Một loại cây từng là cây dại ít người để ý đến bởi thân nó có gai, không may động phải dễ gây tổn thương cho da. Nhưng nay nhiều người hái quả bán có giá khá cao.
Có nhiều loại trái cây ở Việt Nam mọc hoang, người dân không sử dụng nhưng tại nước ngoài, chúng trở thành mặt hàng được yêu thích và có giá khá đắt đỏ. Loại cây dại có giá trị nhắc đến ở đây là cây xương rồng. Đây là cây dại mọc ở nhiều nơi, đặc biệt ở vùng quê, mọi người thường trồng cây xù xì, gai góc này làm hàng rào.
Nhiều người không thích loại cây này bởi gai sắc nhọn của chúng dễ gây tổn thương da nếu không may va phải. Thế nhưng, ít ai ngờ được quả của xương rồng lại ăn được và thậm chí còn trở thành đặc sản. Giá của quả xương rồng trên thị trường cũng đắt đỏ.
Xương rồng lê gai còn có tên khác là cây lưỡi long, họ Opuntia. Cây có xuất xứ Mexico. Về đặc điểm nhận dạng, cây có thân lớn, hoa màu vàng tươi và quả tròn màu tím. Ở Việt Nam, loại cây này mọc hoang nhiều ở vùng đất cát Ninh Thuận, Bình Thuận, còn có tên gọi là xương rồng tai thỏ (vì có phiến lá giống tai của con thỏ).
Quả dại, mọc hoang ở Việt Nam không ngờ ở nước ngoài nhiều nơi bán giá đắt đỏ.
Ở nước ta loài cây này có nhiều ở Ninh Thuận và Bình Thuận. Loài cây này không mọc phổ biến tại những nơi khác, phần khác là do lớp gai khá nguy hiểm bao quanh nó khiến nhiều người phải e dè.
Đặc biệt nếu sống trong môi trường lý tưởng cây xương rồng lê gai có thể cao tới 1m, quả mọc ở rìa lá gai đón ánh sáng, hình thon thon như ruột trái thanh long. Vỏ quả xương rồng thường có màu cam đỏ hoặc màu tím.
Một điểm đặc biệt ở cây xương rồng là từ khi kết trái tới khi chín, xương rồng lê gai có đủ sắc thái, màu cam đỏ hoặc tím. Chín rộ nhất thì trái sẽ chuyển sang màu tím đậm. Những quả có phần thịt bên trong màu tím đậm thường được cho là ngọt nhất. Thịt quả có vị gần giống như kiwi, không chua bằng.
Gai góc là vậy nhưng quả của cây này ăn rất ngon. Khi xương rồng lê gai được bày bán trong các siêu thị thì chúng đã được loại bỏ hết gai. Tuy nhiên, nếu trực tiếp hái trái từ cây, câng phải đeo gang tay cẩn thận, trái để gai chúng đâm vào tay. Sau đó, bạn hãy từ từ tác bỏ lớp gai bên ngoài. Sau đó, hãy rửa sạch trái dưới vòi nước sạch, để ráo nước.
Khi đã loại bỏ được lớp lông trên vỏ quả, bạn hãy cắt bỏ lớp vỏ dày tại 2 đầu, cắt đôi quả theo chiều dọc, sau đó lách mũi dao nạy lớp vỏ lên và bóc ra. Phần thị bên trong quả có thể ăn trực tiếp. Hoặc bạn có thể ép nước, làm mứt, thạch, kem... Bạn có thể ăn cả hạt hoặc bỏ hạt.
Theo nghiên cứu, trong quả xương rồng có hàm lượng flavonoid, polyphenol và betalain cao. Những chất hữu cơ này đều có tác dụng tốt đối với sức khỏe con người.
Nghiên cứu của Luisa Tesoriere et al. được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng lâm sàng Hoa Kỳ nhấn mạnh rằng ăn quả xương rồng lê gai có liên quan tích cực đến việc loại bỏ độc tố và hoạt động chống oxy hóa do hàm lượng vitamin C và E cao.
