Ngoài vóc dáng vẫn nhỏ thó và loắt choắt không nhiều thay đổi, Diêu đã tâm sự với tôi những câu chuyện hiểu biết pháp luật. Và quan trọng hơn hẳn, nam phạm nhân ít học người vùng cao này đã hiểu được mức độ nghiêm trọng về tội lỗi của mình. Lần ấy, vừa thiếu hiểu biết lại vừa nghiện nặng những thước phim "đen" đồi trụy, Diêu (mới 14 tuổi) đã thực hiện hành vi đồi bại với một bé gái hàng xóm chưa đầy 6 tuổi.
Phiên tòa đẫm nước mắt
Tôi trở lại Sơn La, về huyện nghèo Phù Yên trong một dịp công tác ngắn ngày tại vùng đất cheo leo giữa núi rừng Tây Bắc. Trại giam Yên Hạ vẫn vậy, tĩnh mịch và lọt thỏm giữa những tán cây xanh thẫm. Được sự đồng ý của các cán bộ trại giam Yên Hạ, tôi rảo bước quanh khuôn viên rộng lớn, lặng lẽ quan sát những tốp người mặc quần áo phạm nhân cần mẫn công việc của mình bên các luống rau mơn mởn. Trời chiều nhạt nắng nhưng vẫn oi nồng, tôi đặc biệt chú ý đến một phạm nhân nam có dáng người nhỏ thó, đội chiếc mũ nan đã sờn rách, thoăn thoắt, tỉ mẩn chăm chút cho từng luống rau trong khu trồng trọt của Phân trại số 1. Bất giác theo phản xạ, tôi cất tiếng gọi: "Này, Diêu phải không!". Nam phạm nhân giật mình quay lại, gương mặt non choẹt phừng phừng dưới ánh nắng chiều ngỡ ngàng nhìn tôi trong hồi lâu. Phút chốc, cậu ta nhoẻn miệng cười gượng gạo, vậy là chúng tôi đã nhận ra nhau như thế.
Lò Văn Diêu trong trại giam.
Cách đây chừng 3 năm, tôi là phóng viên duy nhất có mặt trong phiên tòa xét xử Lò Văn Diêu. Diêu bị kết tội "hiếp dâm trẻ em". Nạn nhân của Diêu, cháu M. khi bị cưỡng hiếp mới chỉ 6 tuổi. Còn yêu râu xanh, tại thời điểm phạm tội cũng mới chỉ 14 tuổi 8 tháng. Dưới hàng ghế bị hại và người dự tòa, lèo tèo dăm ba người, ai nấy đều quắt queo đen sạm, nước mắt lưng tròng xót thương cho tương lai của nạn nhân nhỏ tuổi.
Suốt cả phiên xử, bị hại là cháu bé Lò Thúy M. (SN 2003, trú tại Mường É, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La) chưa một lần dám đưa mắt nhìn về bị cáo Diêu, chỉ nem nép sau lưng cha, nước mắt rưng rưng chảy thành hàng trên khuôn mặt trẻ thơ bầu bĩnh. Còn đối với Diêu, khi được HĐXX hỏi về nguyên nhân thực hiện hành vi đồi bại với cháu bé hàng xóm, bị cáo chỉ ấp úng, nói nhát gừng rằng mình bị ảnh hưởng của việc xem quá nhiều phim "đen" mà không có người chia sẻ, định hướng nên thú tính nổi lên bất chợt mà không hề biết điều đó là vi phạm pháp luật.
Xét hành vi của bị cáo Lò Văn Diêu là rất nghiêm trọng, HĐXX đã đưa ra các mức án đề nghị vô cùng nghiêm khắc. Tuy nhiên xét thấy gia đình bị cáo có ông nội là người có công với cách mạng, Diêu là người ít hiểu biết pháp luật, trong quá trình điều tra lại rất thành khẩn khai báo và đã khắc phục hậu quả gây ra. Bên cạnh đó, khi phạm tội Diêu mới có 14 năm 8 tháng 21 ngày tuổi nên thuộc trường hợp người chưa thành niên phạm tội nên đã có nhiều tình tiết giảm nhẹ. Chính vì vậy, HĐXX đã tuyên phạt Lò Văn Diêu 4 năm tù giam về hành vi "hiếp dâm trẻ em".
Ảnh minh họa.
