Niêm mạc khứu giác là nơi virus đi vào cơ thể chúng ta đầu tiên. Bên trong nó là các tế bào thần kinh thụ cảm khứu giác (OSN), có chức năng thu nhận các phân tử mùi và gửi tín hiệu đến vùng não để xử lý mùi hương. Chúng liên kết với nhau bằng một loại tế bào hỗ trợ được gọi là tế bào nuôi.
Trong công trình nghiên cứu mới, các nhà khoa học Bỉ và Đức khẳng định virus chỉ tấn công vào các tế bào nuôi chứ không lây nhiễm đến các tế bào thần kinh thụ cảm khứu giác.
Laura Van Gerven, nhà giải phẫu thần kinh tại đại học Công giáo Leuven ở Bỉ và là đồng tác giả nghiên cứu, đã loại bỏ mô khỏi niêm mạc khứu giác và hành khứu giác của bệnh nhân Covid-19 trong vòng khoảng 1 giờ sau khi họ qua đời. Kết quả, chỉ có 6 trong số 30 bệnh nhân là phát hiện virus trong niêm mạc khứu giác.
Kết luận này trái ngược với các nghiên cứu trước đó cho rằng virus xâm nhập vào OSN dẫn đến việc người bệnh bị mất khứu giác.
“Đó là một sự khác biệt quan trọng”, Peter Mombaerts, người chỉ đạo Đơn vị Nghiên cứu Max Planck về Di truyền thần kinh ở Frankfurt, Đức nhấn mạnh.
Hành khứu giác, nằm trên thùy trán của não, là vùng thần kinh đầu tiên giúp xử lý tín hiệu mùi hương. Nếu SARS-CoV-2 thực sự thâm nhập vào, virus này có thể xâm nhập vào các vùng não sâu hơn và gây tổn thương lâu dài tại đây do các tế bào thần kinh không tái tạo sau khi mất. Tuy nhiên, nếu virus chỉ lây nhiễm vào các tế bào hỗ trợ thì tổn thương có thể ít lâu dài hơn.
Dù vậy theo ông Mombaerts, kể cả khi OSN không bị nhiễm virus, các tế bào hỗ trợ bị phá vỡ vẫn khiến OSN không thể hoạt động chính xác hoặc ngừng hoạt động cho đến khi tế bào hỗ trợ được tái tạo.
Theo thống kê, 1/10 trong số bệnh nhân có thể bị mất hoặc ngửi thấy mùi khác thực tế trong thời gian dài, thậm chí là vĩnh viễn. Tại Tây Ban Nha, khoảng nửa triệu người bị rối loạn khứu giác khi mắc Covid-19, gần 1/4 trong số này tiếp tục bị dù đã hồi phục. Điều này đã làm đảo lộn cuộc sống của nhiều người hậu Covid-19. Có người ngửi mùi đậu phộng ra tôm, thịt nguội lại có mùi giống bơ và đa số có cảm giác như có mùi gì đó cháy khét quanh mình.
Debby Van Riel, một nhà virus học tại đại học Erasmus (Hà Lan), ca ngợi tính nghiêm ngặt của nghiên cứu trên song nhận định tuyên bố của nhóm tác giả rằng SARS-CoV-2 không lây nhiễm tế bào thần kinh là "khá táo bạo". “Nhìn chung, các con số vẫn thực sự rất thấp để đưa ra bất kỳ kết luận chắc chắn nào”, ông Debby Van Riel nói.
Mặc dù vậy, nghiên cứu này cũng có ý nghĩa nhất định. Theo The Guardian, đây sẽ là tiền đề cho các nghiên cứu mới về liệu pháp điều trị tập trung vào tế bào hỗ trợ ONS, từ đó giảm bớt hoặc chữa trị dứt điểm tình trạng mất khứu giác và rối loạn khứu giác ở người bệnh.
Minh Hoa (t/h theo Zing, Tuổi Trẻ Online)
