Thủ tướng quyết định điều chỉnh Quy hoạch Khu kinh tế mở Chu Lai

Ngày 16/12, tại tỉnh Quảng Nam, UBND tỉnh Quảng Nam phối hợp với Thaco Trường Hải tổ chức Lễ Công bố Quyết định điều chỉnh Quy hoạch khu kinh tế mở Chu Lai và Kỷ niệm 15 năm THACO- Chu Lai.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đến dự và phát biểu tại buổi lễ. Cùng dự còn có ông Trương Tấn Sang, nguyên Chủ tịch nước; ông Phan Diễn, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Thường trực Ban Bí thư; ông Nguyễn Văn Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương; bà Đặng Thị Ngọc Thịnh, Phó Chủ tịch nước, cùng các lãnh đạo bộ, ban, ngành Trung ương và một số địa phương.

Theo UBND tỉnh Quảng Nam, khu Kinh tế mở Chu Lai được Thủ tướng Chính phủ thành lập tại Quyết định số 108/2003/QĐ-TTg ngày 5/6/2003 và phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng tại Quyết định số 43/2004/QĐ-TTg ngày 23/3/2004. Đây là Khu kinh tế mở ven biển đầu tiên của Việt Nam được Chính phủ cho phép áp dụng các cơ chế, chính sách thông thoáng, tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, bình đẳng cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Khu Kinh tế mở Chu Lai có tổng diện tích tự nhiên 27.040 ha, gồm 16 xã, phường, thị trấn vùng Đông ven biển của huyện Núi Thành và thành phố Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam.

Ngay từ những ngày đầu thành lập, tỉnh Quảng Nam đã tập trung chỉ đạo ban Quản lý khu Kinh tế mở Chu Lai triển khai, hoàn thiện công tác quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch chung xây dựng, đồng thời lập và trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch sử dụng đất, các đồ án quy hoạch chung, quy hoạch chi tiết xây dựng 1/2.000, 1/500 khu Kinh tế mở Chu Lai với nhiều khu chức năng như: Khu thương mại tự do, các khu công nghiệp, các khu du lịch và các khu đô thị, hệ thống hạ tầng giao thông đầu mối,….

Qua 15 năm triển khai thực hiện quy hoạch, phần lớn các khu chức năng của Khu Kinh tế mở Chu Lai đã được đầu tư hoàn thiện, đi vào hoạt động và phát triển mạnh mẽ, nổi bật như: Đầu tư xây dựng 4 khu công nghiệp Tam Hiệp, Bắc Chu Lai, Tam Anh và Tam Thăng với tổng diện tích trên 3.500 ha, đến nay đã đầu tư hạ tầng đồng bộ đạt tỷ lệ lấp đầy trên 80%; Phát triển du lịch đã thu hút được 22 dự án đầu tư với tổng số vốn đã đăng ký khoảng 45.000 tỷ đồng, trong đó có 7 dự án đi vào hoạt động, tổng vốn thực hiện khoảng 100 triệu USD; Khu Đô thị có quy mô khoảng 15.000 ha, gồm 4 khu đô thị chính là Đô thị Nam Hội An, Đô thị An Phú – Đông Tam Kỳ, Đô thị Tam Hòa - Tam Anh và Đô thị Tam Hiệp - Núi Thành. Trong đó, Khu Đô thị Tam Hiệp - Núi Thành được đầu tư  với tổng vốn thực hiện 132,7 tỷ đồng.

Từ khi thành lập đến nay, Khu kinh tế mở Chu Lai có 158 dự án được cấp phép với tổng vốn đăng ký 94 nghìn tỷ đồng, tương đương hơn 4,5 tỷ USD (43 dự án FDI với tổng vốn đăng ký hơn 1,3 tỷ USD, 115 dự án đầu tư trong nước với vốn đăng ký hơn 66,7 nghìn tỷ đồng). 

Tổng kết thực tiễn phát triển 15 năm qua và để đáp ứng yêu cầu mới, định hướng phát triển trong thời gian đến, việc điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng Khu Kinh tế mở Chu Lai nhằm đảm bảo tính đột phá, có sức kiến tạo cho phát triển, tương xứng với tiềm năng, lợi thế so sánh của tỉnh Quảng Nam,..., Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyết định số 1737/QĐ-TTg ngày 13/12/2018 phê duyệt Điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng khu Kinh tế mở Chu Lai, tỉnh Quảng Nam đến năm 2035, tầm nhìn đến 2050.

