Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 71 đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 281 của Chính phủ Ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 71, trong đó giao nhiệm vụ cho Bộ Giáo dục và Đào tạo "cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc sử dụng từ năm học 2026-2027, thực hiện lộ trình đến năm 2030 cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho tất cả học sinh".
Việc sử dụng thống nhất một bộ sách giáo khoa (SGK) toàn quốc tiếp tục nhận được sự quan tâm của dư luận. Làm thế nào để có một bộ SGK chất lượng, bảo đảm tính ổn định, lâu dài?
Mong sớm thống nhất một bộ SGK cho năm học tới
Chia sẻ với Người Đưa Tin, nhiều phụ huynh bày tỏ việc dùng chung một bộ SGK sẽ mang lại lợi ích lâu dài, tránh lãng phí.
Chị Nguyễn Huệ - phụ huynh có 2 con đang học tiểu học và Trung học cơ sở tại xã An Khánh, thành phố Hà Nội cho biết: "Gia đình tôi có hai con đang học lớp 5 và lớp 6, những năm trước học nhiều bộ sách và không dùng lại được nên con thứ hai nhà tôi cũng không học lại được của chị. Tôi thấy như vậy lãng phí, việc chủ trương dùng chung một bộ SGK thì sách sẽ được tái sử dụng, tạo thuận lợi nhiều mặt".
Tương tự, anh N.T, phụ huynh phường Cầu Giấy, thành phố Hà Nội có con đang học lớp 6 cũng ủng hộ chủ trương chỉ dùng một bộ sách giáo khoa.
Một tiết học của học sinh Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú Tiểu học Mường Típ 2 (xã Mường Típ, tỉnh Nghệ An) (Ảnh: Gia Thảo).
Trong khi đó, trao đổi với PV, thầy Trần Gia Thảo – Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú Tiểu học Mường Típ 2 (xã Mường Típ, tỉnh Nghệ An) cho rằng, các bộ sách giáo khoa hiện hành đều có những điểm hay, song vẫn còn tồn tại một số hạn chế.
Là người gắn bó nhiều năm với học trò vùng biên giới còn nhiều khó khăn, khi nghe thông tin về chủ trương sử dụng thống nhất một bộ SGK trên toàn quốc từ năm học 2026 – 2027, thầy Thảo bày tỏ sự đồng tình.
Thầy chia sẻ: "Nhiều bộ sách khiến nhà trường rất vất vả. Năm nay chọn bộ này, năm sau chọn bộ khác; thậm chí phụ huynh ở miền núi không hiểu, cứ nghĩ nhà trường liên tục yêu cầu mua sách mới. Điều này gây áp lực không nhỏ cho phụ huynh và cả giáo viên".
Theo thầy Thảo, việc thống nhất một bộ SGK là chủ trương phù hợp và đúng đắn. Trước hết, nó giúp học sinh và phụ huynh yên tâm, giảm gánh nặng chi phí, đồng thời tạo điều kiện để nhà trường chủ động, thuận lợi hơn trong công tác dạy và học.
"Do đó, nếu chủ trương này sớm được triển khai thì là điều tuyệt vời. Tôi mong việc thống nhất một bộ SGK để năm học tới trở đi các nhà trường ổn định một bộ sách, phụ huynh cũng yên tâm một bộ sách, anh học rồi em cũng có thể học. Nhà trường cũng sẽ bảo quản cẩn thận để cho các em học sinh khoá sau có thể mượn và tiếp tục sử dụng, thầy Thảo nói.
Theo thầy Thảo, hiện nay Bộ Giáo dục và Đào tạo nên thành lập một hội đồng để chọn một trong các bộ sách đang có, biên soạn và chọn lọc bài nào hợp lý nhất, ý nghĩa nhất và phù hợp nhất làm thành một bộ sách riêng cho ngành giáo dục để tránh lãng phí.
Thầy Thảo cho rằng bộ sách "Kết nối tri thức với cuộc sống" có nhiều ưu thế hơn.
Thầy Thảo cho biết hiện tại Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú Tiểu học Mường Típ 2 đang sử dụng hai bộ sách "Kết nối tri thức với cuộc sống" và "Bình Minh". Và thầy nhận thấy bộ "Kết nối tri thức với cuộc sống" có nhiều ưu thế hơn. "Bởi bộ sách có nhiều bài học ý nghĩa hơn, phù hợp và có nhiều điểm mạnh hơn", thầy Thảo nói.
Cần cơ chế giám sát độc lập
Trao đổi thêm với Người Đưa Tin, ĐBQH Trương Xuân Cừ (đoàn Tp.Hà Nội) bày tỏ sự ủng hộ chủ trương thống nhất một bộ sách giáo khoa toàn quốc. Đây là chủ trương mang tính chiến lược, đột phá.
Theo ông Cừ, qua nhiều năm thực hiện với nhiều bộ sách khác nhau, mục tiêu đặt ra là mở rộng dân chủ, phát huy trí tuệ xã hội. Tuy nhiên, trên thực tế việc sử dụng lâu dài và bảo đảm yếu tố tiết kiệm cho người dân lại gặp nhiều khó khăn.