Quả xương rồng lê gai có một lượng chất xơ đáng kể như hầu hết các loại trái cây và rau quả vì vậy nó có thể giúp bạn điều chỉnh quá trình tiêu hóa của bạn. Bên cạnh đó, chất xơ và carbohydrate có trong quả sẽ ngăn cản bạn ăn quá nhiều, giúp bạn có thể giảm cân. Bên cạnh đó, loại trái cây này còn khá tốt cho tim mạch.
Người Việt Nam thường ít để ý đến loại quả xương rồng lê gai này mà không hề biết ở nước ngoài đây được coi là một loại quả cao cấp. Tại các quốc gia khác, xương rồng lê gai ngày càng được ưu chuộng, trở thành món ăn lạ miệng, sành điệu và lành mạnh. Thậm chí, chúng còn được trồng để bán vào các siêu thị. Theo Amazon, giá trung bình cho hộp 6 quả là 13 USD (hơn 300.000 đồng).
Ở nước ta quả xương rồng chưa phổ biến trong mâm cơn mọi nhà nhưng ở Mexico, Trung Quốc và các quốc gia châu Mỹ, các món ăn từ loại xương rồng này rất phổ biến và thường có mặt trong thực đơn thường ngày của mọi gia đình. Tại châu Phi, Ấn Độ, loại quả này là nguồn giải khát cho người dân trong các mùa nắng nóng.
Đặc biệt ở một số bang của Mỹ, xương rồng được xem là một loại thực phẩm kỳ lạ, rất bổ dưỡng và chỉ dành riêng cho những người sành ăn. Với người Tây Ban Nha, xương rồng lê gai là một loại thực phẩm rất giàu chất sắt, vitamin B và C.
Ngoài phần quả, xương rồng lê gai còn có thể sử dụng lá và hoa để làm dược liệu và thực phẩm. Có thể đem luộc hoặc nướng chúng, trộn lẫn với các nguyên liệu khác, thêm gia vị là có một món ăn độc lạ. Lá xương rồng đã chế biến có hương vị giống như đậu xanh và kết cấu tương tự như đậu bắp.
Hạt xương rồng lê gai được chế biến thành dầu dưỡng da. 1 tấn hạt xương rồng lê gai sản xuất ra 1 lít dầu xương rồng lê gai với giá 2000 euro (55 triệu đồng) khi xuất khẩu sang châu Âu.
Không chỉ quả mà lá, hoa của xương rồng lê gai cũng được thu mua làm thực phẩm, dược liệu. Khi đem luộc, nướng lên rồi trộn với các gia vị sẽ có một món ăn lạ miệng tốt cho hệ tiêu hoá. Còn lá xương rồng cũng được nhiều người dân chế biến. Hương vị của chúng giống như đậu xanh, đậu bắp.
- Xương rồng lê gai giàu dinh dưỡng: Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, 1 chén (149g) quả xương rồng lê gai có chứa 61 calo, 1g chất béo, 1g protein, 14g carb, 5g chất xơ, 30% giá trị hàng ngày (DV) magiê, 23% DV vitamin C, 7% DV kali, 6% DV canxi.
- Tốt cho hệ tiêu hóa: Theo các nhà khoa học tại Ý, quả xương rồng lê gai có hàm lượng chất xơ cao giúp cải thiện sức khỏe của hệ tiêu hóa. Chất xơ giúp việc tiêu hóa thức ăn dễ dàng hơn, từ đó giúp loại bỏ táo bón, chướng bụng và các vấn đề nghiêm trọng về đường tiêu hóa như viêm loét dạ dày.
- Làm đẹp da và tóc: Một số hợp chất và chất dinh dưỡng của quả xương rồng lê gai như vitamin C và sắc tố betalain có tác dụng chống viêm, chống oxy hóa. Loại quả này cũng chứa nhiều axit béo không bão hòa, đặc biệt là trong hạt và vỏ, rất tốt đối với sức khỏe của da và tóc.
Loại quả này mùi vị rất ngon bạn có thể ăn trực tiếp loại quả ngon ngọt này hoặc làm mứt, ép lấy nước uống, làm cocktail hoặc thêm vào các món ăn khác như salad.
Lưu ý: Trên bề mặt quả xương rồng lê gai có nhiều gai nhỏ. Do đó, cần làm sạch trước khi ăn để tránh tổn thương niêm mạc của cơ quan tiêu hóa.
Trúc Chi (t/h)
