“Tham nhũng vặt” phức tạp, "nhóm lợi ích" thâu tóm đất công

Nhiều kết quả tích cực

Báo cáo về tình hình, kết quả công tác phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật năm 2018 của Chính phủ do Bộ trưởng bộ Công an Tô Lâm thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày trước Quốc hội sáng 13/11 cho thấy, năm 2018, trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực và trong nước có những diễn biến mới, đặt ra nhiều khó khăn, thách thức lớn, song Chính phủ đã bám sát chỉ đạo của Trung ương Đảng và các nghị quyết của Quốc hội để chỉ đạo các cấp, các ngành triển khai thực hiện quyết liệt công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật đạt nhiều kết quả tích cực.

Đáng chú ý, Chính phủ đã trình Quốc hội thông qua 07 dự án luật; cho ý kiến về 08 dự án luật; đồng thời, ban hành gần 200 nghị định, Thủ tướng Chính phủ ban hành nhiều quyết định; các bộ, ngành ban hành nhiều thông tư, thông tư liên tịch hướng dẫn triển khai, thi hành luật, pháp lệnh và nghị định nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội, phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật.

Các bộ, ngành, địa phương đã thực hiện nhiều giải pháp tăng cường công tác quản lý Nhà nước, đẩy mạnh phòng ngừa xã hội, phòng ngừa nghiệp vụ, tấn công trấn áp tội phạm.

Qua đó đã góp phần bảo đảm vững chắc an ninh quốc gia, làm thất bại nhiều âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động; xử lý kịp thời các vụ việc phức tạp liên quan đến biểu tình, gây rối, khủng bố, phá hoại.

Đấu tranh làm giảm 2,72% số vụ phạm pháp hình sự, tỷ lệ điều tra, khám phá đạt 81,33% (vượt chỉ tiêu Quốc hội đề ra); án rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng đạt 88,53%; giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố đạt 87,2%; triệt phá 3.580 băng, nhóm tội phạm hình sự các loại; bắt, vận động đầu thú, thanh loại 6.360 đối tượng truy nã, trong đó có 1.389 đối tượng nguy hiểm và đặc biệt nguy hiểm…

Công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật về kinh tế, tham nhũng đạt nhiều kết quả rõ nét, nhất là trong điều tra các vụ án kinh tế, tham nhũng lớn, dư luận xã hội quan tâm, tỷ lệ thu hồi tài sản được nâng lên.

Công tác đấu tranh với tội phạm ma túy đạt nhiều kết quả nổi bật, đã đánh đúng, đánh trúng nhiều đường dây mua bán, vận chuyển ma túy lớn, xuyên quốc gia, thu giữ lượng lớn ma túy các loại, nhất là triệt phá được tụ điểm phức tạp về ma túy tại xã Loóng Luông, Vân Hồ, Mộc Châu, Sơn La, tạo chuyển biến căn bản tình hình tại địa bàn này.

Chất lượng công tác điều tra tội phạm tiếp tục được nâng lên, chấp hành pháp luật trong hoạt động điều tra được bảo đảm, có sự giám sát của viện Kiểm sát, hạn chế được tình trạng oan, sai, bức cung, nhục hình (kết quả trên là rất tích cực, trong điều kiện năm 2018 số tin báo, tố giác tội phạm và số vụ án thụ lý đều tăng so với cùng kỳ năm trước, nhưng số cán bộ không tăng). Công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông, phòng chống cháy nổ tiếp tục được quan tâm chỉ đạo quyết liệt, tai nạn giao thông giảm cả 3 tiêu chí, trật tự đô thị, trật tự công cộng được bảo đảm...

“Tín dụng đen”, “lợi ích nhóm”, “tham nhũng vặt” diễn biến phức tạp

Tuy nhiên, mặc dù đã có nhiều nỗ lực, cố gắng nhưng tình hình tội phạm, vi phạm pháp luật vẫn diễn biến phức tạp.

Báo cáo chỉ rõ, các tổ chức phản động lưu vong tiếp tục tăng cường hoạt động chống phá Đảng và Nhà nước với nhiều phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, thâm độc; đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền xuyên tạc tạo sự hoài nghi, gây ra tâm trạng bức xúc trong một bộ phận quần chúng nhân dân, từ đó kích động tập trung đông người gây rối, leo thang các hoạt động bạo lực, khủng bố phá hoại.

Tình hình an ninh mạng; an ninh chính trị nội bộ, an ninh văn hóa - tư tưởng, an ninh kinh tế, an ninh xã hội, an ninh các vùng chiến lược còn tiềm ẩn nhiều phức tạp.