Việc điều chỉnh này cũng sẽ thay đổi tính chất khu kinh tế từ trung tâm tài chính, ngân hàng, thương mại, du lịch, viễn thông thành khu kinh tế biển đa ngành, đa lĩnh vực, một trong những hạt nhân, trung tâm phát triển lớn của vùng kinh tế trọng điểm miền Trung; khu vực phát triển đô thị; Trung tâm công nghiệp ô tô và công nghiệp phụ trợ ngành ô tô, hàng không; Trung tâm khí - điện và sản phẩm hóa dầu; công nghiệp dệt may và phụ trợ ngành dệt may, các loại hình công nghiệp khác ứng dụng công nghệ cao và có hàm lượng chất xám cao; Trung tâm sản xuất nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và là trung tâm du lịch dịch vụ gắn với việc khai thác sân bay Chu Lai và hệ thống cảng Chu Lai - Kỳ Hà. Đồng thời, vấn đề ranh giới, địa giới hành chính, dân số và đất đai, định hướng phát triển về hạ tầng kinh tế, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng đô thị, đánh giá môi trường chiến lược, đặc biệt là định hướng các dự án đầu tư,...

Phát biểu tại buổi lễ, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, sự ra đời khu Kinh tế mở Chu Lai đã khẳng định chủ trương đúng đắn của Bộ Chính trị, giúp Quảng Nam từ một tỉnh nghèo nhất, nhì của cả nước ở thời điểm chia tách (năm 1997), nay vươn lên top những tỉnh phát triển khá.

Thủ tướng cũng đánh giá cao vai trò của Thaco Chu Lai Trường Hải. Theo Thủ tướng đây là doanh nghiệp đầu tiên hưởng ứng lời mời gọi của tỉnh Quảng Nam và doanh nghiệp tiên phong trong thực hiện Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2010 tầm nhìn đến năm 2020 theo chủ trương của Chính phủ tại Quyết định 175/2002/QĐ-TTg, ngày 3/12/2002.

"Nhưng để Thaco tiếp tục đầu tư phát triển và khu Kinh tế mở Chu Lai tiếp tục được chọn là khu Kinh tế trọng điểm của Quốc gia trong giai đoạn đến, tôi đề nghị:

- Về phía các Bộ, ngành Trung ương: Tiếp tục tham mưu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tập trung chỉ đạo, triển khai thực hiện đồng bộ, quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, khuyến khích, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp; cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ cho doanh nghiệp. Trong đó, bộ Công thương và bộ Tài chính cần nghiên cứu đề xuất điều chỉnh, ban hành các chính sách liên quan đến phí:

+ Thứ nhất, miễn thuế tiêu thụ đặc biệt cho phần giá trị sản xuất trong nước áp dụng đối với sản phẩm ô tô.

+ Thứ hai, miễn giảm thuế nhập khẩu nguyên, vật liệu cho các nhà sản xuất linh kiện đầu tư tại Việt Nam cùng với các cam kết của doanh nghiệp về đầu tư dài hạn, sản lượng và sử dụng nhân lực, chuyển giao công nghệ.

+ Thứ ba, áp dụng bảo lãnh thanh toán thuế thời hạn 08 tháng thay vì 30 ngày như hiện nay.

Về dài hạn, cần đề xuất các cơ chế chính sách thu hút đầu tư từ các Tập đoàn đa quốc gia đầu tư các dự án có quy mô lớn tại Việt Nam, đặc biệt tập trung vào các thương hiệu và dòng xe chưa có trung tâm sản xuất tại ASEAN, nhằm tạo điều kiện để các doanh nghiệp trong nước tham gia sâu nhất vào chuỗi sản xuất ô tô đa quốc gia.

- Về phía lãnh đạo tỉnh Quảng Nam: Tôi đề nghị các cấp ủy, chính quyền và nhân dân toàn tỉnh phát huy tinh thần đoàn kết, đổi mới sáng tạo, chủ động thực hiện đồng bộ các giải pháp để đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế, cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư, thu hút các nguồn lực cho phát triển, cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính.

