Thời gian qua, lùm xùm gian lận thi cử ở các tỉnh Hà Giang, Hoà Bình, Sơn La đặc biệt nhận được sự quan tâm của dư luận. Nhiều ý kiến của các chuyên gia cho rằng vụ việc gian lận thi cử làm mất niềm tin của người dân đối với ngành giáo dục.
Không những vậy, câu chuyện một lớp 42/43 học sinh có giấy khen học sinh giỏi cũng khiến dư luận một lần nữa đặt dấu hỏi về bệnh thành tích trong giáo dục hiện nay phải chăng đang ở mức báo động?
Trao đổi với PV xoay quanh vấn đề tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục thời gian qua. Nhiều ĐBQH cũng đã phân tích dưới nhiều khía cạnh.
“Con sâu làm rầu nồi canh”
Bày tỏ quan điểm của mình, ĐBQH Tôn Ngọc Hạnh, Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Phước cho rằng, nếu cứ khai thác ở góc cạnh tiêu cực thì không khách quan đối với ngành giáo dục.
“Bản thân chúng ta cũng được thừa hưởng từ ngành giáo dục Việt Nam để có thể trưởng thành như ngày hôm nay, kể cả các đại biểu Quốc hội. Ngành giáo dục cũng đã có những thành tựu, có nhiều học sinh đạt giải cao ở cả trường quốc tế.
Chúng ta cũng không phủ nhận có những nhà giáo tâm huyết. Dĩ nhiên trong quá trình giảng dạy, học tập có việc này, việc kia, tác động của xã hội, ứng xử của xã hội; mối quan hệ giữa thầy cô với phụ huynh, thầy cô với trò, mối quan hệ nhà trường – gia đình – xã hội tới việc giáo dục con em mình. Mạng xã hội hiện nay lan truyền rất nhanh, chỉ từ một vụ việc nhưng có thể nhìn ở nhiều góc cạnh khác nhau, tích cực có và tiêu cực cũng có”, ĐBQH Tôn Ngọc Hạnh bày tỏ.
ĐBQH Tôn Ngọc Hạnh trao đổi bên hành lang Quốc hội xoay quanh vấn đề tiêu cực thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục.
Theo ĐBQH Tôn Ngọc Hạnh, hiện nay cần phải làm sao chia sẻ và góp ý thêm nhiều giải pháp cho ngành giáo dục để giáo dục phát triển tốt hơn nữa.
“Bản thân tôi không bênh ngành giáo dục, nhưng tôi rất chia sẻ với ngành, ngành đã có những nỗ lực cố gắng, nhưng đôi khi có những cái nó ngoài tầm kiểm soát. Ngành không mong muốn nhưng nó đã xảy ra. Khi đã lỡ xảy ra thì ngành cũng cố gắng hết sức xử lý cho nó tốt nhất. Tôi lấy ví dụ: Gian lận thi cử cũng đang ráo riết làm, Chính phủ chỉ đạo, bộ Công an vào cuộc làm khi nào có kết quả thì sẽ công bố công khai, làm phải có pháp lý. Công bố cũng phải dựa trên cơ sở pháp lý chứ không phải là thích thì làm và làm phải chính xác.
Bên cạnh đó, tôi cho rằng, ngành giáo dục cũng cần tích cực, chủ động trong dự báo lường trước mọi việc để thực hiện, chứ đừng chạy sau để giải quyết sự vụ.
Đồng thời, cũng cần trao đổi thông tin với địa phương. Trong thi cử, học hành, ứng xử, giáo dục đạo đức… địa phương cũng phải đồng hành trong chỉ đạo triển khai thực hiện chính, còn bộ thì ở tầm quản lý vĩ mô khái quát”.
Theo ĐB Hạnh, chúng ta đừng lấy một sự vụ để mà quy chụp cho tất cả, đó là con sâu làm rầu nồi canh, trong đó nói về bệnh thành tích trong giáo dục, đại biểu Hạnh phân tích:
“Tôi lấy thêm ví dụ, bảo mẫu đánh trẻ con, ai cũng bức xúc, hay cả lớp mà học sinh giỏi hết, là một phụ huynh tôi cũng không muốn con học kiểu như vậy. Cái cần ở đây là cần con học hiểu vấn đề. Dĩ nhiên, ai cũng muốn con em mình giỏi, không ai muốn con mình kém
Tôi nhìn 2 khía cạnh và độc lập một chút: Ai cũng thích được khen. Đó là tâm lý chung. Những ngành khác cũng có quy định trong khen thưởng, động viên những người đó phấn đấu hơn nữa. Vấn đề do tổ chức, bình chọn ở cơ sở. Chứ việc khen thưởng không có lỗi. Chúng ta muốn động viên để cả nước thi đua, động viên để phát triển.
Còn bệnh thành tích, tôi không nghĩ vậy. Ai cũng có tự tôn, nếu không xứng đáng được khen thì cũng cảm thấy áy náy. Còn nếu chưa được khen thì phấn đấu. Khi đạt được thành tích đó bằng sự nỗ lực, cố gắng được tập thể ghi nhận thì chúng ta rất vui, phấn khởi với việc đó. Nên đây là điều hết sức bình thường. Mình cứ phát động thi đua để cùng cố gắng, nên sử dụng việc khen thưởng sao cho đúng, phù hợp là được”.
