho đạn của Nga ở thị trấn Nova Kakhovka, vùng Kherson, miền Nam đất nước, bằng tên lửa HIMARS do Mỹ viện trợ, ngày 12/7/2022. Ảnh: Daily Mail
Phản công giành lại lãnh thổ
Trong vài tuần đầu tiên khi Nga bắt đầu can thiệp quân sự vào Ukraine, Tổng thống Zelenskyy tỏ ra sẵn sàng đàm phán, nhưng tình hình giờ đây đã phát triển thành một cuộc chiến tiêu hao, với cái giá phải trả là rất lớn về sinh mạng của binh lính và khí tài quân sự.
"Ông ấy tin rằng cuộc chiến phải theo đúng tiến trình của nó, rằng ông ấy có vũ khí của mình, và người Nga có những điểm yếu của họ", nhà nghiên cứu Elie Tenenbaum tại Viện Quan Hệ Quốc Tế Pháp (IFRI) cho biết.
“Ban đầu ông ấy sẵn sàng nhượng bộ vì ông ấy rất sợ hãi, nhưng giờ ông ấy đã bị cuốn vào vòng xoáy của mọi thứ”, ông Tenenbaum nhận định.
Ông William Taylor, cựu Đại sứ Mỹ tại Ukraine và hiện đang làm việc tại Viện Hòa bình Hoa Kỳ (USIP) giải thích thêm, "Ý tưởng này khá rõ ràng: Đầu tiên là chặn đà tiến của đối phương, tiếp theo là phản công và cuối cùng là đẩy lùi giao tranh về phía hiện trạng trước ngày 24/2", ngày mà Nga phát động tấn công quân sự vào Ukraine.
Điều này phù hợp với tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksiy Reznikov trong cuộc phỏng vấn với tờ nhật báo Anh The Times rằng ông vẫn còn "một triệu" binh sĩ để lâm trận.
"Quyết định chính trị về một cuộc phản công đã được đưa ra", nhà phân tích chính trị người Ukraine Anatoliy Oktysyuk cho biết. "Chiến dịch giải phóng các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng đã bắt đầu".
Đè bẹp đối phương
Quân đội Ukraine đã cho thấy rằng họ sẽ chỉ rút lui khi không còn lựa chọn nào khác, giống như ở Severodonetsk và Lysychansk, hai thành phố trọng điểm ở khu vực Lugansk, miền Đông đất nước, nơi họ đã cố gắng kìm chân quân đội Nga càng lâu càng tốt.
"Người Ukraine đã khiến người Nga phải trả giá khá đắt cho việc giành quyền kiểm soát các khu vực đó", một quan chức quốc phòng cấp cao của Mỹ nói với AFP.
Cả hai bên đều tin rằng thời gian đang đứng về phía họ, Ivan Klyszcz, một nhà nghiên cứu tại trường Đại học Tartu ở Estonia, cho biết.
Chắc hẳn phải có một trong hai bên tính toán sai lầm, và đó sẽ là bên yếu kém nhất trong việc duy trì những yêu cầu mà cuộc chiến đang đòi hỏi", ông Klyszcz lập luận.
Hai bên trong cuộc xung đột cũng đều nhận thức rõ rằng hậu cần là yếu tố then chốt, và họ đang cố gắng làm tê liệt nguồn cung của nhau, chẳng hạn như khi Ukraine tuyên bố tấn công một kho vũ khí của Nga ở khu vực Kherson, vùng đất đã rơi vào tay các lực lượng của Moscow ngay từ những ngày đầu giao tranh.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đến thăm các vị trí tiền tuyến ở khu vực Kharkiv, miền Đông đất nước, ngày 29/5/2022. Đây là chuyến đi chính thức đầu tiên của nhà lãnh đạo Ukraine bên ngoài thủ đô Kiev kể từ khi Nga bắt đầu phát động tấn công vào ngày 24/2/2022. Ảnh: Ukrinform
Bảo vệ hào quang
Ông Zelenskyy vốn là một gương mặt nổi tiếng trên truyền hình trước khi đắc cử Tổng thống Ukraine năm 2019.
Ông cũng là một nhân vật gây tranh cãi ở Ukraine trước khi Nga can thiệp quân sự vào đất nước Đông Âu.
Nhưng kể từ khi xung đột Nga-Ukraine bùng phát thành hành động quân sự, ông ấy đã trở thành một “nhà lãnh đạo thời chiến” với hiệu quả công việc cao, đặc biệt là trên mặt trận truyền thông quốc tế, Angela Stent, một chuyên gia về quan hệ phương Tây-Nga tại Viện Brookings có trụ sở tại Mỹ, cho biết.