Xúc tiến kêu gọi đầu tư nâng cấp cảng Kỳ Hà - Chu Lai, cảng hàng không quốc tế Chu Lai. Tập trung đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu công nghiệp theo hướng phát triển công nghệ cao, tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường. Và trên cơ sở Quy hoạch điều chỉnh Khu kinh tế mở Chu Lai đã được Thủ tướng phê duyệt và đã được công bố sáng hôm nay, đề nghị lãnh đạo tỉnh, ban Quản lý khu Kinh tế mở Chu Lai điều chỉnh mục tiêu quy hoạch, đảm bảo xây dựng Khu kinh tế mở Chu Lai phù hợp với chiến lược phát triển quốc gia, chiến lược phát triển biển Việt Nam. Nghĩa là xây dựng khu kinh tế này là trung tâm phát triển du lịch, dịch vụ, đô thị, công nghiệp, logistics và sản xuất nông nghiệp của vùng và khu vực, gắn kết chặt chẽ phát triển kinh tế với đảm bảo an ninh, quốc phòng. Khu kinh tế mở Chu Lai có tính chất là khu kinh tế biển đa ngành, đa lĩnh vực. Đặc biệt là trung tâm công nghiệp ô tô và công nghiệp phụ trợ ngành ô tô, hàng không, trung tâm khí - điện và sản phẩm hóa dầu, công nghiệp dệt may và phụ trợ ngành dệt may, các loại hình công nghiệp khác ứng dụng công nghệ cao và có hàm lượng chất xám cao... không chỉ vậy, khu kinh tế còn là một trong các đầu mối về giao thông vận tải, giao thương và giao lưu quốc tế quan trọng của cả nước;

Mặt khác, sớm quy hoạch sử dụng đất và phân khu chức năng trong khu kinh tế mở Chu Lai theo quyết định điều chỉnh này gắn với các nhóm dự án trọng điểm của Tỉnh, làm cơ sở xúc tiến đầu tư, tạo điều kiện cho các dự án nhanh chóng triển khai. Đồng thời tạo mọi điều kiện thuận lợi để Thaco tiếp tục đầu tư, phát triển trên mảnh đất này và sớm vươn lên trở thành Tập đoàn công nghiệp đa ngành ở các lĩnh vực trọng yếu của quốc gia.

- Về phía Thaco: Trước hết, chúng ta xác định thị trường ô tô Việt Nam được dự báo sẽ tăng trưởng mạnh nhưng ngành sản xuất ô tô trong nước nói chung và ngành công nghiệp hỗ trợ sản xuất ô tô nói riêng phải đối mặt với nhiều thách thức từ nội lực cũng như quá trình hội nhập. Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN  (ATIGA) có hiệu lực từ ngày 01/01/2018) được xem là yếu tố ngoại cảnh tác động lớn nhất đến ngành sản xuất ô tô tại Việt Nam nói chung và công nghiệp hỗ trợ ô tô nói riêng theo đó những dòng xe xuất xứ từ các nước ASEAN sẽ được hưởng thuế suất nhập khẩu bằng 0% nếu đáp ứng các điều kiện quy định tại Nghị định 129/2016/NĐ-CP. Đó thật sự là một thách thức lớn đe dọa đến sự tồn tại và phát triển đối với ngành công nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước.

Tuy nhiên những khó khăn mà các doanh nghiệp trong ngành công nghiệp hỗ trợ, lắp rắp sản xuất ô tô Việt Nam nói chung và của THACO nói riêng đang phải đối mặt không chỉ xuất phát từ vấn đề thuế nhập khẩu mà còn từ chính khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn mang tính khu vực và quốc tế trong ngành công nghiệp ô tô. Vì vậy vấn đề đặt ra cho THACO là phải gia tăng hàm lượng, nâng cao chất lượng sản xuất, ô tô của THACO sản xuất ra phải được thị trường trong nước và thế giới ưa chuộng và phải cạnh tranh lành mạnh, công bằng và tuân thủ pháp luật, đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng từ giá cả, chất lượng xe đến các dịch vụ hậu mãi như bảo hành, bảo dưỡng, thực hiện triệu hồi nếu xe có lỗi do sản xuất…", Thủ tướng phát biểu chỉ đạo.

Bên cạnh đó, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cũng đã trao tặng Bằng khen cho nhiều tập thể, cá nhân đóng góp lớn cho thành công của khu Kinh tế mở Chu Lai và của Thaco. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng các đại biểu cũng đã cắt băng khánh thành Nút giao vòng xuyến 2 tầng giữa QL1A và đường sắt Bắc - Nam với đường trục chính từ cảng Chu Lai đến đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi. Đây là công trình có quy mô vĩnh cửu bằng bê tông cốt thép và bê tông cốt thép dự ứng lực với tổng vốn đầu tư 600 tỷ đồng do Thaco đầu tư tặng tỉnh Quảng Nam nhân kỷ niệm 15 năm Ngày thành lập khu Kinh tế mở Chu Lai.