Tại hội nghị tập huấn kiến thức về BHXH, BHYT và bảo hiểm thất nghiệp do BHXH Việt Nam tổ chức ngày 12-4 tại Đà Nẵng, ông Ngọ Duy Hiểu, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam cho biết tới thời điểm hiện nay, Công đoàn (CĐ) đã chuyển hơn 3.000 hồ sơ nợ BHXH của doanh nghiệp (DN) sang toà án để thụ lý theo quy định của Luật BHXH năm 2014. Tuy nhiên, số được thụ lý và khởi kiện không đáng kể, phần còn lại chưa thực hiện bởi những vướng mắc về mặt pháp lý bởi sự khác biệt trong nhận thức từ các quy định pháp luật liên quan.
Theo ông Hiểu, việc khởi kiện DN nợ BHXH hiện chịu chi phối của 4 bộ luật hiện hành gồm: Luật Tố tụng dân sự, Luật CĐ, Luật BHXH năm 2014 và Luật Lao động năm 2012. Tuy nhiên, do các quy định và cách hiểu chưa đồng nhất nên toà án các cấp vẫn từ chối thụ lý.
Ông Đào Việt Ánh, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, chia sẻ về tình hình nợ đọng, trốn đóng BHXH
Về quy định đại diện khởi kiện, ông Ngọ Duy Hiểu cho biết Hiến pháp đã quy định rõ vai trò đại diện của người lao động của tổ chức CĐ. Tại Điều 14 Luật BHXH 2014 - có hiệu lực từ 1-1-2016 - đã quy định tổ chức CĐ có quyền khởi kiện ra tòa án đối với hành vi vi phạm pháp luật về BHXH gây ảnh hưởng đến quyền lợi và lợi ích hợp pháp của người lao động, tập thể người lao động. Trên cơ sở đó, trong 3 năm qua, tổ chức CĐ đã triển khai việc đề nghị ngành toà án thụ lý hồ sơ về nợ BHXH do các cơ quan bảo hiểm xã hội tỉnh, thành chuyển sang. Đại diện Tổng LĐLĐ Việt Nam cho rằng việc khởi kiện DN nợ BHXH không cần thiết phải lấy đầy đủ chữ ký của người lao động khi uỷ quyền cho tổ chức CĐ. Điều này có ý nghĩa khi DN có tới hàng ngàn lao động có tranh chấp về BHXH với chủ sử dụng lao động, tổ chức Công đoàn tránh được việc phải đi lấy chữ ký của từng người khi đứng ra đại diện khởi kiện.
Ông Hiểu cũng cho biết những vướng mắc trong công tác khởi kiện doanh nghiệp nợ BHXH sẽ tiếp tục được các cơ quan chức năng bàn thảo và sớm tháo gỡ nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của người lao động. Tổ chức CĐ đã kiến nghị ở một số địa phương, BHXH Việt Nam cũng đã chuyển một số hồ sơ cho các cơ quan điều tra, tuy nhiên công an ở một số địa phương chưa tiến hành khởi tố được do chưa có văn bản hướng dẫn của cơ quan có thẩm quyền.
Ông Đào Việt Ánh, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, cho biết đến ngày 31-3-2019, BHXH các cấp đã chuyển hồ sơ 150 vụ trốn, nợ đóng BHXH, BHYT đến toà án nhân dân các cấp nhằm khởi kiện. Riêng năm 2018 đã chuyển 45 hồ sơ thuộc 15 tỉnh, thành phố. Tuy nhiên đến nay mới khởi tố được 2 vụ việc nhưng không phải với tội danh trốn đóng, nợ BHXH mà là tội danh lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, 1 vụ sau khi chuyển hồ sơ đơn vị đã khắc phục nộp toàn bộ số nợ BHXH. Số còn lại hiện đang được thụ lý.
Theo các chuyên gia, tình trạng nợ BHXH diễn ra ở tất cả tỉnh, thành phố và mọi thành phần kinh tế, đặc biệt là khu vực ngoài quốc doanh. Hiện số tiền nợ BHXH của các DN là 14.000 tỉ đồng trong đó 6.654 tỉ đồng là nợ khó đòi.
PV