"Vì vậy, có thể khẳng định khi chỉ có một bộ sách, chắc chắn bộ sách đó sẽ được chuẩn bị chu đáo, toàn diện và chất lượng hơn. Đồng thời, yêu cầu đặt ra là bộ sách ấy phải được sử dụng ổn định, lâu dài", ông Cừ nói.
ĐBQH Trương Xuân Cừ (Ảnh: Media Quốc hội).
Thêm một vấn đề được ông Cừ đề cập đó là tiến tới cấp miễn phí toàn bộ sách giáo khoa, điều này cũng nằm trong chủ trương chung, khi đất nước phát triển thì vấn đề an sinh xã hội, chăm sóc sức khỏe, y tế, chăm sóc con người cần phải có bước đột phá.
"Chúng ta đã miễn học phí, tiếp tục miễn giảm nhiều khoản chi khác để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho học sinh đến trường. Đây là sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước, giúp các thế hệ học sinh thêm trân trọng, nỗ lực phấn đấu hơn.
Đảng và Nhà nước đã vì học sinh, thì học sinh cũng cần có trách nhiệm, nỗ lực học tập để cống hiến trở lại cho đất nước. Đây là chính sách hoàn toàn hợp lý, thể hiện quan điểm giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là đột phá để phát triển", ông Cừ nhấn mạnh.
Với việc dùng một bộ sách giáo khoa thống nhất, đại biểu cho rằng cần tôn trọng ý kiến của hội đồng biên soạn sách giáo khoa. Theo đó, hội đồng sẽ xem xét trong 3 bộ sách đã phát hành thì chọn bộ nào? Nên tích hợp hay cần phải có một bộ sách mới?
"Hội đồng biên soạn có thể tham khảo thêm các bộ sách khác của nhiều quốc gia trên thế giới để chúng ta làm sao có một bộ sách chất lượng nhất", ông Cừ nêu ý kiến.
Còn theo ĐBQH Nguyễn Thị Sửu – Phó Trưởng Đoàn ĐBQH Tp.Huế, việc thống nhất một bộ sách giáo khoa từ năm học 2026–2027 sẽ giúp đảm bảo tính đồng bộ, công bằng trong dạy và học trên cả nước, tránh phân tán, chênh lệch chất lượng giữa các vùng miền.
ĐBQH Nguyễn Thị Sửu – Phó Trưởng Đoàn ĐBQH Tp.Huế (Ảnh: Media Quốc hội).
Đặc biệt, giáo viên dễ dàng xây dựng kế hoạch bài giảng, tập huấn và chia sẻ chuyên môn; học sinh được tiếp cận tri thức bình đẳng, giảm áp lực lựa chọn bộ sách.
Lộ trình đến 2030 cung cấp SGK miễn phí còn giảm gánh nặng kinh tế cho phụ huynh, góp phần khuyến khích học sinh đến lớp đầy đủ, nhất là ở vùng khó khăn.
Bà Sửu cũng cho rằng, nếu NXB Giáo dục Việt Nam đáp ứng tốt thì việc lựa chọn sẽ thuận lợi hơn về mặt tổ chức, chi phí và quản lý. Bởi theo bà, đây là đơn vị giàu kinh nghiệm, có đầy đủ hệ thống biên soạn, phát hành và hiện đang chiếm ưu thế về tỉ lệ sử dụng.
"Tuy nhiên, tôi cho rằng cần đặt yêu cầu chất lượng, tính khoa học, tính cập nhật và sự phản hồi từ đội ngũ giáo viên, học sinh làm tiêu chí hàng đầu", bà Sửu nói.
Song Nhà nước vẫn cần cơ chế giám sát độc lập để bảo đảm bộ SGK thống nhất này thật sự chuẩn mực, tránh tư duy độc quyền hoặc sai lệch lịch sử.
Để thực hiện thành công lộ trình mà Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị đề ra, đại biểu Sửu lưu ý: Đảm bảo chất lượng học thuật và sư phạm của bộ SGK, có sự tham gia của các nhà khoa học, giáo viên và phản biện xã hội.
Cùng với đó, chuẩn bị hệ thống in ấn, phát hành đồng bộ để không xảy ra chậm trễ, thiếu hụt khi triển khai toàn quốc. Đào tạo, bồi dưỡng giáo viên để nắm chắc chương trình mới, tránh "học vẹt theo SGK".
Ứng dụng công nghệ số: phát triển song song bản điện tử miễn phí để tăng tính tiếp cận và hỗ trợ học tập hiện đại.
Đồng thời, có cơ chế giám sát và phản hồi thường xuyên nhằm kịp thời điều chỉnh khi bộ SGK đi vào thực tiễn.
"Thống nhất một bộ SGK trên toàn quốc và miễn phí SGK cho học sinh là bước tiến lớn, nhưng cần chuẩn bị kỹ lưỡng để đảm bảo tính bền vững, chất lượng và công bằng", bà Sửu lưu ý.
