Các báo Thanh niên, Pháp luật TP HCM, Người Lao động…đã đăng loạt đăng bài về những bất thường vụ phúc thẩm Tân Hoàng Phát: “Bản án phát hành khác bản án đã tuyên tại phiên xử!”, “ Có dấu hiệu làm sai lệch hồ sơ vụ án”...phân tích những bất thường của bản án phúc thẩm vụ án này từ nội dung đến thủ tục tố tụng.
Ông chủ Tân Hoàng Phát Phan Cao Trí (phải) tại tòa. Ảnh: VNE
Ngay chính ông Đinh Văn Quế, nguyên thẩm phán, chánh Tòa Hình sự TANDTC, một chuyên gia hàng đầu về lý luận và hoạt động thực tiễn trong lĩnh vực hình sự - tố tụng hình sự còn tin rằng: “Trong tình hình hiện nay, việc hợp thức hóa bản án gốc với bản án phát hành không có gì khó đối với chủ tọa phiên tòa; nếu các cơ quan chức năng có kiểm tra thì cũng khó mà phát hiện có hay không có vi phạm. Trách nhiệm lúc này sẽ thuộc về cơ quan báo chí đã “đưa tin không trung thực”, thậm chí có thể bị quy kết là “vu khống”, là “xúc phạm đến uy tín, danh dự” của HĐXX...”.
Thật là nguy hiểm nếu quan tòa khi tuyên án công khai tuyên một đằng, nhưng khi phát hành bản án lại một nẻo là chuyện bình thường trong hoạt động tố tụng. Bởi “bất kỳ sai sót nào của các thẩm phán dù nhỏ cũng không chỉ làm tổn hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân mà còn làm tổn hại đến uy danh Tòa án, uy danh của Nhà nước, làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ.”(trích phát biểu của Chủ tịch Nước Trương Tấn Sang chúc mừng các thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao vừa được bổ nhiệm).
Theo luật, khi nghị án, tuyên án, các thẩm phán, hội thẩm nhân dân hoàn toàn "độc lập và chỉ tuân theo pháp luật". Do đó, không có ai có quyền kiểm tra biên bản nghị án, bản án trong giai đoạn tố tụng này. Sự thật các vấn đề: Bản án gốc được tuyên đã có đầy đủ chữ ký của thành viên hội đồng xét xử hay không, có sự thay đổi nội dung bản án gốc hay không rất khó có cơ sở kết luận....? Thực tế và pháp lý, chỉ có nhân dân, giới báo chí là người giám sát chặt chẽ đối với những người, những cơ quan tiến hành tố tụng, mới có thể phát hiện những sai phạm có thể xảy ra trong quá trình tố tụng. Có thể vì vậy, có lúc, có nơi thẩm phán rất dè dặt với báo chí, đặc biệt là hoạt động ghi âm, ghi hình của phóng viên tại phiên tòa.
Các bị cáo vụ Tân Hoàng Phát tại tòa. Ảnh: VNE
Có ý kiến cho rằng để tránh oán sai cho thẩm phán chủ tọa - tác giả chính trong việc phát hành bản án phúc thẩm vụ Tân Hoàng Phát, chỉ đến khi nào có quyết định giám đốc thẩm hủy án phúc thẩm, kết luận việc tuyên án một đằng, phát hành án một nẻo như báo nêu là sự thật thì lúc đó mới có căn cứ xem xét trách nhiệm của thẩm phán chủ tọa phiên tòa.
Tôi không đồng ý với quan điểm trên và đồng ý với quan điểm của ông Đinh Văn Quế và một số luật sư rằng: Nếu đúng là bản án đã tuyên tại phiên tòa có nội dung khác biệt cơ bản với bản án phát hành như báo nêu, mà bản án gốc lưu trong hồ sơ vụ án lại y chang như bản án phát hành thì vấn đề trở nên vô cùng nghiêm trọng, không chỉ dừng lại ở việc vi phạm tố tụng nữa. Hành vi này đã là hành vi làm sai lệch hồ sơ vụ án. Do đó, cơ quan điều tra VKSND Tối cao cần nhanh chóng vào cuộc để có kết luận hành vi làm sai lệch hồ sơ vụ án trong vụ việc cụ thể này có phải là hành vi phạm tội theo quy định tại Điều 300 BLHS hay không?
Sự kiện pháp lý đã xảy ra đã được nhiều báo đăng công khai: Bản án tuyên tại tòa khác với bản án phát hành chính thức, với những bất thường trong và sau phiên tòa phúc thẩm. Đây là một trong những nguồn tin báo về các dấu hiệu tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp trên các phương tiện thông tin đại chúng. Vì vậy, cơ quan có thẩm quyền xử lý tin báo tội phạm theo quy chế tiếp nhận, xử lý tố giác, tin báo về tội phạm trong trường hợp này thuộc thẩm quyền của Cơ quan điều tra - VKSND tối cao (ban hành theo Quyết định số 116/2011/QĐ-VKSTC-C6 ngày 14/4/2011 của viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao).
Hy vọng những bất thường vụ phúc thẩm Tân Hoàng Phát sẽ được Cơ quan điều tra kết luận xử lý công khai trong thời gian tới.
Luật sư Nguyễn Hồng Hà (Phó chủ nhiệm Đoàn Luật sư Khánh Hòa)
