Trường Bình công chúa được mọi người biết đến rộng rãi thông qua hai tiểu thuyết võ hiệp đã được dựng thành phim của cố nhà văn Kim Dung là Bích huyết kiếm và Lộc đỉnh ký. Trong Bích huyết kiếm Trường Bình công chúa có tên là A Cửu, còn trong Lộc đỉnh ký Trường Bình công chúa đã xuất gia làm ni cô sau khi nhà Minh sụp đổ. Bà luyện tập võ nghệ và trở thành một thủ lĩnh của phong trào phản Thanh. Với võ nghệ cao cường, cô được mệnh danh là Độc tý thần ni tức là thần ni một tay. Tuy nhiên, trái ngược với hình ảnh trên phim, Trường Bình công chúa ngoài đời thực còn có kết cục bi thảm hơn nhiều.
Tạo Trường Bình công chúa trong phim Bích huyết kiếm.
Bị kịch sinh ra trong nhà đế vương
Theo sử liệu, Trường Bình công chúa tên thật là Chu Mỹ Xúc, con gái của Hoàng đế Sùng Trinh với Chu Hoàng hậu, cũng là công chúa cuối cùng của Minh triều.
Năm 1644, Trường Bình công chúa bước vào tuổi 15. Sử cũ miêu tả nàng "thích thơ văn, có tài thêu thùa". Cũng trong năm ấy, Sùng Trinh đã ban hôn con gái cho công tử Châu Thế Hiển – con trai Đô úy trong triều.
Năm đó đáng ra là năm hạnh phúc nhất của Trường Bình công chúa, thế nhưng không may mắn cho cô công chúa này, nhà Minh đã tới lúc suy kiệt, cùng đường. Khi đám cưới của công chúa Trường Bình chưa kịp tổ chức thì cũng trong năm đó, người lính bị sa thải năm nào là Lý Tự Thành và Trương Hiến Trung nổi dậy. Hai cánh quân của Lý và Trương thế như vũ bão, đánh chiếm hết tòa thành này tới tòa thành khác, hết vùng đất này tới vùng đất khác.
Những người trong Tử Cấm Thành chỉ còn biết hàng ngày nghe ngóng tin chiến trận rồi sợ hãi, lo lắng rồi một ngày “bọn giặc cỏ” sẽ kéo vào kinh thành. Cũng chính vì thế, chẳng còn ai có tâm trạng đâu để nghĩ tới đám cưới của công chúa Trường Bình và Châu Thế Hiển. Hôn lễ cứ như vậy bị hoãn lại hết lần này tới lần khác. Cho tới tận khi Lý Tự Thành dẫn quân đánh vào Tử Cấm Thành, hôn lễ giữa hai người vẫn chưa được tổ chức.
Cũng giống với công chúa Trường Bình, do chuyện giặc giã nổi lên mà hôn nhân liên tục bị trì hoãn, đó chính là em trai của Trường Bình, thái tử Chu Từ Lãng. So với Trường Bình, Từ Lãng kém một tuổi, là con trai cả của Châu Hoàng hậu, sinh vào tháng 2 năm Sùng Trinh thứ 2. Khi Từ Lãng 14 tuổi, Sùng Trinh đã muốn chọn thái tử phi cho con trai của mình.
Tuy nhiên, trong hoàn cảnh quốc gia khốn đốn vì “giặc giã” nên tới tận khi nước mất nhà tan, Sùng Trinh vẫn chưa chọn được vợ cho con trai mình. Ngày 4 tháng Giêng năm Sùng Trinh thứ 7, khí thế của nghĩa quân Lý Tự Thành ngày một lớn, Sùng Trinh đã ngửa cổ lên trời mà than rằng: “Nước mất thì vua chết”.
Ít lâu sau đó, Sùng Trinh nhận được tin Lý Tự Thành tự xưng là Hoàng đế, lấy hiệu là Đại Thuận, ý rằng mình là kẻ thuận theo thiên mệnh, diệt bỏ nhà Minh. Cùng vào thời điểm đó, Sùng Trinh cũng được thái giám báo rằng Hiếu lăng của Thái tổ Chu Nguyên Chương đặt tại Nam Kinh có điềm không lành: Cứ tới lúc nửa đêm, người ta lại nghe thấy tiếng khóc thê lương phát ra từ trong lăng mộ, những người trông giữ lăng đều vì thế mà sợ hãi, không dám tới gần lăng.
