Cựu quan chức CIA Paul Pillar đã từng đưa ra nhận định về mức độ quan trọng của thông tin tình báo - kể cả tin tốt lẫn tin xấu - có thể ảnh hưởng tới việc đưa ra quyết định của tổng thống, sửa đổi chính sách đối ngoại của Mỹ, ngăn chặn các bất ngờ.
Cho dù có nhiều thắng lợi, tình báo Mỹ vẫn phải đối mặt với các chỉ trích vì những thiếu sót trong thông tin tiếp nhận, mà gần đây nhất là việc họ không thể dự báo trước được phong trào Mùa xuân Ả Rập và hoàn toàn không hay biết gì về thông tin lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-il qua đời.
Vụ tấn công Trân Châu Cảng
7/12/1941 tàu USS Arizona bị cháy trong đợt không kích của Nhật vào Trân Châu Cảng 7/12/1941
Sáng ngày 7/12/1941, quân Nhật đã ném bom phủ đầu lên Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ ở Trân Châu Cảng, Hawaii, buộc Mỹ phải tham chiến trong Chiến tranh Thế giới II. Căn cứ hải quân hoàn toàn không hay biết gì về cuộc tấn công này.
CIA được thành lập năm 1947, trực thuộc Cơ quan Hành động An ninh Quốc gia sau đó đã lưu ý rằng cuộc tấn công bất ngờ vào Trân Châu Cảng đã nhấn mạnh vào nhu cầu phân biệt giữa "các dấu hiệu" và hiện tượng "nhiễu" và thành lập một tổ chức tình báo tập trung.
Cuộc đổ bộ vào Vịnh Con Lợn
Tháng 4/1961, các lính gác giám sát các thành viên của "Lữ đoàn Tấn công 2506" sau khi bị tóm gọn tại Vịnh Con Lợn
Vào tháng 4/1961, CIA đã lên kế hoạch lật đổ chính quyền của Cuba và định thay thế bằng một chính quyền khác cùng với sự giúp đỡ của những người Cuba lưu vong. Nỗ lực này đã thất bại khi một trận không kích nhằm vào không quân Cuba đã không thành, và "Lữ đoàn tấn công 2506" gồm 1400 người đã bị quân đội Cuba tấn công ngay khi đáp vào duyên hải phía nam của đất nước. Cuộc đổ bộ vụng về này đã phá hỏng quan hệ Mỹ - Cuba.
Chiến dịch Tết Mậu Thân
Năm 1968 quân đội miền Bắc trên đường vào Huế trong cuộc Tổng tấn công Tết Mậu Thân
Vào ngày 31/1/1968, trong suốt dịp Tết Âm lịch năm Mậu Thân, lực lượng quân đội miền Bắc Việt Nam khiến cho quân đội Mỹ choáng váng với một chiến dịch tấn công quy mô vào miền Nam. Cuộc Tổng tấn công Tết Mậu Thân được cho là trận đánh có tính chất quyết định nhất của Việt Nam. Mỹ hoàn toàn vỡ mộng với cuộc chiến tại đây, các nhà hoạch định chính sách của Mỹ đã phải chuyển hướng và tập trung vào việc giảm dần quân Mỹ tại Việt Nam.
Một cuộc điều tra ngay sau đó đã kết luận: các quan chức quân đội Mỹ và Việt Nam Cộng hòa cùng với các nhà phân tích thông tin tình báo đã thất bại trong việc dự đoán về "cuộc tấn công dữ dội, có sự phối hợp, và đúng lúc" của quân đội miền Bắc - bất chấp nhiều dấu hiệu cảnh báo trước đó.
Cách mạng Iran
Ngày 1/1/1979 những người biểu tình Iran đang giơ cao hình ảnh của Ayatollah Khomeini trong cuộc tuần hành ở Tehran nhằm chống lại nhà vua.
Tháng 8/1978, sáu tháng trước khi nhân vật được Mỹ hậu thuẫn là Shah Mohammed Reza Pahlavi bỏ trốn khỏi Iran, CIA đã đưa ra một tuyên bố ít người biết, rằng "Iran hiện giờ không ở trong tình trạng của một cuộc cách mạng, hay thậm chí là tiền khởi nghĩa". Còn giờ như chúng ta đều biết, Ayatollah Ruhollah Khomeini đã lên nắm quyền trong cuộc Cách mạng Hồi giáo năm 1979, mở ra một mối bất hòa giữa Iran và Mỹ và kéo dài cho tới tận ngày nay.
Theo Gary Sick thành viên trong Hội đồng An ninh Quốc gia của Tổng thống Jimmy Carter cho biết Mỹ đã thu hẹp lại thông tin tình báo thu thập được bên trong Iran trước khi khởi nghĩa nổ ra để thể hiện sự tôn kính với Vua Iran. Điều này khiến cho các quan chức Mỹ coi nhẹ sự oán hận dân cao của người dân Iran đối với nhà vua và với Mỹ, đồng thời đánh giá không đúng tầm thực lực của phe đối lập khi lật đổ nhà vua.
Liên Xô đổ bộ vào Afghanistan
Ngày 15/5/1988 các trẻ em Afghanistan vẫy cờ Afghanistan và cờ Liên Xô ở gần thủ đô Kabul khi quân đội Nga bắt đầu rút khỏi Afghanistan
Tháng 12/1979 Mỹ hoàn toàn bất ngờ với việc Liên Xô tiến quân vào Afghanistan. Mạng lưới thông tin tình báo của Mỹ đã cho rằng điều này khó có thể xảy ra vì việc này sẽ tiêu tốn rất nhiều tiền của Liên Xô, nhưng không ngờ thực tế diễn biến ngược lại với cách họ vẫn nghĩ.
Cựu quan chức tình báo CIA Douglas MacEachin nhớ lại chỉ vài ngày sau cuộc đổ bộ, có một câu đùa mỉa mai sai lầm này lan truyền khắp cơ quan tình báo rằng: "các nhà phân tích đã hiểu đúng, chỉ có Liên Xô đã nhầm".
Trong cuốn sách "CIA và Văn hóa Sai lầm", John Diamond thừa nhận rằng cơ quan này đã không thể dự đoán được cuộc đổ bộ mãi cho tới sát lúc sự việc diễn ra.
Hoàng Tuấn
