Những năm gần đây, người dân thành phố có xu hướng "săn lùng" những loại quả dại vừa có hương vị lạ vừa sạch, ít bị phun thuốc. Ở mỗi địa phương sẽ có những loại quả dân dã làm thành món ăn đặc trưng mà không tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác.
Theo Tri thức & Cuộc sống, đến Quan Lạn (Quảng Ninh), du khách sẽ có cơ hội được thưởng thức món ăn lạ: hến xào quả mắm, tôm xào quả mắm.
Quả mắm tuy bình dị, có vị đắng, chát, tưởng chừng không thể ăn được nhưng qua bàn tay chế biến khéo léo của người dân vùng biển thì đây lại là món ăn ngon, ngọt, hấp dẫn, được coi là "món quà của biển".
Bà Hạnh (ở thôn Thái Hòa, xã Quan Lạn) cho biết: "Với người dân ở các nơi khác, quả mắm nghe xa lạ nhưng với người dân ở Quan Lạn, thứ quả dại này từ lâu đã gắn với những bữa cơm bình dị. Trước đây, lúc cuộc sống còn khó khăn, quả mắm thường được người dân hái về chế biến làm thức ăn "cứu đói". Ngày nay, cuộc sống no đủ hơn thì nhiều người lại coi quả mắm là đặc sản, nhiều du khách tới đây tìm món hến xào quả mắm, tôm xào quả mắm để một lần được thử cái hương vị lạ của món ăn dân dã này".
Ông Nguyễn Văn Đanh, thôn Quang Trung, xã Minh Châu, người có kinh nghiệm chế biến quả mắm cho biết thêm: “Tuy có vị đắng, chát, nhưng nếu xử lý đúng cách thì quả mắm lại có vị ngọt, bùi. Khi quả già, người ta hái về rồi dùng dao bổ đôi, bỏ hạt, rửa sạch, cho vào nồi luộc chín 2-3 lần để quả nhả hết vị đắng, chát… Nhiều nơi còn luộc với hỗn hợp nước gạo, tro bếp sau đó để nguội, rồi ngâm từ 8-10 giờ với nước sạch, sau đó đem xào hoặc có thể phơi khô để dự trữ…”.
Chị Kiều Oanh (29 tuổi, Quảng Ninh) thì cho hay:"Với người dân ở ven rừng ngập mặn từ Bắc vào Nam, trái mắm không hề xa lạ, thậm chí rất đỗi quen thuộc. Mình nhớ ngày xưa cứ vào tháng 9-11 là người dân lại đi thu hái và về chế biến thành nhiều món ngon. Mình không thấy ai hái đem ra chợ cả vì có đầy, thích ăn thì tự hái về. Sau đó người ta bắt đầu dần lãng quên thứ quả dại này".
Vài năm gần đây, chị Oanh ngỡ ngàng khi chợ online rao bán thứ quả quê. Sau đó không ít bạn bè nhờ chị về quê mua giúp quả mắm để ăn xem hương vị ra sao. "Mình biết giờ mắm đã trở thành loại quả đặc sản, được nhiều người thành phố ưa chuộng. Song với mình đây vẫn là thứ quả dại chứa đựng bao ký ức tuổi thơ", người phụ nữ tâm sự.
Quả mắm xào tôm được nhiều người yêu thích.
Được biết, quả mắm có thể nấu canh nhưng xào với thịt hoặc các loài nhuyễn thể ở biển, như con thiếp, con ngao, con ngán hoặc điềm điệp... là ngon và hợp vị nhất. Để món ăn đúng vị, thơm bùi, nguyên liệu không thể thiếu là lạc rang bỏ vỏ, giã nhỏ. Sau khi phi tỏi, cho lạc vào xào cùng, chỉ cần nêm gia vị vừa phải bởi quả mắm và ngao đã có sẵn vị mặn. Món ăn có vị ngăm nhẹ, mềm của quả mắm, vị ngọt của ngao, ngán, vị bùi của lạc kết hợp là trải nghiệm rất hấp dẫn, lạ miệng mà bất cứ du khách nào cũng muốn được thử.
Theo báo Quảng Ninh, cây mắm mọc rất nhiều ven biển ở các xã đảo thuộc huyện Vân Đồn. Cây này có thân thẳng, lá dày và bóng, xanh tốt quanh năm. Ở các bãi triều, bãi ngập mặn, cây mắm sinh sống tốt ở bùn lầy. Trong môi trường khắc nghiệt, bùn mặn, cây vẫn có thể sinh trưởng, mọc tốt. Thân và quả của cây đều có vị mặn.
Cây mắm nhân giống bằng quả và khi quả rụng xuống lại mọc tiếp hoặc theo nước biển cuốn đi gặp bãi triều để bám rễ. Quả mắm màu xanh, hình bầu dục, thường có nhiều vào dịp tháng 7, tháng 8 âm lịch hằng năm, thi thoảng cây cũng ra quả vào tháng 10 âm lịch...
Nếu như trước đây, quả mắm chỉ gắn liền với cuộc sống của người dân Quảng Ninh thì giờ đây, thứ quả dại này còn được bán ở thành phố với giá khoảng 100.000 đồng/kg.
Minh Hoa (t/h)