Tháng Giêng năm đó, Phượng Dương xảy ra động đất. Cùng trong tháng đó, Nam Kinh cũng có động đất. Bắc Kinh - kinh đô nhà Minh - xuất hiện hiện tượng “sao nhập nguyệt”. Cả nơi quê gốc cho tới nơi phát tích của nhà Minh đều xuất hiện những điềm báo xấu khiến Sùng Trinh cảm thấy tuyệt vọng vô cùng.
Lúc bấy giờ, ngân khố triều đình đã cạn kiệt, không còn cách nào khác, Sùng Trinh cho tập hợp các quan, đề nghị họ hiến tiền để sử dụng làm chi phí cho quân đội. Tuy nhiên, kết quả của lần “kêu gọi quyên góp” đó khiến Sùng Trinh càng thêm thất vọng. Tất cả những ông quan phát tài nhờ triều Minh nay nhất loạt kêu khổ.
Ngay cả người thân thiết bên họ ngoại là Điền Hoằng Ngộ khi Sùng Trinh nhiều lần thỉnh cầu cũng chỉ bỏ ra một vạn lạng bạc. Có thể nói, lúc bấy giờ, triều thần nhà Minh cũng không còn tin tưởng vào sự tồn tại của triều đại này nữa.
Tới ngày 16/3/1644, quân của Lý Tự Thành tấn công tấm bình phong cuối cùng của Bắc Kinh là Xương Bình. Chỉ hai ngày sau đó, ngày 18/3, thành Bắc Kinh bị phá. Lúc bấy giờ, Sùng Trinh cho gọi ba người con trai của mình tới trước mặt, bắt chúng thay quần áo cũ rồi sai thái giám đưa ra khỏi hoàng cung chạy trốn.
Vì mất nước, Sùng Trinh yêu cầu tất cả hậu phi phải tự sát và đích thân ông ta đã ra tay giết con gái ruột của mình.
Lúc ấy, Sùng Trinh hạ lệnh cho Chu Hoàng hậu tự vẫn, Trường Bình công chúa liền chạy tới cung Thọ Trữ, nhìn thấy thi thể của mẫu hậu, không kìm được mà khóc rống, quỳ trên mặt đất, ôm lấy chân của vua cha cầu xin được sống.
Sùng Trinh chỉ bi thương lắc đầu rồi nói: "Con à, vì sao con lại sinh ra trong nhà của ta"? Sau đó, nhà vua giơ kiếm lên định chặt đầu công chúa.
Khi thanh kiếm chém xuống, Trường Bình theo bản năng giơ tay trái lên đỡ. Cánh tay của nàng lập tức bị chém đứt đoạn, công chúa kêu lên một tiếng rồi ngất xỉu tại chỗ.
Bấy giờ, Sùng Trinh tiến lên muốn chặt đầu con gái, nhưng vừa bước đi, tay lại run rẩy kịch liệt, sau cùng không nỡ xuống tay mà bỏ đi. Đây chính là màn bi kịch vong quốc nổi tiếng nhất trong lịch sử Trung Hoa.
Sau khi bị đứt lìa cánh tay, cả Hoàng đế và nô tỳ đều nghĩ Trường Bình sẽ vong mạng vì mất máu quá nhiều.
Ngự y Giám Hà Tân cùng cung nữ thân cận không muốn thi thể nữ chủ nhân phải chịu nhục, liền đưa Trường Bình đang hôn mê bất tỉnh tới phủ của Chu Khuê – cha của Chu Hoàng hậu, cũng là ông ngoại công chúa.
Chu gia đưa nàng an vị tại một gian buồng trống, chỉ chờ Trường Bình trút hơi thở là đem đi chôn cất. May mắn thay, số mệnh của nàng công chúa bất hạnh ấy vẫn chưa tận. Năm ngày sau đó, Trường Bình công chúa tỉnh dậy sau cơn nguy kịch.
Tạo hình Hoàng đế Sùng Trinh trong phim Bích huyết kiếm.
Công chúa vong quốc và thân phận "bình phong" che mắt thiên hạ
Sau khi nhà Thanh tiến vào Trung Nguyên, tập đoàn chính trị này đã thi hành sách lược vô cùng tinh vi. Họ công khai treo giải thưởng tìm kiếm hậu duệ của Sùng Trinh Hoàng đế.