Chúng ta đều là sản phẩm của nền giáo dục
ĐBQH Mai Sỹ Diến, Phó trưởng đoàn chuyên trách đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hoá cho rằng cần phải nhìn tổng thể vào sự đóng góp của ngành giáo dục.
“Ngành giáo dục đã đào tạo ra nhiều thế hệ, nhiều thời kỳ mà chúng ta ở đây đều là sản phẩm của nền giáo dục. Sản phẩm giáo dục mà một số đại biểu lấy một số ví dụ để phủ nhận vai trò, thành tích, sự đóng góp của ngành giáo dục thì có vẻ khiên cưỡng.
Vấn đề suy giảm đạo đức trong một số lĩnh vực của ngành giáo dục thì có, nhưng phải nhìn nhận trách nhiệm trong vấn đề này trước hết đến từ gia đình. Thứ hai là đạo đức lối sống suy thoái của một số cá nhân, thứ 3 là trách nhiệm của ngành giáo dục trong việc giáo dục đạo đức lối sống, chăm lo thế hệ học trò như những thế hệ trước.
Không phải vì lấy một số vấn đề cục bộ mà đánh giá sự nghiệp, sự đóng góp của ngành giáo dục nhiều gam màu tối, phủ nhận vai trò, sự đóng góp đó”, ĐBQH Mai Sỹ Diến bày tỏ.
ĐBQH Mai Sỹ Diến cho rằng ngành giáo dục cần cầu thị trong khắc phục, xử lý tiếp thu ý kiến của Chính phủ, cử tri... Nhanh chóng lấy lại niềm tin của cử tri với ngành.
ĐBQH Mai Sỹ Diến cho rằng ở thời nào vấn đề thi cử cũng phải đặt lên hàng đầu. Nói về vấn đề gian lận thi cử thời gian qua, ĐBQH Mai Sỹ Diến cho hay: “Trong đổi mới thi cử ngành Giáo dục đã tham mưu cho Chính phủ tổ chức thi 2 trong 1. Cách thi này tôi thấy gọn nhẹ, không gây áp lực, tốn kém cho gia đình, xã hội, học trò. Tôi đánh giá cao phương thức thi 2 trong 1 này. Tuy nhiên, năm 2018 xảy ra gian lận thi cử ở 3 địa phương. Nhìn nhận đầu tiên là bộ giáo dục đã có trách nhiệm trong việc nhanh chóng báo cáo Chính phủ để Thủ tướng Chính phủ có chỉ đạo kịp thời. Bộ cũng kịp thời vào cuộc cùng với ngành Công an xác minh sai phạm, đưa ra ánh sáng và xử lý. Đến nay mọi việc gần như đã rõ ràng.
Trách nhiệm của ngành giáo dục là đã tập trung làm rõ vấn đề, tìm ra nguyên nhân, thủ phạm, có những thay đổi cụ thể trong tổ chức thi THPT quốc gia 2019 để “lấp những lỗ hổng của năm trước”.
Gian lận thi cử đến từ nhiều phía. Bộ giáo dục có trách nhiệm không? Câu trả lời là có, trách nhiệm của bộ là ở quy trình thi. Trong quy trình thi có vấn đề bảo mật. Nếu bảo mật này làm đúng quy định, sẽ không có vấn đề gì xảy ra. Nhưng nếu đã có sự cố tình từ một hệ thống có tổ chức để làm sai từ khâu thu bài, niêm phong, chấm thi, vào điểm…rõ ràng làm ra sai phạm".
ĐBQH Mai Sỹ Diến cũng nhấn mạnh trách nhiệm của địa phương để xảy ra gian lận: "Tiếp nữa, địa phương – đơn vị trực tiếp tổ chức thi, chấm thi… Đầu tiên, phải xác định cán bộ trong hội đồng ban chỉ đạo, người chấm thi, coi thi, bảo vệ thi có một số cán bộ suy thoái về đạo đức lại được tham gia vào ban chỉ đạo. Rồi tác động từ bên ngoài, dùng tiền để mua điểm, lợi dụng chức quyền… để làm suy thoái một số cán bộ trong ban chỉ đạo và người trong ban chỉ đạo cũng không giữ được mình. Ở đây có vấn đề tham nhũng, lợi dụng chức vụ quyền hạn ở địa phương. Sai phạm có tổ chức này tôi cho rằng khó phát hiện.
Có những tồn tại tiêu cực trong ngành giáo dục nhưng đến từ yếu tố chủ quan, khách quan. Vậy thì, cơ quan chức năng, ngành giáo dục cần cầu thị trong khắc phục, xử lý, tiếp thu ý kiến của Chính phủ, cử tri… để từng bước làm trong sạch đội ngũ những người trong ngành, lấy lại niềm tin của cử tri với ngành giáo dục”.
Nhóm PV Quốc hội
