Trong năm 2023, Tổng cục Hải quan được đánh giá là một trong những cơ quan tiên phong trong cải cách, hiện đại hóa, liên tục là đơn vị đứng đầu trong khối Tổng cục và tương đương thuộc Bộ Tài chính về chỉ số cải cách hành chính.
Ảnh minh hoạ
Theo Quyết định số 2664/QĐ-BTC ngày 1/12/2023 của Bộ trưởng Bộ Tài chính, năm 2022 là năm thứ 7 liên tiếp Tổng cục Hải quan đứng đầu trong khối tổng cục và tương đương thuộc Bộ Tài chính về Chỉ số cải cách hành chính, với tổng điểm đạt 91,5/100 điểm. Kết quả đạt được cho thấy quyết tâm của ngành Hải quan trong nỗ lực cải cách hành chính nhằm tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, thông thoáng, minh bạch, giảm chi phí, tạo điều kiện tối đa cho người dân và doanh nghiệp.
Để có được kết quả này, trước hết là do sự quan tâm của Chính phủ, Bộ Tài chính, bên cạnh đó có sự nỗ lực không ngừng của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành Hải quan với mục tiêu cao nhất là phục vụ người dân và doanh nghiệp.
Nỗ lực đạt được kết quả cao trong năm 2023
Đặc biệt, trong năm 2023, Tổng cục Hải quan tiếp tục triển khai Kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật cho cán bộ, công chức Hải quan cũng như tuyên truyền, hỗ trợ, cung cấp thông tin cho người khai hải quan, người nộp thuế, ban hành công văn trả lời kiến nghị của doanh nghiệp, Hiệp hội theo tổng hợp của VCCI về tình hình thực hiện nghị quyết 35/NQ-CP của Chính phủ, tuyên truyền, hỗ trợ, cung cấp thông tin cho người khai hải quan, người nộp thuế của ngành Hải quan; Tiếp tục phối hợp với VCCI tổ chức hội nghị đối thoại với doanh nghiệp vùng Đông Nam Bộ và một số tỉnh phía Bắc được; Tổ chức buổi tọa đàm: “Phát triển dịch vụ logistics vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, thúc đẩy xuất nhập khẩu hàng hóa”; tham gia hội nghị đối thoại với doanh nghiệp Nhật Bản về chính sách, thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải; xây dựng văn bản triển khai các nội dung thực hiện ngày pháp luật Việt Nam; ngày pháp luật Tài chính; tổ chức diễn đàn Hải quan - Doanh nghiệp; Duy trì tích cực công tác hướng dẫn, trả lời vướng mắc của các Hiệp hội, doanh nghiệp thông qua Website Hải quan…
Hiện nay, đã có 250 thủ tục hành chính của 13 bộ, ngành kết nối với trên 6,4 triệu bộ hồ sơ của hơn 63 nghìn doanh nghiệp qua Cơ chế một cửa quốc gia; kết nối chính thức với Cơ chế một cửa ASEAN để để trao đổi thông tin chứng nhận xuất xứ mẫu D điện tử với 09 nước thành viên ASEAN. Tổng cục Hải quan đã phối hợp với các đơn vị liên quan hoàn thành kết nối Cổng thông tin một cửa quốc gia với Công Dịch vụ công quốc gia, tích hợp lên Công Dịch vụ công quốc gia 12 dịch vụ công trực tuyến của các Bộ Giao thông vận tải, Bộ Y tế, Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Tổng cục Hải quan đã triển khai thực hiện khai báo, tiếp nhận, kiểm tra, xác nhận Bản kê thông tin hàng hóa nhập khẩu điện tử đối với hàng hóa nhập khẩu qua cửa khẩu đường bộ, đường thủy nội địa.
Tổng cục Hải quan tiếp tục đẩy mạnh việc tăng cường hiện đại hóa trang thiết bị kiểm tra, giám sát hải quan như trang bị máy soi hành lý, hàng hóa, máy soi container di động, hệ thống camera giám sát, hệ thống seal định vụ để giám sát hàng hóa xuất nhập khẩu được vận chuyển bằng container. Qua đó, giúp nâng cao hiệu quả quản lý, hỗ trợ công chức kiểm tra, giám sát, kiểm soát hoạt động xuất nhập khẩu, đồng thời tạo thuận lợi cho doanh nghiệp khi làm thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, rút ngắn thời gian kiểm tra, thông quan, giải phóng hàng hóa.
Đồng thời, Tổng cục Hải quan đã tích cực tổ chức làm việc với các tỉnh, thành phố, Ban Quản lý cửa khẩu hoặc doanh nghiệp kinh doanh kho bãi, cảng khảo sát, xác định vị trí, địa điểm bố trí máy soi container và máy soi hành lý. Triển khai nghiên cứu, khảo sát và học tập về mô hình của các nước nhằm có giải pháp và kế hoạch để triển khai mô hình cửa khẩu thông minh và đáp ứng yêu cầu của cửa khẩu số; Nghiên cứu, đề xuất Mô hình tổng thể về cửa khẩu thông minh; Xây dựng Phân hệ quản lý, kết nối, trao đổi thông tin tại cửa khẩu đường bộ (Cửa khẩu số).
