Đứa trẻ không gia đình
Tôi gặp Phạm Thế Quang (SN 1989, ở quận Lê Chân, Hải Phòng) tại trại giam Vĩnh Quang (Tổng cục VIII - bộ Công an) ở tỉnh Vĩnh Phúc vào buổi sáng. Ngồi trước mặt tôi, Quang nói chuyện rất tự nhiên, thi thoảng nở nụ cười, nhưng dáng vẻ vẫn còn nét ngông nghênh của cậu bé không gia đình ngày nào. Quản giáo Tạ Huy Bằng - cán bộ quản giáo trực tiếp giáo dục, nâng đỡ Quang giới thiệu với tôi: "Đây là phạm nhân trẻ tuổi nhất trại giam, phạm tội khi chưa đủ 16 tuổi. Rất ngang bướng, vào trại vẫn lì lợm, hung bạo, nhưng nay đã hoàn toàn khác".
Quang chủ động trải lòng: "Trưởng thành rồi phải có suy nghĩ khác đúng không chị? Đúng thật ngày trước em lì lợm, không biết sợ ai, có thể nói em không biết chết là gì. Tất cả cũng do em bị bỏ rơi khi còn quá nhỏ, không được dạy bảo, lại sống ở môi trường phức tạp. Bố em là người lấy nhiều vợ, em chỉ biết có mẹ mình và người mẹ kế thứ tư. Vì quá nhỏ nên không thể nhớ nổi, chỉ biết rằng khi em được 7 - 8 tuổi, cha em đưa em đi ở hết nơi này nơi khác, như quả bóng đá đi đá lại.
Sau khi học hết lớp 3 em ở với người mẹ kế thứ 4 tại xóm liều bờ mương (Hải Phòng) và sự nghiệp học tập cũng chấm dứt từ đây. Nói như vậy chị cũng đủ hiểu em là người thế nào. Và đây chính là bước ngoặt cuộc đời của đứa trẻ mới hơn 10 tuổi như em.
Từ nhỏ em đã tiếp xúc với những thói hư tật xấu của những con người tận cùng của xã hội. Những lời nói, giao tiếp bình thường em cũng ít khi được nghe những lời tử tế, thay vào đó là những ngôn ngữ như những khí độc tích tụ trong hầm lò, phong tỏa hết cả xóm liều, nơi em sinh sống...
Bằng tình thương của một người cha, quản giáo Tạ Huy Bằng đã cảm hóa một kẻ lỳ lợm, hung ác như Quang thành một con người hoàn toàn khác.
Người mẹ kế chỉ chăm sóc cho con mình, mẹ em cũng đã bỏ đi lấy chồng, bố đi làm suốt ngày không có thời gian để quan tâm, em trở thành người thừa trong gia đình, một đứa trẻ sống vất vưởng vô định. Quá chán nản, em bỏ đi lang thang đói no không ai biết, cũng chẳng ai đi tìm, cứ như vậy em trở thành con người của xã hội, nói đúng hơn là dân xã hội đen. Tuy là dân xã hội, nhưng em luôn ý thức được là nghiện ma túy đồng nghĩa với chết, mặc dù thuốc người ta đưa đến tận miệng, hút trước mặt em, cho hút không lấy tiền. Do bản tính không biết sợ ai, nên người khác cũng khó lôi kéo, ép em làm việc gì mà em không muốn. Em sống cùng với những con người cặn bã của xã hội thật đấy, nhưng nghiện ma túy thì không, nghiện thuốc lá thì có.
Nhiều lúc em cảm thấy cuộc sống tù túng, nói thật lúc đó em thích đi tù để quên đi quá khứ mặc cảm về gia đình, vì lúc đó em không chỉ oán trách cha mẹ mà còn rất hận. Năm 2005, khi em chưa đầy 16 tuổi, để có tiền mưu sinh em đã đi cướp tài sản và bị bắt, Tòa án quận Lê Chân (Hải Phòng) kết án em 5 năm tù. Chưa hết, mới vào trại em vẫn lì lợm, côn đồ lắm. Sau khi "nhập buồng" được khoảng 2 -3 tháng, em lại tham gia đánh người (dẫn tới tử vong - PV) cùng hơn 20 phạm nhân khác. Em bị xử phạt thêm 7 năm nữa, tổng cộng là 12 năm tù. Cuộc đời em là như vậy đấy...".
Người cha thứ hai
Tôi hỏi bây giờ em còn giận cha mẹ mình? Quang cười chua chát: "Em vẫn tự ti về hoàn cảnh gia đình mình, còn giận cha mẹ thì không, vì vào đây em có người cha thứ hai rồi, người đó chính là thầy Bằng. Thầy Bằng đã mang "thật thà vào lòng dối trá" của em, giúp em xóa đi mặc cảm, dạy em cách đối nhân xử thế, biết yêu thương mọi người, cái gì nên và không nên làm của một con người.
Em rất thèm nghe một lời nhỏ nhẹ ân cần, con người em là vậy, em không ưa nói nặng, càng nặng lời em càng lì lợm và hung ác. Em đã được thức tỉnh bởi thầy Bằng, người mà em gọi là người cha thứ hai. Nếu như không có người như thầy Bằng chắc em bây giờ vẫn chứng nào tật ấy...
Trong trại giam còn một người nữa em xin được giấu tên, ngoài đời anh ấy là thầy giáo. Chính người này đã dạy cho em biết đến Phật pháp Từ, Bi, Hỷ, Xả. Đặc biệt anh ấy dạy tiếng Anh cho em và nói cho em định hướng cuộc đời. Đi tù nhưng em thấy mình được yêu thương, được quan tâm hơn. Giờ đây đã trưởng thành, nên em biết nghĩ rộng ra chị ạ, không nên ích kỷ, không nên tự ti nữa, hãy để cho quá khứ ngủ yên. Có điều phía trước là quãng đường dài, tương lai của em rồi sẽ ra sao, giữa cuộc sống đầy xô bồ hối hả...".
Nói xong Quang nhắm nghiền mắt lắc nhanh cái đầu như thể muốn rũ bỏ, chôn vùi quá khứ. Mặc dù, Quang cố ý nói không nên trách cha mẹ nữa, nhưng trong câu chuyện Quang vẫn không giấu nổi sự trách móc cả mẹ lẫn cha. Quang bảo: "Từ khi em vào đây cha mẹ ít khi thăm em, phần vì đường đi quá xa, phần vì còn phải chăm sóc gia đình. Em may mắn vẫn còn có người yêu thương như thầy Bằng để có ngày quay đầu lại...".
| Tình thương và sự cảm hóa Cán bộ quản giáo Tạ Huy Bằng cho biết: "Những đứa trẻ vị thành niên khi phạm tội, nếu có một gia đình để kịp thời quan tâm, yêu thương, giúp đỡ các em vượt qua mặc cảm tội lỗi, hiểu ra việc làm sai trái của mình thì chỉ một lần vấp, những đứa trẻ ấy sẽ giật mình, ăn năn hối hận. Ngược lại, những đứa trẻ không gia đình hoặc thiếu vắng một gia đình đúng nghĩa thì phía sau hoàn toàn trống trải nên khi đã phạm tội ít em nào có thể vượt qua. Trường hợp của Quang là một ví dụ. Phạm tội vào trại lại phạm tội tiếp, nên việc giáo dục em phải bằng tình thương, tình cảm thực sự mới cảm hóa được con người em". |
Lương Liễu
