gn: justify;">Trong phiên họp trực tuyến với các địa phương của tỉnh Nghệ An về tình hình kinh tế xã hội quý III/2018, ông Hoàng Nghĩa Hiếu, Giám đốc sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nghệ An cho biết, cơn bão số 3, số 4 đã gây nhiều thiệt hại về người, tài sản, cơ sở hạ tầng trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
Quá trình lập đoàn kiểm tra liên ngành xác định có việc một số nhà máy thủy điện xả lũ gây thiệt hại tại một số vùng ở các huyện miền núi như Tương Dương, Con Cuông, Anh Sơn, Kỳ Sơn. Rõ nhất là nhiều vùng dân cư bị ngập nước, sạt lở đường giao thông, trôi cầu cống, sạt lở đất đá, trôi nhà dân…
Đơn cử, vào 9h30 ngày 31/8, lượng nước đổ về hồ Bản Vẽ, xã Yên Na, huyện Tương Dương, đạt đỉnh 4.200m3/s. Để bảo đảm an toàn cho công trình, nhà máy phải tăng lượng xả lên 4.200m3/s. Đây cũng là mức xả lớn nhất trong 8 năm kể từ khi nhà máy vận hành.
Việc xả này không làm tăng lũ tự nhiên, nhưng đã làm co hẹp dòng chảy và xả từ trên cao xuống thành lưu tốc lớn làm biến đổi dòng chảy, gây sạt lở cho vùng hạ du.
Theo đoàn kiểm tra, công tác dự báo lưu lượng nước đổ về hồ Bản Vẽ vẫn sai số lớn; hành lang thoát lũ chưa đảm bảo an toàn khi hạ mực nước hồ thủy điện Bản Vẽ; chưa có bản đồ ngập vùng hạ du của các nhà máy thủy điện;…
Riêng với thủy điện Khe Bố, xã Tam Quang, huyện Tương Dương, ở hạ du so với thủy điện Bản Vẽ, việc dự báo và cung cấp thông tin, số liệu còn thiếu.
Do đó thủy điện Khe Bố xả không kịp, tạo độ dềnh lớn khu vực lòng hồ nên xảy ra ngập lụt nghiêm trọng ở lòng hồ. Với những bất cập đó, việc xả lũ đã ảnh hưởng một phần tới khu vực hạ du.
Mặt khác, việc triển khai các dự án thủy điện gây ra nhiều hệ lụy: Người dân di dời tái định cư có cuộc sống không ổn định; nhiều khu tái định cư xuống cấp, dang dở; một số dự án quy hoạch “treo” kéo dài… Vì vậy rất nhiều người đã phải trở về nơi ở cũ.
Đoàn kiểm tra của tỉnh Nghệ An đã làm rõ các nguyên nhân tác động của thủy điện đến người dân, khẳng định khi các nhà máy thủy điện xả lũ đã gây ngập lụt nhiều khu vực ở vùng hạ du. Thiệt hại cho vùng hạ du là rất rõ ràng, các nhà máy thủy điện phải có trách nhiệm đền bù cho các hộ dân.
Cho đến thời điểm hiện nay, tại nhiều địa phương miền núi trong tỉnh, công tác khắc phục lũ quét vẫn chưa thể hoàn thành. Vì vậy, tỉnh Nghệ An đã đề nghị và yêu cầu các nhà máy thuỷ điện bồi thường thiệt hại cho các hộ dân bị ảnh hưởng từ việc vận hành xả lũ của các hồ thủy điện gây lũ lụt tại một số địa phương trong thời gian qua.
Tuy nhiên, ngay cả việc dọn rác, công ty CP thủy điện Bản Vẽ cũng chỉ mới thực hiện ở lòng hồ. Còn khối thực vật trôi nổi ở nơi khác không phải trách nhiệm của thủy điện. Bởi nguyên nhân gây rác là do thiên tai, nên thuộc trách nhiệm giải quyết là của... chính quyền địa phương.
Biên bản thiệt hại do ngập lụt của 1 trong số các hộ dân ở bản Khe Bố.
Còn lãnh đạo nhà máy thủy điện Khe Bố lại cho rằng, việc người dân bị ngập lụt, hư hỏng tài sản nguyên nhân không phải do nhà máy xả lũ. Khi người dân làm đơn kiện thì Nhà máy Thủy điện Khe Bố cho hay phải chờ các cơ quan chức năng tỉnh Nghệ An xác định rõ nguyên nhân có phải do xả lũ hay không rồi mới có cơ sở để giải quyết.
