Doanh nghiệp 'đói' vốn, công nhân ra đường hàng loạt

Doanh nghiệp đua nhau giải thể

Báo cáo kinh tế vĩ mô tháng 5 của Ủy ban Giám sát Tài chính dẫn thống kê của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, doanh nghiệp vẫn gặp nhiều khó khăn. Trong tháng 5, số doanh nghiệp giải thể và tạm ngừng hoạt động là 3.590 doanh nghiệp, đưa con số của cả nước trong 5 tháng đầu năm lên đến 23.226 doanh nghiệp. Số doanh nghiệp giải thể và ngừng hoạt động trong 5 tháng đầu năm nay bằng gần một nửa số doanh nghiệp giải thể, phá sản của các năm trước (năm 2012 là 53.972 doanh nghiệp; năm 2011 là 54.198 doanh nghiệp-PV). Số doanh nghiệp giải thể và tạm ngừng hoạt động bình quân theo tháng đang tăng dần kể từ năm 2011 đến nay.

Theo nhận định của PGS. TS Đặng Văn Thanh- nguyên phó chủ nhiệm Ủy ban Ngân sách, tài chính của Quốc hội, hiện các doanh nghiệp đang lâm vào tình trạng rất khó khăn. Theo đánh giá của ông Thanh, trong năm 2013 này, doanh nghiệp thậm chí còn khó khăn hơn so với năm trước. Ngoài những khó khăn chung trong bối cảnh thế giới, doanh nghiệp còn gặp khó trong quản trị tài chính với hàng loạt các chi phí lớn (chi phí tiền lương, chi phí lobby), gặp khó khăn với lãi suất ngân hàng cao, các chi phí liên quan đến thuế phí...

Số doanh nghiệp giải thể đang tăng mạnh. (Ảnh minh hoạ)

Trong bối cảnh số doanh nghiệp cả nước tăng cao, Hà Nội là đơn vị có số doanh nghiệp giải thể được liệt vào top đầu. UBND TP. Hà Nội vừa có báo cáo tình hình hoạt động của các doanh nghiệp trên địa bàn trong 6 tháng đầu năm 2013. Luỹ kế 5 tháng đầu năm, Hà Nội có 6.192 doanh nghiệp ngừng hoạt động, giảm 20% so với cùng kỳ, trong đó doanh nghiệp giải thể là 222 doanh nghiệp (tăng 27%); doanh nghiệp đang làm thủ tục giải thể 1.266 doanh nghiệp (tăng 27%); doanh nghiệp bỏ địa chỉ kinh doanh là 2.804 doanh nghiệp (giảm 2%) và số tạm ngừng kinh doanh là 1.900 doanh nghiệp (giảm 49%). Đáng chú ý, số doanh nghiệp ngừng hoạt động giảm so với cùng kỳ nhưng vẫn còn lớn.

Mới đây, tại hội nghị tiếp xúc giữa UBND TP.Hà Nội với các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố để tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất, một số các doanh nghiệp kiến nghị, họ vẫn gặp rào cản trong việc tiếp cận vốn vay, hàng tồn kho còn ở mức cao. Ông Phí Ngọc Chung, tổng giám đốc công ty Trung Thành cho biết, hiện nay các ngân hàng chủ yếu hướng đến các doanh nghiệp lớn nên các doanh nghiệp vừa và nhỏ khó tiếp cận được nguồn vốn vay. Doanh nghiệp muốn vay vốn nhưng lại không đáp ứng được điều kiện của ngân hàng như: Tài sản thế chấp không đầy đủ hoặc không còn tài sản để thế chấp. Cũng theo ông Chung, lãi suất ngân hàng có giảm nhưng vẫn rất khó để tiếp cận. Đó là chưa kể khó khăn về chi phí sản xuất vẫn tiếp tục tăng, trong khi đó lượng hàng bán ra giảm sút do sức mua của người dân yếu ớt.