Ám ảnh phim "đen"
Nhận được lời đề nghị của tôi muốn gặp riêng Diêu một vài phút, người cán bộ trẻ của trại Yên Hạ đã rất vui lòng sắp xếp cho tôi và Diêu một chỗ ngồi dưới tán phượng già cỗi. Đối diện tôi, Diêu tỏ ra rụt rè, e ngại khi tôi vô tình gợi lại cho cậu những thời khắc đen tối trong quá khứ. Thế nhưng khi nghe tôi khen rằng Diêu đã béo lên và trắng trẻo hơn, Diêu vui lắm, nụ cười nở rộng trên gương mặt lấm tấm trứng cá của tuổi mới lớn. Diêu kể rằng, từ ngày vào đây, ăn ngủ điều độ, Diêu khỏe ra nhiều và lớn hơn bởi tinh thần tốt hơn. "Trước đây em có 38kg cao 1m50. Giờ em đã tăng được 45kg và cũng cao thêm được 2cm nữa rồi", Diêu phấn khởi khoe.
Theo lời kể của phạm nhân trẻ tuổi, ngay sau khi bị tuyên án tại TAND tỉnh Sơn La, Lò Văn Diêu được chuyển về Trại giam Yên Hạ thụ án. Những ngày đầu, nhìn dáng người nhỏ bé, "tí hon" của Diêu nên các cán bộ nơi đây cũng ưu tiên cho Diêu làm những công việc nhẹ nhàng như quét vệ sinh, dọn dẹp... trong khu vực trại giam. Sau đó theo nguyện vọng, Diêu được chuyển về đội 28, Phân trại số 1 chuyên chăm bón cho những luống rau xanh. Không chỉ có vậy, vì vào trại, ngoài giờ lao động Diêu còn được học thêm chữ và thỉnh thoảng được đọc báo, xem ti vi, tiếp thu kiến thức pháp luật nên giờ Diêu cũng đã hiểu ra nhiều điều, biết chiếu vào đó để thấy tội lỗi của mình là vô cùng nghiêm trọng.
Sau phút giây ngắn ngủi phấn khởi khoe với tôi những "thành tích" tiến bộ của bản thân, nam phạm nhân tuổi mới lớn bắt đầu trải lòng với tôi những cảm xúc rất thật, gãy gọn thành câu chữ chứ không còn ấp úng và ngây ngô như cách đây gần 3 năm trước tòa.
Diêu sinh ra trong một gia đình dân tộc thiểu số đông con cái và rất nghèo khó. Cả bản của Diêu, gia cảnh nhà nhà đều tàn tạ, sống bám núi rừng nên đến thức ăn còn chẳng đủ nói gì đến chuyện học hành. Chính vì vậy Diêu cùng 5 anh chị em trong gia đình cứ lăn lóc như củ khoai củ sắn, tự lớn lên giữa núi rừng, thiếu mất sự giáo dục đúng mực từ cha mẹ. Đến tuổi đi học, ban đầu Diêu cũng được cắp sách đến trường để học cái chữ. Nhưng chỉ được vài buổi, vì gia cảnh quá khó khăn nên Diêu buộc phải nghỉ ở nhà, lên nương lên rẫy cùng gia đình.
Chính trong gia cảnh khốn quẫn này, trong đầu óc non nớt của đứa trẻ Lò Văn Diêu bắt đầu phát sinh tâm lý chán chường, phá phách. Khi vừa đủ 10 tuổi, Diêu đã thường xuyên bỏ nhà ra đi, tụ tập với đám bạn bè xấu về thành phố chơi rồi ở lỳ vài ngày dưới đó mới chịu về nhà. Một hai lần đầu, bố mẹ Diêu lo lắng xuống thành phố tìm con về nhưng mãi thấy Diêu vẫn chứng nào tật ấy thì cũng mặc kệ, lại vùi đầu với nương rẫy.
Và chính trong những lần giao lưu với những bạn bè xấu này, Diêu bị tiêm nhiễm vào đầu những thước phim "đen". Sau một thời gian dài lang thang, vào khoảng 11h20' ngày 29/10/2009 khi đang trên đường trở về nhà, ngang qua một gia đình ở bản Kiểng A, cách nhà Diêu không xa thì Diêu phát hiện thấy hai cháu bé đang chơi trong nhà không có người lớn nên liền nảy sinh thú tính. Một trong hai cháu bé đó là cháu M (SN 2003), cháu bé còn lại là em trai của M, ít hơn M hai tuổi. Nghĩ sao làm vậy, Diêu giả vờ vào xin nước rồi đè nghiến cháu M ra thực hiện hành vi đồi bại. Lúc ấy dưới sức lực của cậu trai mới lớn, cháu M đã không thể chống cự lại được và bị Diêu cưỡng hiếp.
Giờ đây khi đã cải tạo được phần lớn thời hạn tù, Diêu đã thức tỉnh và hiểu ra được nhiều điều. Tâm sự với tôi, Diêu cho biết đang nỗ lực hết sức để cải tạo thật tốt, mong được đặc xá ra trại sớm hơn thời hạn. "Khi ấy em vẫn còn trẻ, em sẽ cố gắng làm lại cuộc đời, sẽ không bao giờ vấp ngã thêm một lần nào nữa", Diêu tâm sự.
T. Đông - L. Nguyễn
