Công chúa Ngọc Hân trong lịch sử được biết đến là người phụ nữ tài sắc vẹn toàn. Nàng lấy vua Quang Trung và trở thành Bắc Cung Hoàng hậu – một vị hoàng hậu nổi tiếng trong lịch sử. “Hồng nhan đa truân”, câu nói đó có lẽ nó ứng vào cuộc đời của Bắc Cung Hoàng hậu Ngọc Hân. Nàng mất ở tuổi 29 vì héo mòn trước nỗi đau mất chồng, mất con. Những tưởng đó là dấu chấm hết cho một kiếp hồng nhan, nhưng, cái nghiệp “giai nhân” đã đeo đuổi số phận của nàng ngay cả sau khi Ngọc Hân mất. Vòng xoáy báo thù của triều Nguyễn với những người trung thành với vương triều Tây Sơn đã không buông tha cả khi Bắc Cung hoàng hậu Ngọc Hân đã thành người thiên cổ.
Quật mộ để trả thù
Để tưởng nhớ đến người xưa, vào một buổi chiều đầy nắng và gió, men theo đê sông Hồng , chúng tôi đặt chân đến làng Nành (xã Ninh Hiệp, huyện Gia Lâm, Hà Nội). Đây là quê ngoại của Bắc Cung Hoàng hậu Ngọc Hân. Bâng khuâng đứng trước khu tưởng niệm công chúa Ngọc Hân cùng hai người con (khu tưởng niệm này được xây dựng và hoàn thành vào năm 2010-PV) mà lòng thấy quặn đau cho số phận bi thương của một nàng công chúa tài sắc vẹn toàn. Thắp nén nhang trên di lăng (ngôi mộ giả của công chúa Ngọc Hân cùng hai con), bỗng chốc lòng chúng tôi cảm thấy thương xót cho người xưa.
Các cụ cao niên làng Nành kể lại, công chúa Ngọc Hân từng chịu nhiều đau đớn ở cõi trần. Và lúc chết, nàng vẫn còn bị đày đọa khi có kẻ tà tâm báo cho triều đình nhà Nguyễn (thời vua Thiệu Trị) biết nơi công chúa đã nhắm mắt xuôi tay. Nhà Nguyễn không ngần ngại cho đào mộ công chúa Ngọc Hân và hai con của nàng với vua Quang Trung vứt xuống sông Hồng.
Theo ông Nguyễn Đắc Bình (65 tuổi, người làng Nành), trước đây các cụ cao niên trong làng thường kể lại cho con cháu về chuyện vợ vua Lê Hiển Tông là bà Nguyễn Thị Huyền-mẹ của công chúa Ngọc Hân. Khi đó, do sợ việc nhà Nguyễn truy bức nhà Tây Sơn sẽ làm hại đến mộ phần của con gái cùng hai cháu, bà đã bí mật vào Huế