Phân tích về khó khăn của các doanh nghiệp, ông Vũ Vinh Phú, nguyên Phó giám đốc sở Công thương Hà Nội nhận định: "Việc tiếp cận vốn của các doanh nghiệp vẫn gặp những rào cản. Đa phần, mới chỉ có các doanh nghiệp lớn thoả mãn được điều kiện vay vốn của các ngân hàng, còn các doanh nghiệp vừa và nhỏ không tiếp cận được nguồn vốn vì không đáp ứng được về tài sản thế chấp. Từ đó nảy sinh tình trạng, người muốn vay thì không thể vay được dẫn đến thiếu vốn sản xuất và buộc phải giải thể".

Đau đầu bài toán... thất nghiệp

Trao đổi với PV, ông Vũ Vinh Phú cho rằng: Tỷ lệ doanh nghiệp giải thể tăng 27%, doanh nghiệp đang làm thủ tục giải thể tăng 27% quả thực là một con số đáng lưu ý. Nó phản ánh thực trạng của nền kinh tế. Nếu nói biểu đồ kinh tế có hình chữ U thì qua những con số trên, ta có thể thấy, nền kinh tế đang ở "vị trí đáy" của chữ U. Đặt trong bối cảnh còn nhiều khó khăn hiện nay, GDP tăng trưởng chậm, sức mua giảm sút, hàng hoá tồn kho lớn, lãi suất ngân hàng tuy giảm nhưng vẫn còn cao, nợ xấu vẫn đang là nỗi lo của nhiều đơn vị thì tỷ lệ doanh nghiệp giải thể tăng gần 30% so với năm ngoái là điều không tránh khỏi. Việc các doanh  nghiệp giải thể sẽ kéo theo hàng loạt hệ lụy. Sản phẩm xã hội giảm sút, số người thất nghiệp tăng cao.

Bàn về việc giải quyết quyền lợi cho các khách hàng khi doanh nghiệp phá sản, ông Phú cho hay, các doanh nghiệp buộc phải có trách nhiệm giải quyết quyền lợi của khách hàng theo luật Phá sản thì mới có đủ điều kiện để giải thể công ty.

Từ thực trạng trên, vị chuyên gia này đưa ra kiến nghị cần tiến hành đồng bộ các giải pháp như: Hỗ trợ thị trường, giải quyết hàng tồn kho; hỗ trợ doanh nghiệp vay vốn với lãi suất thấp; tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản như tạo điều kiện chuyển đổi nhà ở thương mại sang nhà ở xã hội; cải cách hành chính; tăng cường xúc tiến thương mại và tìm kiếm thị trường mới cho doanh nghiệp... Bên cạnh đó, chúng ta phải có cuộc cách mạng trong kinh tế, trong quản lý, hạn chế chi phí "bôi trơn". "Về phía các doanh nghiệp, mỗi đơn vị phải mạnh dạn kiến nghị với Nhà nước các vướng mắc về chính sách thuế, ưu đãi khuyến thương để có thể giải quyết được khó khăn của mình. Chẳng hạn, đối với các mặt hàng tiêu dùng, cần khuyến nghị giảm thuế bán lẻ, thực hiện công khai minh bạch các chương trình bình ổn giá, làm tốt công tác ngăn chặn hàng lậu từ biên giới... Có như thế thì những khó khăn mới dần dần được tháo gỡ và doanh nghiệp sẽ tránh được tình trạng phá sản", ông Phú nhấn mạnh.

Đưa ra cái nhìn lạc quan về tình hình phát triển của các doanh nghiệp, vị nguyên Phó giám đốc sở Công thương Hà Nội cho rằng: "Để doanh nghiệp Việt Nam vượt qua giai đoạn khó khăn, từng bước khôi phục đà tăng trưởng của nền kinh tế trong nước có lẽ cần phải có những giải pháp đồng bộ, triệt để, bên cạnh đó cần có những cú hích mang tính đột phá nhằm tạo ra biến chuyển mạnh mẽ đối với các doanh nghiệp. Hà Nội đang tiến hành hàng loạt các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là về vốn vay và thuế giá trị gia tăng. Nếu những biện pháp đó được thực hiện triệt để thì tôi tin tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố sẽ dần khởi sắc trong năm 2014 tới".           

Hạnh- Giang