Kỳ thực, triều đình nhà Thanh một mặt muốn tìm kiếm và trừ khử các hoàng tử, hoàng thân của Sùng Trinh, mặt khác lại đãi ngộ những nữ nhân trong gia quyến của tiên đế để lấy lòng người Hán.
Cũng bởi lý do này, Trường Bình công chúa nhận được khá nhiều sự "ưu đãi". Không chỉ được chu cấp nhiều tiền bạc, Thanh triều còn hạ lệnh cho Chu gia phải "chăm sóc công chúa chu đáo".
Ngay cả khi nhận được sự đãi ngộ như vậy, nhưng Trường Bình vẫn không có được một ngày vui vẻ. Chứng kiến vương triều bại vong, thân lại tàn phế, nàng từ lâu đã không còn hứng thú với cuộc sống.
Khi ấy, niềm hy vọng duy nhất của nàng công chúa vong quốc là mong ba huynh đệ của mình có thể chạy trốn xuống phía nam, gây dựng lực lượng chờ ngày khôi phục Đại Minh.
Chỉ đáng tiếc, vào năm Thuận Trị thứ 2, Thái tử Chu Từ Lãng (con trai Sùng Trinh) không xuống phía nam mà chạy theo đám loạn quân trốn về kinh thành, còn phải ăn xin dọc đường, xuất hiện trong cảnh áo quần tả tơi trước cửa Chu phủ.
Chu Khuê lúc đầu đãi ngộ Thái tử rất tốt, nhưng vì e sợ Thanh triều mà lén lút báo cáo lên Thuận Trị.
Thuận Trị vốn muốn trừ khử Chu Từ Lãng để tránh hậu họa, nhưng lại không tiện ra tay vì sợ mất lòng Hán tộc. Sau cùng, vị Hoàng đế này nghĩ ra kế sách ép Chu Khuê và Trường Bình công chúa nói đây là Thái tử giả mạo nhằm dễ dàng trừ khử.
Trường Bình đương nhiên không nghe, nhưng lại bị Chu Khuê tra tấn, chỉ còn cách xuôi theo. Cứ như vậy, Chu Từ Lãng bị Chu phủ "gán mác" giả mạo, Thuận Trị đế nhanh chóng xử tử hậu duệ của Sùng Trinh Hoàng đế, cũng chặt đứt hy vọng phục quốc của Minh triều.
Sự kiện này giáng một đòn trí mạng vào cô công chúa mới 16 tuổi, khiến cho Trường Bình vô cùng tuyệt vọng, một mực xin Thuận Trị được xuất gia tu hành.
Sau cùng, Trường Bình không thoát khỏi cái kết thảm của thân phận một công chúa vong quốc.
Coi vị công chúa cuối cùng của Minh triều này như tấm bình phong để che mắt người Hán, Thanh triều đương nhiên không đồng ý để nàng xuất gia.
Không chỉ vậy, triều đình của Thuận Trị đế còn cao tay sắp xếp một màn kịch che mắt thiên hạ bằng cách nối lại mối lương duyên tiền triều cho Trường Bình công chúa và Châu Thế Hiển – vị phò mã được Sùng Trinh lựa chọn trước đây.
Nhận được chỉ dụ này, Trường Bình chẳng thể vui mừng mà chỉ cảm thấy thân phận mình quá đỗi bé nhỏ, khóc ròng suốt mấy ngày trời. Hôn lễ tổ chức càng long trọng, cõi lòng của nàng công chúa trẻ tuổi càng thêm tan nát.
Vài tháng sau hôn lễ, Thanh triều đánh tan triều Nam Minh. Chứng kiến hy vọng cuối cùng của Minh triều sụp đổ, Trường Bình công chúa một lần nữa phải chịu cú đả kích trí mạng.
Hy vọng cuối cùng níu kéo nàng với nhân thế đã tắt, Trường Bình đang mang thai vì quá đau lòng mà lâm bệnh nặng. Ngày 8/10 năm Thuận Trị thứ ba, nàng công chúa đoản mệnh ấy qua đời, mang theo cả người con chưa kịp chào đời đã phải buông tay trần thế. Trường Bình công chúa được chôn cất tại phía ngoài Quảng Ninh môn còn gọi là Chương Nghĩa môn gần nhà Chu gia.
Video: Trần Bình công chúa trong phim Lộc đỉnh ký.
Quốc Tiệp