Các nhà phân tích cho biết, việc duy trì hình ảnh này là rất quan trọng cho vị thế tương lai của ông Zelenskyy.
Các nhà quan sát cho rằng, ngay cả khi nhà lãnh đạo Ukraine đối mặt với áp lực gia tăng, mức năng lượng của ông ấy dường như không bị ảnh hưởng nhiều
"Tôi không thấy bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy nó đang khiến ông ấy giảm nhiệt huyết", cựu Đại sứ Taylor nhận định. "Ông ấy đang làm việc một cách xuất sắc. Nhìn chung, sức mạnh mà ông ấy có chính là mối quan hệ gắn bó với người dân Ukraine".
Đồng tình với nhận xét trên, ông Klyszcz của trường Đại học Tartu ở Estonia cho biết, không có báo cáo nào về việc ông Zelenskyy "suy sụp tinh thần, cảm xúc hoặc thể chất trong vài tháng qua". Thay vào đó, ông đang xây dựng hình ảnh "một nhà lãnh đạo quyết đoán, người luôn tập trung và cam kết giành chiến thắng trong cuộc chiến".
Duy trì sự đoàn kết của người Ukraine
Bất chấp những con số báo cáo về thương vong và thiệt hại khủng khiếp trong cuộc xung đột, bất chấp sự thiếu thốn và nỗi sợ hãi, người Ukraine vẫn giữ vững tinh thần đoàn kết, và công chúng tỏ ra ít ủng hộ các cuộc đàm phán với Moscow.
"Điều đó không có nghĩa là nó sẽ không xảy ra", ông Taylor nói. "Vẫn có giới hạn về mức độ đau đớn mà họ có thể chịu đựng".
Còn bây giờ, ông nhận xét, "họ vẫn chưa chạm đến ngưỡng đó".
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy thăm thị trấn Bucha, nơi quân Nga bị cáo buộc thực hiện hành động tàn bạo với dân thường trong thời gian đóng tại thị trấn gần thủ đô Kiev, ngày 4/4/2022. Ảnh: AFP/Getty Images
Nếu các rạn nứt xuất hiện trong mặt trận thống nhất của Ukraine, rất có thể đó sẽ là do sự bất đồng giữa những người từ chối tất cả các nhượng bộ về lãnh thổ và những người không từ chối nhượng bộ.
Hiện tại, bất kỳ lời kêu gọi đàm phán nào "chỉ có thể được thúc đẩy bởi các lực lượng thân Nga ở Ukraine", những người "bên lề" chính trường Ukraine, ông Oktysyuk, nhà phân tích chính trị người Ukraine, cho biết.
Nhưng các ý kiến có thể thay đổi khi xung đột tiếp diễn.
"Cái giá phải trả của cuộc chiến đã trở nên rõ ràng hơn đối với người dân Ukraine", ông Klyszcz nói, cho biết thêm rằng bất kỳ thất bại lớn nào trên chiến trường hoặc lỗi chiến thuật đều có thể khiến cuộc thảo luận về sự thỏa hiệp trở nên công khai.
Duy trì sự ủng hộ của phương Tây
Cuộc chiến đã làm sâu sắc thêm mối quan hệ giữa Ukraine và các chính phủ phương Tây, với việc Kiev được cấp tư cách ứng cử viên Liên minh châu Âu (EU) một cách nhanh chóng chưa từng có tiền lệ.
Thông điệp của Tổng thống Zelenskyy tới các đồng minh phương Tây của mình là ông ấy đang chiến đấu vì họ, ông Taylor cho biết.
“Ông ấy đang lặp đi lặp lại điều này và tôi chắc chắn rằng ông ấy tin vào điều đó", vị cựu Đại sứ Mỹ ở Ukraine nói.
Nhưng, theo các nhà phân tích, ông Zelenskyy phải hiểu rằng sự ủng hộ của phương Tây sẽ chỉ kéo dài cho tới chừng nào Ukraine còn kháng cự với Nga trên chiến trường.
"Nếu Ukraine có thể tiến hành một cuộc phản công thành công với vũ khí của phương Tây, thì nhiều người sẽ được khuyến khích bởi viễn cảnh Ukraine có thể giành lại một số lãnh thổ", ông Michael Kofman, chuyên gia tại CNA, một tổ chức tư vấn của Mỹ, cho biết.
Nhưng nếu không, "nhiều người sẽ thất vọng hoặc có lẽ không hài lòng, và sẽ cho rằng ngay cả khi có nguồn cung cấp vũ khí và thiết bị đáng kể của phương Tây, thì lựa chọn tốt nhất của Ukraine vẫn là tìm cách giành lại lãnh thổ của mình trên bàn đàm phán thay vì trên chiến trường", ông Kofman kết luận.
Minh Đức (Theo France24)
