Câu nói "miếng ngon nhớ lâu, đòn đau nhớ đời" quả không sai chút nào. Tôi vẫn nhớ như in những món ngon mà mình được bà và mẹ nấu cho ăn hồi còn nhỏ. Một trong những món mà tôi nhớ nhất là món ăn cho đến bây giờ tôi vẫn rất thích và thường xuyên ăn: thịt sụn băm rim mắm - món ăn được "đầu bếp" bà nội sáng tạo cho cô cháu gái yêu.
Hồi nhỏ (và đến tận bây giờ) tôi rất thích ăn những thứ giòn sần sật. Thế nên thứ gì cũng phải cắt nhỏ, băm nhỏ tôi mới chén được. Có lẽ đứa trẻ nào cũng đã từng ăn thịt băm (hay còn gọi thịt bằm), nhưng sụn băm thì không phải ai cũng được ăn (hoặc thích).
Món ăn chỉ gồm những nguyên liệu đơn giản: thịt lợn xay, sụn, hành khô, nước mắm, hạt tiêu nhưng cách làm thì lại vô cùng... mất công. Thịt lợn phải là loại nạc vai thì ăn mới giòn, không quá nạc (khô) cũng không quá mỡ (béo). Mẹ tôi đặt tên rất mỹ miều cho sụn là "thủy thủ mặt trăng" vì nó giống hình trăng lưỡi liềm. Chọn loại sụn này vì nó rất mềm, dễ băm. Mỗi con lợn chỉ có một đoạn ngắn khoảng một gang tay chứ không có nhiều nên nó khá "quý hiếm" và không phải ai cũng để ý. Chỉ cần mua hai nguyên liệu chính này thôi là có thể mang về nhà chế biến được rồi.
Thịt sụn rim mắm là món ăn theo tôi suốt cuộc đời bởi nó gắn liền với tình yêu thương mà bà nội dành cho tôi.
Ngày xưa, nhà tôi ở gần một lò lợn chuyên mổ đem bán cho các hàng thịt ngoài chợ. Tôi rất sợ mỗi lần đi qua nhưng bố mẹ và cả bà nội tôi lại hay ra đó mua được đồ tươi ngon, lại rẻ. Thi thoảng có hôm bố tôi dậy sớm (như dân buôn) ra đó mua được ít tràng lợn - món khoái khẩu của cô con gái rượu. Thế là tối đó tôi được "một bữa no".
Tràng, cu hay nầm đều là những thứ sần sật mà tôi rất thích hồi bé. Giờ chỉ cần nghĩ đến thôi là miệng cũng sản xuất được khối enzym. Vì thích những món đó, và cũng bởi tò mò, ham tìm hiểu nên những lần bà làm tôi đều mon men quanh bà ngắm nghía thích thú.
Món này làm rất đơn giản nhưng khoản nhọc nhất và mất nhiều thời gian, công sức nhất chính là băm sụn. Thịt thì còn xay được chứ sụn thì không máy nào dám xử lý. Thế nên bà tôi phải ngồi băm băm chặt chặt một hồi cho sụn nhỏ vụn như hạt đỗ. Nói chung đoạn này rất kì công và tốn sức.
Hồi bé tôi chỉ thấy sốt ruột vì phải chờ lâu, thấy bà băm mãi chưa xong nên cả thèm chóng chán. Lớn lên tự làm mới thấy, băm được một, hai miếng sụn ấy mỏi nhừ hết cả tay, oải lắm! Vậy mới thấy ngày xưa bà đã "vất vả" thế nào.
Băm sụn xong chỉ việc trộn đều với thịt, tẩm ướp một chút hạt tiêu cho ngấm trong vài phút. Hành khô cắt nhỏ phi thơm, cho thịt vào xào qua, đổ chút nước mắm cho dậy mùi. Món này phải dùng nước mắm chứ tẩm ướp bằng bột canh thì không thơm bằng. Cho thêm chút nước vào ninh một lúc, nếm vừa miệng và sụn mềm là được.
Kể lể thì dài dòng nhưng nếu thực hiện chỉ một chút là xong. Tuy 3/4 thời gian chế biến dành cho việc băm sụn nhưng ai cũng có thể nấu được vì nó dễ làm. Món này ăn với cơm ngon tuyệt. Không cần thức ăn khác hay canh, chỉ cần mỗi bữa ăn cơm với thịt sụn băm rim mắm thôi là tôi ngồi ăn ngoan từ đầu đến cuối bữa mà không hề uốn éo để người lớn phải giục. Bà thấy cháu gái ăn ngon lành, nhai sụn rộp rộp thì rất vui.
Bây giờ, thi thoảng rảnh rỗi tôi hoặc mẹ tôi lại làm món ăn này, ăn được cả tuần không chán. Mỗi lần ăn lại nhớ đến bà nội, bất giác nước mắt lại rơi. Có lần tôi nói với mẹ rằng mai sau khi con tôi lớn, nếu nó cũng có sở thích giống mẹ nó, tôi sẽ lại vào bếp làm cho con và kể cho con nghe về nguồn gốc món ăn này, món ăn mà cụ đã làm cho mẹ hồi mẹ nhỏ như con.
Tuổi thơ tôi lớn lên với những món ăn bình dị, dân dã như vậy nhưng dù đã trưởng thành, được đi nhiều nơi, ăn nhiều món ngon của đất nước cũng như nước ngoài, chẳng có món ăn nào khiến tôi say mê như món thịt sụn rim mắm của bà nội.
Thảo Nguyên/NĐT