Đặc biệt, bộ máy cơ quan Hải quan tiếp tục được củng cố, kiện toàn theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ; tiếp tục chỉ đạo các đơn vị rà soát đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức xử lý nghiêm những trường hợp né tránh, đùn đẩy, sợ trách nhiệm, sợ sai theo quy định của Đảng và pháp luật của nhà nước; động viên, khuyến khích cán bộ, công chức, viên chức dám nghĩ, biết làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung; coi cải cách hành chính là nhiệm vụ trọng tâm, là tiêu chuẩn để đánh giá, xếp loại chất lượng hằng năm đối với cán bộ, công chức, viên chức.
Tổng cục Hải quan đã tập trung cải cách tài chính công phấn đấu thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách đạt chỉ tiêu được giao; điều hành chi ngân sách đảm bảo theo quy định; thực hiện công tác quyết toán theo đúng hướng dẫn; tập trung đấu tranh ngăn chặn gian lận hoàn thuế giá trị gia tăng, tăng cường chống thất thu; tập trung công tác giải ngân và quản lý, sử dụng ngân sách, tài sản công, đầu tư xây dựng cơ bản đúng quy định, công khai, hiệu quả, tiết kiệm.
Cơ quan hải quan đã chú trọng công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, hỗ trợ cung cấp thông tin nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho người khai hải quan, người nộp thuế. Cơ quan hải quan các cấp đẩy mạnh hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp thông qua các nội dung như: Hướng dẫn thực thi quy định pháp luật về thuế, hải quan; về giám sát thực thi pháp luật; hợp tác hải quan doanh nghiệp….Nhờ đó, cộng đồng doanh nghiệp và các bên liên quan đã tích cực tham gia ý kiến trong quá trình xây dựng pháp luật hải quan góp phần nâng cao hiệu quả quản lý hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi, kịp thời tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Các cuộc tham vấn giữa cơ quan hải quan với Hiệp hội doanh nghiệp nói riêng và cộng đồng doanh nghiệp từng bước được chuyên nghiệp hóa và có chất lượng.
Giải pháp trọng tâm cải cách hành chính trong giai đoạn tới
Bên cạnh những kết quả đạt được nêu trên, Tổng cục Hải quan gặp thách thức lớn trong việc hoàn thành các chỉ tiêu cắt giảm, đơn giản hóa, phân cấp thủ tục hành chính theo các Đề án. Công tác quản lý, kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa nhập khẩu đến nay vẫn còn một số tồn tại, bất cập như: phạm vi quản lý và kiểm tra rộng, nhiều mặt hàng chưa có mã số hồ sơ; chưa có đầy đủ tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật phải kiểm tra; có quá nhiều văn bản quy định về quản lý, kiểm tra chuyên ngành dẫn đến khó khăn trong việc tra cứu, thực hiện; trình tự, thủ tục còn phức tạp; còn tồn tại những quy định chưa phù hợp, quá mức cần thiết; còn tình trạng chồng chéo trong kiểm tra chuyên ngành, qua đó ảnh hưởng tới thời gian thông quan, giải phóng hàng hóa và tăng chi phí thực hiện thủ tục hành chính.
Để triển khai có hiệu quả công tác cải cách hành chính nhằm tiếp tục tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp trong quá trình thực hiện thủ tục hành chính lĩnh vực hải quan, Tổng cục Hải quan tập trung triển khai các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm bao gồm: tiếp tục rà soát, nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách, quy định pháp luật để tạo hành lang pháp lý đầy đủ, chặt chẽ, góp phần nâng cao hiệu quả công tác cải cách thủ tục hành chính, đáp ứng xây dựng mô hình Hải quan số, Hải quan thông minh, tạo thuận lợi tối đa cho người dân, doanh nghiệp.
Đồng thời, thực hiện nghiêm việc đánh giá tác động, thẩm định, thẩm tra quy định thủ tục hành chính trong đề nghị, dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, trong đó tuyệt đối không tham mưu ban hành quy định, thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động kinh doanh mới làm phát sinh chi phí, thủ tục, thời gian không cần thiết, trái quy định; Thực hiện nghiêm việc công bố, công khai, minh bạch đầy đủ, chính xác, kịp thời thông tin về thủ tục hành chính trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về thủ tục hành chính và tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị của cá nhân, tổ chức về quy định, hành vi hành chính trên Cổng Dịch vụ công quốc gia; tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả việc đổi mới cơ chế Một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính; tập trung nguồn lực đẩy nhanh số hóa hồ sơ, kết quả giải quyết thủ tục hành chính. Tiếp tục rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa các quy định, thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động kinh doanh, kiểm tra chuyên ngành, thủ tục hành chính thuộc phạm vi quản lý được giao.
Song song đó. thực hiện đánh giá chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp trong giải quyết thủ tục hành chính; tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính, thường xuyên kiểm tra, xử lý nghiêm, thay thế kịp thời các trường hợp cán bộ, công chức, viên chức né tránh, đùn đẩy, sợ trách nhiệm và vi phạm pháp luật.
Mặt khác, rà soát, chuẩn hóa, tái cấu trúc quy trình, nghiệp vụ thủ tục hành chính bảo đảm chất lượng, thuận lợi, lấy người dùng là trung tâm để cung cấp trên Cổng dịch vụ công Quốc gia và Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính của Tổng cục Hải quan. Đẩy nhanh tiến độ kết nối các cơ sở dữ liệu, hệ thống thông tin, đặc biệt là giữa Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cổng Dịch vụ công Quốc gia, Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính của Tổng cục Hải quan. Tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến về công tác cải cách thủ tục hành chính gắn với chuyển đổi số, phục vụ người dân, doanh nghiệp.
Thanh Tâm
