Vượt qua mặc cảm "có tì vết"
Sau hơn 16 năm thụ án tại trại giam Thanh Hóa, anh Nguyễn Bá Hiền (SN 1964), ở thôn Nhật Tiến, xã Trường Yên, huyện Chương Mỹ, Hà Tây (nay là Hà Nội) được đặc xá, trở về với gia đình. Từ một con người lầm lỡ khi trở về với đời thường, anh phải vượt qua biết bao rào cản, sự kỳ thị của hàng xóm, láng giềng...
Anh Hiền thổ lộ: "Trong tù, tôi từng tiếp xúc đủ mọi thành phần tội phạm. Mỗi người phạm tội đều có những hoàn cảnh riêng, éo le (trừ những người phạm tội có hệ thống). Nhiều người không được học hành, không vốn liếng, không có người dẫn đường chỉ lối, nên dễ rơi vào con đường tăm tối. Cùng chung số phận nên tôi hiểu rõ tâm trạng của những con người có "vết". Thương lắm. Đôi khi họ muốn sống tốt, muốn thay đổi mình nhưng không có cơ hội, không người sẻ chia. Vì thế, có những người mới ra tù họ lại tiếp tục phạm tội".
Vợ chồng anh Tuệ và con trai tại xưởng sản xuất tăm VIP
Đôi thức được điều đó, trở về quê nhà năm 2000, ở tuổi 37, với 2 bàn tay trắng, trong đầu anh Hiền luôn nghĩ phải làm thế nào để có được một cuộc sống tốt hơn. Điều quan trọng là có điều kiện để giúp đỡ được những người đang bị xã hội kỳ thị, khinh rẻ?. Cũng theo anh Hiền thì anh may mắn có nhiều bạn bè chơi với nhau từ lúc còn "lêu lổng" vẫn luôn quý mến nhau. Họ đến chia vui vì anh được đặc xá trở về với gia đình sớm hơn. Biết anh chưa có vợ, họ còn giới thiệu mấy cô gái để anh làm quen, tìm hiểu. Anh chọn một cô không xinh lắm, không sắc sảo, thông minh nhưng chân thật, nhẹ nhàng. Làm quen được 1 tháng, hai bên đã tính luôn đến chuyện cưới xin.
Trước khi cưới, anh nói với chị Nguyễn Thị Tuệ (vợ anh bây giờ): "Anh không giấu giếm hoàn cảnh của mình, tuổi yêu thì cũng qua rồi, còn đâu thời gian để nói những lời bóng bẩy, à ơi. Nhưng anh sẽ cố gắng làm tất cả để chúng mình có được hạnh phúc. Nếu em đồng ý thì chúng ta làm đám cưới".
Yên bề gia thất, anh bắt đầu đi thám thính, nắm bắt thị trường. "Tôi quyết định mượn xe đạp của ông bác trong vòng 3 ngày, để đi khắp thành phố Hà Nội xem dân tình sống và làm việc như thế nào? Tôi đi đến những quán ăn bình dân, rồi đến những nhà hàng sang trọng, quan sát qua những cánh cửa kính. Tôi chợt nhận ra, người châu Á nói chung và người Việt Nam nói riêng, thói quen sử dụng tăm, đũa vẫn không thể thay đổi . Tôi về nhà đi vay được 200 nghìn đồng mua nguyên liệu về sản xuất tăm và đũa. Lần đầu tiên xuất xưởng đã bán được 900 nghìn đồng. Tôi rất mừng vì thấy mình đã chọn đúng hướng. Thông qua bạn bè, các tổ chức đoàn thể ở địa phương, cứ nơi nào có người mãn hạn tù trở về không công ăn việc làm, không nơi nương tựa, là tôi đón họ về làm việc cùng mình. Để tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người lao động, tôi tiếp tục liên hệ với các đối tác, mở rộng thị trường làm ăn. Cứ thế doanh nghiệp của tôi ngày càng phát triển. Tôi không dám nói mình giàu có, nhưng cũng tự hào vì mình có chút của ăn của đê từ lao động chân chính", anh Hiền chia sẻ.
Cưu mang những mảnh đời lầm lỡ
Tới xưởng tăm của anh Hiền, PV gặp rất nhiều cảnh đời bất hạnh được anh Hiền giúp đỡ dạy nghề để có "chiếc cần câu cơm".
Ngồi đối diện với tôi là cháu Nguyễn Gia Trung, năm nay 14 tuổi, quê ở Nam Định. Cháu bị thiểu năng trí tuệ, bị gia đình bỏ rơi, không nơi nương tựa. Thấy hoàn cảnh thương tâm đó, anh Hiền đã đón cháu về nuôi nấng, cho ăn cho học từ lúc lên 10 tuổi. Hiện, Trung đã biết đọc và làm được một số công việc ở trong xưởng.
Trong số những người làm việc tại đây còn có hai người phụ nữ đã luống tuổi. Anh Hiền bảọ: " Một trong hai người đó là chị Nguyễn thị X, 50 tuổi, quê chị ở Yên Bái. Sau ra khỏi trại phục hồi nhân phẩm, vì mặc cảm, xấu hổ với xóm làng nên chị không trở về quê nữa. Tôi cũng từng bị cảm giác đó nên rất hiểu tâm trạng của chị. Bằng tất cả sự chân thành của mình, tôi động viên chị ở lại đây cùng góp sức lao động với các thành viên khác. Hiện tại, chị ăn ngủ tại đây và tôi luôn đối xử với chị bình đẳng như bao người khác. Giờ đây, chị ấy đã quen với công việc, quen môi trường sống tại đây nên cũng chẳng có ý định đi đâu. Mong muốn của tôi là thành lập 1 trung tâm, giúp tái hòa nhập cộng đồng đối với những mảnh đời có "vết".
Ông Đỗ Trắc Lộc, phó giám đốc trung tâm dậy nghề nhân đạo Xuân Mai (Hà Nội) cho biết: "Anh Nguyễn Bá Hiền không chỉ giúp đỡ những người từng lầm lỡ trở về mà còn giúp cả những trẻ em khuyết tật, mồ côi không nơi nương tựa. Thử hỏi ai dám đưa những kẻ đầu trộm đuôi cướp, gái bán hoa về nhà? Vậy mà anh ấy vẫn đưa họ về nhà và tạo công ăn việc làm cho họ".
Hiện, vợ chồng anh Hiền có với nhau một cậu con trai năm nay 11 tuổi. Theo lời kể của anh Hiền, năm 4 tuổi cháu bị con chó xồ vào bị ngã. Cú ngã đó đã ảnh hưởng đến não khiến cháu bị co giật dẫn đến liệt 2 chân. Thương con, anh dẫn cháu đi chữa trị khắp nơi. Tuy sức khỏe vẫn còn yếu nhưng lên 8 tuổi cháu đã bắt đầu đi lại được và đến trường như bao bạn khác. Mỗi lần nhắc đến con, lòng anh Hiền lại rưng rưng xúc động. Bao nhiêu khó khăn, vợ chồng anh đều đã vượt qua.
Bao nhiêu năm làm ăn tích lũy, anh Hiền cũng mới mua được 3000m2 đất dự định xây dựng nhà xưởng, sản xuất tăm, đan lát và may mặc. Anh bảo không có gì vui hơn khi thấy sản phẩm tăm VIP đã có mặt rộng rãi trên thị trường và được người người tiêu dùng ưa thích. "Tôi rất muốn đăng ký tên bản quyền cho sản phẩm này", anh Hiền cho biết.
Lương Liễu