Tội phạm, vi phạm pháp luật về trật tự xã hội tuy giảm 2,72% về số vụ, nhưng tính chất vẫn nghiêm trọng, cường độ bạo lực gia tăng. Hoạt động của các băng, ổ nhóm tội phạm có sự đan xen, gắn kết chặt chẽ giữa các lĩnh vực, triệt để lợi dụng danh nghĩa các doanh nghiệp để hoạt động phạm tội, nhất là liên quan đến lĩnh vực “tín dụng đen”, kéo theo tình trạng xiết nợ, đòi nợ thuê, cưỡng đoạt tài sản, bắt giữ người trái pháp luật... tại nhiều địa phương.

Tội phạm giết người do nguyên nhân xã hội; bạo hành, xâm hại trẻ em có chiều hướng gia tăng. Tội phạm cướp, cướp giật, trộm cắp tài sản chiếm tỷ lệ cao, thủ đoạn tinh vi, tính chất manh động.

Tội phạm và vi phạm pháp luật về kinh tế, tham nhũng vẫn diễn ra phức tạp, nhất là “tham nhũng vặt” trong khu vực hành chính, dịch vụ công.

Qua các vụ án đã xử lý cho thấy, các đối tượng triệt để lợi dụng những sơ hở trong cơ chế, chính sách để thông đồng tạo ra các “nhóm lợi ích” nhằm thâu tóm đất công; cho vay sai nguyên tắc, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng.

Vi phạm pháp luật về môi trường vẫn diễn ra phổ biến, nhất là lĩnh vực vệ sinh an toàn thực phẩm; quản lý, xử lý chất thải nguy hại, nước thải công nghiệp; nhập khẩu phế liệu; khai thác cát, sỏi trái phép; vi phạm quy định về quản lý, bảo vệ rừng...

Tội phạm sử dụng công nghệ cao diễn ra với nhiều phương thức, thủ đoạn mới, nhất là làm giả thẻ thanh toán dịch vụ, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, mua bán tiền ảo; cờ bạc, cá độ bóng đá trên mạng Internet thiệt hại lên đến hàng nghìn tỷ đồng.

Hoạt động của tội phạm ma tuý diễn ra nghiêm trọng và thường xuyên thay đổi phương thức, thủ đoạn, tuyến vận chuyển. Xu hướng mua bán, vận chuyển, sử dụng ma túy tổng hợp gia tăng, xuất hiện nhiều dạng ma túy mới đang thu hút giới trẻ sử dụng, gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng...

Có trường hợp vi phạm bao che cho tội phạm

Báo cáo chỉ ra nguyên nhân của tình hình trên chủ yếu là do: Tình hình kinh tế - xã hội, đời sống vật chất, tinh thần của một bộ phận nhân dân vẫn còn nhiều khó khăn; sự xuống cấp về đạo đức, lối sống của một bộ phận trong xã hội diễn ra đáng lo ngại; hệ thống pháp luật còn nhiều vướng mắc, bất cập; công tác quản lý Nhà nước trên một số lĩnh vực còn sơ hở; sự phối hợp giữa các lực lượng chức năng chưa đồng bộ…

Năng lực, trình độ, ý thức trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức và trang bị phương tiện của một số đơn vị trực tiếp đấu tranh phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật chưa đáp ứng yêu cầu, cá biệt có trường hợp vi phạm bao che cho tội phạm gây dư luận xấu...

Tăng cường các biện pháp giáo dục, phòng ngừa chung

Để khắc phục thực trạng trên, báo cáo nêu rõ các chủ trương, giải pháp phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật năm 2019 như:  Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện có hiệu quả các chỉ thị, nghị quyết của Trung ương Đảng, Quốc hội, nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân trong công tác phòng chống tội phạm, vi phạm pháp luật. Xác định rõ trách nhiệm cụ thể của từng cấp, từng ngành, gắn với trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác này.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức pháp luật và tinh thần cảnh giác chủ động phòng ngừa, tích cực tham gia đấu tranh chống tội phạm của nhân dân. Xây dựng, nhân rộng các mô hình, điển hình tiên tiến trong phòng, chống tội phạm tại địa bàn cơ sở.

Tiếp tục mở các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm, tập trung đấu tranh có hiệu quả với tội phạm có tổ chức, nhất là liên quan đến “tín dụng đen”, núp bóng doanh nghiệp; tội phạm sử dụng vũ khí, vật liệu nổ gây án, tội phạm xâm hại trẻ em, tội phạm cướp, cướp giật, trộm cắp tài sản; tội phạm kinh tế, tham nhũng, buôn lậu; tội phạm sử dụng công nghệ cao; tội phạm về ma túy... Phối hợp chặt chẽ với viện Kiểm sát, tòa án nhân dân đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố, xét xử các vụ án trọng điểm nhằm răn đe tội phạm và giáo dục, phòng ngừa chung.

Thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm cao chất lượng công tác điều tra, xử lý tội phạm; nâng cao tỷ lệ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố;thường xuyên thanh tra, kiểm tra phòng ngừa các trường hợp bức cung, nhục hình, bảo đảm không bỏ lọt tội phạm, không làm oan người vô tội…

D.Thu